Geçtiðimiz günlerde 82 yaþýnda Hak’ kýn rahmetine kavuþan Yýlmaz ÖZTUNA (1930- 9. Þubat. 2012) ile ilgili olarak yazýlý ve görüntülü medyamýz her zaman olduðu gibi yine “ üç maymunlar ” ý oynadý.
Yani, týpký O’ ndan önceki deðerli birçok bilim ve san’at adamýnýn ahirete göçüþlerinde olduðu gibi, ya üç beþ satýrlýk yazý veya görüntü ile, ya da hiç týnmayarak, bigâne kalarak, kendi týynetine yakýþaný yaptý.
Ýzlediðim kadarýyla merhum Öztuna’ ya en fazla yeri 1998 yýlýndan bu yana baþyazarlýðýný yaptýðý TÜRKÝYE Gazetesi verdi.Vefat haberi ile birlikte onun biyografik hayatýný verdikleri gibi, birkaç köþe yazarý da onun tarihçi, müzikolog, siyasî v.d. yönlerini konu alarak yâdetti. Onun dýþýnda birkaç gazetede daha sadra þifa tabir edilen haberler çýktý.
Oysa sýradan bir manken, sinema ya da sahne sanatçýsýn ayaðý hasbelkader bir taþa takýlsa,onu günlerce temcid pilavý gibi ekran ya da sütunlarýna taþýyanlar için Yýlmaz Öztuna kimdi ki… ( ! )
Bu konuda Bülent Bâkiler, yazdýðý makalede feryâdýný þu sözlerle dile getiriyordu :
“ …Onun aziz naaþýný, omzunda ebediyete uðurladýktan sonra bu þehrin büyük gazetelerini teker teker gözden geçirdim. Gördüm ki, bazý gazeteler, onun ölüm haberini, tek sütun üzerinden 5-10 satýr halinde geçiþtirmiþler. Bazý gazetelerimiz ise, oralý bile olmamýþlar. Yani Yýlmaz Öztuna’nýn vefatýný tek satýrla olsun vermemiþler. Ýçimden: Yazýklar olsun size! Yuh olsun geçmiþinize, geleceðinize! dedim…
… Daha geçen hafta, bir sokak ortasýnda, oynaþýyla öpüþürken pantolonu düþen ve donsuz olduðu görülen bir adamýn kocaman resmini ve düzeyli iliþkisini sütunlarýna taþýyan gazetelerimiz, Yýlmaz Öztuna gibi müstesna bir tarihçimizin vefatýný görmezlikten geldiler…” 1
Bütün bu genel ilgisizliðe raðmen , cenaze namazýnda, sayýsal olarak azsa da olsa, baþta bu ülkenin Baþbakaný ve Ýstanbul Büyükþehir Belediye Baþkaný olmak üzere, toplumun her kesiminden önemli simalarýn bulunduðu da göz ardý edilemez.
Yýlmaz Öztuna, toplumumuzun büyük bir kesimince yazdýðý kitap ve makalerle sadece “ tarihçi “ kimliði ile bilinmektedir.
“ Yalan Söyleyen Tarih “ in yýllar boyu millete okuduðu masallarý, onun yiðit, cesur, birikimli kalemi bitirmiþti. Tarihi gerçekler O’ nun 14 ciltlik Türkiye Tarihi‘ nde, gerçekleri öðrenmeye hasret kalmýþ insanlarca, doyasýya okundu. Meselâ Sultan Abdülaziz’ in, resmî tarihte pervasýzca iddia edildiði gibi intihar etmediðini; paþalar tarafýndan pehlivanlara boðdurulduðunu, en ince ayrýntýsýna kadar belgeleri ile onun yazdýðý satýrlardan okuduk.
Yine , Sultan Abdülhamid ‘ e yahudi, ermeni ve masonik çevrelerin iþbirliði ile yapýþtýrýlan “ Kýzýl Sultan “ sýfatýnýn kara bir leke olduðunu, aksine O’ nun büyük bir vatansever kahraman olduðunu; siyasî dehasýyla Osmanlý Devleti’ nin ayakta kalabildiðini ve kendisinin tahttan indirilmesinden sadece sekiz sene sekiz sene gibi kýsa bir zaman içerisinde, Ýttihatçý Çete’ nin gaflet ve hýyaneti ile altý yüzyýllýk ulu bir çýnarýn bir anda yýkýldýðýný yine Öztuna’ nýn cesur kalemine borçluyuz.
Ýlginç tevâfuktur ; O’ nun defnedildiði 10 Þubat ayýn zamanda, kendisinin tarih içinde iade-i itibar yaptýðý Sultan Abdülhamid’in de vefat yýldönümüdür.
Günümüzün en önemli tarihçilerinden Prof. Dr. Ýlber Ortaylý , Fatih Camii’ nde Musallada, Öztuna’ nýn tabutu baþýnda þu sözleri söylerken bu konuyu þöyle te’ yid ediyordu :
“ Bize tarihi sevdiren; Türk tarihini öðreten; tarih hakkýnda yanlýþ bildiklerimizi düzelten ve Türk tarihinin bir bütün olduðunu gösteren mümtaz bir þahsiyeti, muhterem hocamýzý uðurluyoruz.”
Oysa onun tarihçiliði kadar, bir de musýkiþinaslýðý, daha doðrusu müzikologluk vasfý da vardýr. Bu yönü ise ancak ve maalesef Geleneksel musýkimize âþina amatör ve profesyonel bir kitle tarafýndan bilinmekte, musýkimizle pek ilgilenmeyen entelektüel tabakanýn bir çok ferdi de O’ nun bu vasfýndan pek haberdar deðildir.
