03 Afyonkarahisar; dünyada sayılı olan eski tarihi ve muhteşem görünümü ile doğal yükseltili kalesi, aynı zamanda kaymağını aratmayan teyze amcaların yol kenarında organik meyve ve sebzeleriyle karşılıyorlar bizi.
Kaplıcalarıyla şifa dağıttığı ve en güzel dekoratiflerin kaynağı olan doğal taş ve mermer çeşitlerin bulunduğu yer
İnsanlığın ihtiyacından fazla tüketimi bütün doğayı etkilediği gibi göllerimizi de olumsuz yönde etkiliyor. Göller, her zaman insanların an önemli besinlerinin başında gelmekle beraber yaban havanlarının de barınakları olmuştur.
Afyonlarahisarda bulunmakta olan; Karakuyu Gölü, Karamık Gölü, Emre Gölü vb. göllerimizin doğasını korumakla yükümlüyüz. Örnek olarak Eber Gülü, Emirdağlarının güneyinde geniş bir alanın ortasında bulunan ve doğanın en güzel bahçesi, kuş cenneti iken günümüzde ne yazık ki, bitki örtüsünü ve yaşam alanını kaybetme tehlikesiyle karşı karşıyadır. Ülkemizin en büyük 12. gölü olan Eber, bugün derinliği yaklaşık 1.90 mye kadar düşmekte.
Bu tehdit unsurların başında gelen etmenler; fabrika atıkları, küresel ısınma ve biz insanlar gereksinim duyduğumuzdan fazla su harcamamız, pikniğe veya görmek için gittiğimiz doğal alanlarda eğlenip çöpleri arkamızda bırakmamızdır. Bundan doğan sonuçlar; su miktarındaki azalma, bitki, hayvan varlığına ve sağlığına zarar verilmesi ile bugünkü hüznümüzün sebebi olmuştur.
Daha önce kurtarma ve yaşatma projeleri devreye girmiş olsa da Eberi eski canlılığına tekrar kavuşturmak için önlemler yetersiz geldiğini görmekteyiz. Eber çevresindeki tüm toprak alanlarının çimlenmesi, görüntü kirliliği ve atıkların önüne geçmeye yönelik mevcut ya da daha geniş kapsamlı çalışmaların yürütülmesini temenni ederim. Unutmayalım ki göller, bulundukları çevrenin iklimine de geniş ölçüde etkisi olduğu için bir göl demek bir bölgenin sağlık güvencesi demektir.
Biz insanlar da ülkemizin herhangi bir bölgesine giderken, Türkiyemizin genel çevresine kendi evimiz gibi bakmalıyız. Çünkü çevre konusunun derinliğine inersek çevremize vermiş olduğumuz en ufak zarar evimize, ülkemizin herhangi bir bölge çevresine zarar dokunduğunda da tüm ülkemizi kapsayacağını biliyoruz. Yani gerek Afyonkarahisar çevresi olsun gerekse Edirne veya Kars çevresi olsun yine Türkiye çevresi demek anlayışıyla doğamızı korumalıyız. Kısacası doğayı koruyalım ki doğa da bizi korusun.
Afyonkarahisar Kaplıcaların şifasını, yaşanmış ve gerçek bir efsaneyle anlatalım. Efsaneye göre; Ege kıyılarından, Afyonkarahisara kadar uzanan büyük bir ülkeye hüküm süren Midas Kralın dünyalar güzeli Suna adında bir kızı varmış. Büyüme evresine girince, yüzünde güller açan Suna, tedavisi bulunmayan amansız bir hastalığa yakalanmış. Midas Kralı kızının tedavisi için tüm hekimleri toplamış fakat hiçbir hekim bu amansız hastalığına yakalanan Sunayı iyileştirememiş. Bir gün kral çok sevdiği kızının ağrı ve sızısına dayanamayıp feryat etmiş: Alın götürün bu kızı, ıssız bir yere bırakın demiş! Korumalar Sunayı şuan ki adıyla Gazlıgöl kaplıcasının bulunduğu yerin civarına bırakmışlar. Bıraktıkları mevsim yaz aylarında olduğu için Suna çok susamış ve su bulmak için etrafı aramış. Bataklığın ortasında, yeşilliklerle çevrili bir su gölü görmüş ve bataklığa aldırmadan eğilerek su içtiği sırada suya değen yaralarının bir kimsi iyileştiğini görmüş. Ağrı ve sancılarının hafiflediğini fark edince de kendini suya atmış. Bu şifalı su sayesinde Suna kız, eski güzelliğine ve sağlığına kavuşurmuş. Güzel Suna büyük bir sevinçle, kızı için gece gündüz yas tutan Kral Midas, yani koşarak babasının kapısını çalmış. Midas kızının iyileştiğini görünce sevinçten ve özlemini gidermek için sıkı sıkı sarılmışlar birbirine baba kız. Kızına "Seni hangi hekim iyileştirdi, söyle hekimbaşı yapayım?" demiş. Suna " Beni hekim değil, ülkende çıkan sıcak su iyileştirdi, baba" diye cevap vermiş. Bunun üzerine Kral, "Tez oraya bir hamam yapılsın, gelen geçen dertliye derman dağıtır." diye ferman vermiş! Bu kaplıcanın Frigyalılar zamanından beri kullanıldığı sanılmaktadır.
3. Haftamızda Afyonkarahisar İl Kültür ve Turizm Müdürü Sn Mehmet TANIR bize Afyonkarahisar ilimizi eksiksiz tanıtacaklarından eminim.
Afyon denince ilk aklımıza ne gelmeli
-Afyonkarahisar denince insanın aklına termali, Frig Vadisi, Mevlevihanesi, lokumu, sucuğu, lezzetli yemekleri, haşhaşı, Kocatepe, Anadolu kültürünü ve geleneklerini bünyesinde barındıran sıcak insanları gelmektedir.
Afyon ismi nereden gelme?
-Afyonkarahisar ili adını şehrin eski yerleşim bölgesinde tüm heybet ve ihtişamıyla yükselen Karahisar Kalesinden ve antik Synnada (Şuhut) şehrinin paralarında da karşılaşılan ve günümüzde de şehrin simgesi olan haşhaştan (opium/afyon) almıştır.
Kültürel faaliyetleri nelerdir?
-Afyonkarahisar kültürel etkinlikler açısından oldukça zengin bir ilimizdir. İl Kültür ve Turizm Müdürlüğümüz tarafından Hattat Ahmet Karahisari Kültür ve Sanat Merkezinde yıl içinde her ay bir devlet tiyatrosu turne programı çerçevesinde oyun sergilemekte, bunun yanında Türk Halk Müziği, Türk Sanat Müziği koro konserleri yapılmaktadır. Afyonkarahisar Belediyesi de yıl içinde birçok kültürel etkinlik organizasyonu gerçekleştirmektedir. Afyonkarahisarın düşman işgalinden kurtuluşu olan 26 Ağustos günü, 30 Ağustosa kadar Zafer Yolu etkinlikleri olarak İlimizde birçok etkinlikle coşku içinde kutlanmaktadır.
Anadolunun en uzun soluklu festivali olan Afyonkarahisar Klasik Müzik Festivali her yıl Nisan ayında ve Haziran ayında da Afyonkarahisar Jazz Festivali nin programı gündüzleri İlimizdeki birkaç okulda öğrencilerle bir araya gelerek klasik müzik ve jaz üzerine sohbet ; akşamları da NG Güral Termal Otelde yerli ve yabancı sanatçıların verdikleri konserler gerçekleştirilmiştir.
Afyonkarahisarda gerçekleşen tüm kültürel faaliyetlere her türlü desteği sunmakta ve teşvik etmekteyiz.
Afyonu diğer illerimizden ayıran tarihi veya coğrafi konumunun özellikleri nelerdir?
-Gelenek ve göreneklerini, günümüze taşıyabilen Afyonkarahisar halkı,doğal ve kültürel zenginliğinin yanı sıra, yemek kültürüyle de önem kazanmıştır. İlimiz Afyon lokumu, Afyon kaymağı, Afyon ekmeği(ekşi maya ve patatesli) , Afyon sucuğu,vb. ürünlerimizle marka olmuştur.İlimizi ziyarete gelen misafirlerimiz bu ürünleri satın almadan, ülke genelinde bilinen kaymaklı ekmek kadayıfını tatmadan ilimizden ayrılmamaktadır. Bu da Afyonkarahisar ekonomisine büyük bir katkı sağlamaktadır.
İlimizde 9 adet 5 yıldızlı turizm belgeli otellerimiz mevcut olup, otellerde yerel mutfağımıza hakim genç ve eğitimli aşçılar hizmet vermektedir. Bu nedenle otellerimiz hizmet kalitesiyle olduğu kadar Afyon mutfağını da yansıtarak, sunum, lezzet, yaratıcılık, hijyen gibi konularda belli bir aşamaya gelmiştir.İlimizde Afyonkarahisar Belediyesi tarafından her yıl nisan ayında Afyonkarahisar mutfağının yaşatılması, genç nesillere öğretilmesi ve Türkiyeye tanıtılması için Yöresel Yemek Yarışması düzenlenmektedir.