Musýkî ile ciddi olarak ilgisi, daha henüz Lise öðrencisi iken Ýstanbul Belediye Konservatuarý’ na devam etmesiyle baþlar.
Lise’ yi bitirdikten sonra, yüksek öðrenimini 1950 ile 1957 yýllarý arasýnda Paris Üniversitesi’ nin Siyasi Ýlimler Enstitüsü ve Sorbonne’da Fransýz Medeniyeti bölümünde yaparken, ayný zamanda Paris Konservatuarý’ na da devam etti.
Böylelikle hem Klâsik Türk Musýkisi, hem de polifonik Klâsik Batý Müziði konusunda teorik ve pratik bilgiler kazanýr. 1940’ lý yýllarýn sonunda Müzikoloji alanýnda dönemin önemli ismi Hüseyin Sadettin Arel’ in öðrencisi olur. Hatta :
“ Yýlmaz Öztuna’nýn çok erken yaþlarda Hüseyin Saadetin Arel’i, Ýsmail Hami’yi etkileyecek kadar geniþ bir bilgisi, çalýþkanlýðý ve tarih meraký vardý, bilhassa Türk musikisinde…” 2
Üniversite’ de “ Türk Musikisi Tarihi ” kürsüsünü ilk olarak o kurdu.
1966 ilâ 1982 yýllarý arasýnda TRT (Türkiye Radyo Televizyon Kurumu) de Denetleme Kurulu , Repertuvar Kurulu ve Eðitim Kurulu Üyeliði, l969-1973 yýllarý arasýnda bir dönem Adalet Partisi’ nden Konya Milletvekili olarak görev yapar ve bu dönemde, ileriki yýllarda açýlacak olan Türk Müziði Devlet Konservatuvarý’ nýn oluþmasýna önemli katkýlarda bulunur. 1974-1977 yýllarý arasýnda Kültür Bakanlýðý’nda Baþmüþavirlik, Kurucusu olduðu, ÝTÜ ( Ýstanbul Teknik Üniversitesi)Türk Musikisi Devlet Konservatuarý’nda ve Ýstanbul Devlet Türk Musýkisi Korosu’nda kurucu yönetim kurulu üyelikleri görevlerinde bulunur.
Türk Musýkîsine dair yazdýðý eserler, günümüzde dahi gerek amatör, gerek pofesyonel müzisyenlerce ilk baþvuru kaynaðý olarak kullanýlmaktadýr. Bu eserlerden en önemlisi olan TÜRK MUSIKÎSÝ ANSÝKLOPEDÝSÝ’ nin oluþumunu kendi aðzýndan ayný ansiklopedinin önsözünde þöyle anlatýr:
“ …Ansiklopedi’ nin nüvesi, TÜRK MUSIKÎSÝ LUGÂTÝ adlý kitaptýr. Bu kitabýn telif (yazým) hazýrlýklarýný 1945-48 arasýnda yaptým. 20 Aðustos 1948 – 12 Þubat 1949 arasýnda da kaleme aldým. Lugât’ i bitirir bitirmez, 8-10 hususi celsede ( özel oturumda ) baþtan baþa Sâdeddin Arel’ e okudum. Fikirlerini aldým ve iþaret ettiðitashihleri ( düzeltmeler) yaptým. 1 Mayýs 1949 tarih ve 15 sayýlý Musýkî Mecmuasý’nda tefrikaya baþlandý… 8 sayfa halinde her ay yayýnlandý…
…Türk Musýkîsi Ansiklopedisi Türk Musýkîsi Lugati’ nin % 150 nisbetindegeniþletilmiþ þeklidir…” 3
1969’ da ilk baskýsýndan sonra kýsa zamanda tükenen Ansiklopedi’ nin , 1990 yýlýnda güncellenen edisyonu da Kültür Bakanlýðý’ nca basýldýktan sonra, onun da mevcudu tükenir.
Ansiklopedi kendi dalýnda hala rakipsiz niteliðini korumakla birlikte, rahmetlinin sayýsý az da olsa bazý madde baþlýklarýnýn açýlýmýnda ele aldýðý kiþi, kurum ve kavramlara duygusal olarak yaklaþýp, nesnel yorumlar yapmasý ise yayýmlanýþýndan bu yana yýllardýr eleþtiri konusu olmuþ, ne yazýk ki, bundan sonra da olmaya devam edecektir.
Her þeye raðmen, Yýlmaz Öztunalar kolay yetiþmiyor.
Allah rahmet eylesin; mekâný cennet olsun…
D Ý P N O T L A R :
1 Yavuz Bülent BÂKÝLER, “ Yýlmaz Öztuna’ya Kör Bakanlar “, Türkiye Gazetesi, 12 Þubat 2012
2 Ýlber ORTAYLI, “ Tarihçilik Üstâdý ve Toplumun Sözcüsü “, Milliyet Gazetesi, 12 Þubat 2012
3 Yýlmaz ÖZTUNA, “ TÜRK MUSIKÎSÝ ANSÝKLOPEDÝSÝ “, Millî Eðitim Basýmevi, Ýstanbul, 1969, C.I, s. VI
http://ferahnak.wordpress.com/2012/02/16/bir-buyuk-muzikolog-olarak-yilmaz-oztuna/