Afyonkarahisar Ege Bölgesinin iç kesimlerinde kara ve demiryollarının kesiştiği kavşak bölgesinde, Ege, İç Anadolu ve Akdeniz bölgeleri olmak üzere üç coğrafi bölgenin birleştiği bir bölgede yer almasından dolayı karayolu ve demiryolu ulaşımı açısından oldukça avantajlıdır. Karayolları ile ulaşım hem özel araçla hem de toplu taşıma araçları ile rahatlıkla yapılmaktadır. Ülkemizin kuzeyinden güneyine, batısından doğusuna giderken yolların kesişme noktası olan Afyonkarahisardan geçilmektedir. Bu nedenle ilimizden geçen otobüs sefer sayısı oldukça fazladır. Ankara-Antalya, İstanbul-Antalya, İzmir-Ankara, İzmir-Doğu Anadolu, İzmir-Güneydoğu Anadolu, İzmir-Doğu Karadeniz, Bursa-Güneydoğu Anadolu, Ankara-Kuşadası, Ankara-Didim, Ankara-Aydın, Denizli-İstanbul otobüs seferleri Afyonkarahisar üzerinden sağlanmaktadır.
Kültürel ve Turistik Değerleri?
-Afyonkarahisar ın 17 adet ilçesi mevcuttur. İl merkezi ve ilçelerinde bulunan eserler şunlardır :
Merkezde: Afyonkarahisar Kalesi, Kentsel Sit İçerisindeki Tarihi Evler, Mevlevi Müzesi, Tarihi Camiler, (Gedik Ahmet Paşa Külliyesi, Mevlevi Türbe Camii, Ulu Camii, .) Termal Su Kaplıcaları (Ömer ve Gecek Kaplıcaları, Heybeli Kaplıcası) , Arkeoloji Müzesi, Şehitlikler (Kocatepe Anıtı, Yzb.Agah Efendi Şehitliği, Büyük Taarruz Şehitliği) , Zafer Müzesi , Keçe Ürünleri (Keçeciler Çarşısı) , Yöresel Yiyecekler (Lokum, Sucuk, Kaymak, kaymaklı şeker , Haşhaş, Kaymaklı Ekmek Kadayıfı , keşkek, bükme , ağzıaçık ) , Mermer Ürünleri, Taşhan, Millet Hamamı , Eğret Kervansarayı , Türbeler (Sultan Divani , Kadınana, Mevlevîhâne, Sahipler, Karaca Ahmet, Abdurrahim Karahisârî, Seyyid Hasan-ı Basri , Devrani Sultan , Şirin Baba)
Bayat İlçesinde : Kök Boyalı Bayat Kilimleri, Kırkinler Kilisesi
Bolvadin İlçesinde:Kentsel Sit, Bolvadin Müzesi , Yedikapılar KayaYerleşimi ,YanıkKışla, Cılkoğlu Çeşmesi, , Kırkgöz Köprüsü ve Surre Yolu , Türbeler (Abdülkâdir Geylânî, Abdülvahap Gazi, Rufai Ahmet Efendi, Samsun Dede, Seyyid Ahmet Halil Dede, Ali Sıtkı Dede, Siğil Dede, Sultan Carullah Zemahşeri vs.toplam ondört)
Çay İlçesinde:Taş Külliyesi (Han, Camii, Çeşme ) , Antik Yol (Konya yolu üzerinde Surre Yolu : Hicaza padişah hediyelerinin götürüldüğü yol) , Türbeler (Ese Dede, Ali Dede, Baltacı Dede vs. olmak üzere onbeş kadar türbe)
Dazkırı İlçesinde:İpek Halı , Türbeler (Dede yatırı, Kara Dede, Ahmet Türbesi; Başmakçıda Sultan Türbesi ile Ahmet türbeleri)
Emirdağ İlçesinde:Hisarköy-Amorium Antik Kenti , Emirdağ Türküleri , Koyun Yoğurdu , Türbeler (Yorgun Dede, Garip Dede, Emir Baba (Sultan), Balçam Sultanvs.toplam on altı tane)
İhsaniye İlçesinde:Gazlıgöl Kaplıcaları ve Maden Suyu (Kızılay) , Frig Vadisi (Kaya Yerleşimleri, Mezar Odaları, Kaleler, Peri Bacaları, Açık Hava Tapınakları vb.), Döğer Kervansarayı , Ayazinideki Oyma Kilise , Karacaahmet Tekkesi , Emre Gölü
İscehisar İlçesinde:-Frig Vadisi (Kaya Yerleşimleri, Mezar Odaları, Kaleler, Peri Bacaları vb.) , Mermer Ürünleri (biblolar, satranç takımları, vazolar, vb.) , İscehisar Köprüsü , Giresunlular Şehitliği
Sandıklı İlçesinde: Hüdai Kaplıcaları, Yunus Emre Tekkesi, Tapduk Emre Akdağ (Kocayayla), Kocayaylada Tokalı Kanyon, Bakır Süs Eşyaları, Kızılcık Reçeli, Patatesli Ev Ekmeği, Kurt İni Mağarası , Kusura Höyüğü , Türbeler (Yalıncak Sultan, Hacım Sultan, Nureddin Sultan, Çömlekçi Baba, Mürüvvet Baba, Kudüm Baba, Ali Rumi Dede, İsa Dede, Yusuf Dede,vs.)
Sinanpaşa İlçesinde:Sinanpaşa Külliyesi, Kureyş Baba Külliyesi , Albay Reşat Çiğiltepe Şehitliği , Yıldırım Kemal Şehitliği
Sultandağı İlçesinde:Sahipata Kervansarayı , Buzluk Mağarası, Napolyon Kirazı ve Vişne (Haziran-Temmuz aylarında) , Geyik Üretme Çiftliği
Şuhut İlçesinde : Synada Antik Kenti , Atatürk Evi , Bininler Kaya Yerleşimi , Kocatepe Atatürk Anıtı ve Kitabesi, Türbeler (Mahmut Sultan, Efe Sultan, Karlık Sultan, Gedi Geren, Kara Dede, Sultan Ana, Tahtalı Baba, Malik bin Şebib, Hamza Şeyh Dede, Çökek Dede mezarları)
Dinar İlçesinde : Tatarlı Tümülüsü , Apameia Antik Kenti
Belirgin yöresel yemekleri ?
-Çok zengin yemek kültürüne sahip ilimizin, kendine özgü yemekleri oldukça çoktur. Özellikle hamur işleri, haşhaşlı ve kaymaklı yiyecekler yöreye has özellikler taşır. Başlıca yemekleri arasında bulgur yemekleri, çullama köfte, ilibada dolması, sulu köfte, sırt dolması, göce tarhanası, nohut çöreği, göce köftesi, Özbek pilavı, patlıcan böreği,..vb. yer alır. Afyonkarahisar kara ve demiryollarının ülkemizi doğudan batıya, kuzeyden güneye bağlayan bölgelerarası bir kapı konumundadır . Transit geçiş yolunda olması sebebiyle Afyondan geçerken uğrayan turistler mutlaka mola verip, ilimizin lezzetlerini tatmadan ayrılmazlar.
Mehmet TANIR
İl Kültür ve Turizm Müdür V.
Geçtiğimiz hafta Sn Cumhurbaşkanı Afyonkarahisara gitmesi nedeniyle Afyonkarahisardaki tüm devlet kurumlarımızın yetkilileri yoğun olduğu gibi Sn TANIRın da programı çok yoğun olmasına rağmen röportajımıza uzunca bir sure ayırmaları ve yoğunluğunu yansıtmayacak bu net anlatımla Afyonkarahisar ilimizi bize tanıttıkları ayrıca röportajımıza özel resim hazırladıkları için kendilerine teşekkür ederim.
03 Afyonkarahisar
İlk Karahisar Kalesinin ihtişamına daldım,
Bu yapısıyla namını duyurmaya değer dedim.
Suna kızın deva yeri Gazlıgölüne uğradım,
Şifalı suların termal kenti bir tek Afyon dedim.
Zafer Anıtında tüm atalarımı minnetle andım.
Emirdağında tabiattan gelen sesi dinledim,
Eber Gülün doğası mutlaka korunmalı dedim,
Göçmen kuşların haykırışını duydum da söyledim.
Bir iki değil, Türkiyenin dört yolu Afyon dedim.
Kendine has lezzeti Kaymağıyla bitecek değil,
Lokumu ile sucuğunu da bilmeyen yok dedim.
Tek il değil, Anadolunun kilidi Afyon dedim.
Kale çevresindeki tarih kokan konakta durdum,
Tatil keyfini dört mevsimin turizm kentinde buldum,
Çayırın ay çiçeği gibi gülen yüzleri gördüm,
Hoşnut oldum, Afyonkarahisardır dinlence yurdum.
