Pazarda niçin her sebzenin veya meyvenin fiyatý deðiþiktir.
Bu zerzevatýn fiyatlarý türlerine, mevsimden mevsime, üretim miktarýna ve iklimsel gidiþata göre deðiþebilir. Herhangi
bir ürünün fiyatýnýn oluþumunda o ürünün üretimi sürecinde harcanan emek ve paranýn miktarý da belirleyicidir. Fiyat konusunda baþka bir etken de, pazara çýkan tüketici kalabalýklarýn alým gücü ve pazar tezgâhýndaki ürüne ilgi yoðunluðudur. Eski deyimle bu iliþkiye kýsaca arz-talep, yeni deyimle de sunu- istem deniyor… Bu döngü böylece sürer gider…
Ancak, gereksinimlerini karþýlamak için pazara çýkan hiçbir tüketicinin, fiyat etiketinde 1 lira yazan hýyara bilerek 2 lira ödediðini düþünemeyiz; böyle bir þey de asla olmaz!... Moda deyimle " sehven" yapýlan ödemeyi saymayalým;1 liralýk hýyara bilerek 2 lira ödersek, hýyar kendisini kereviz ya da enginar sanabilir deðil mi? O zaman bizim bildiðimiz hýyarý, kerevizin veya enginarýn tahtýndan indirmek sorun olabilir...
Burada zerzevatý geçerek zevat konusuna geliyoruz… Yani domates, soðan, hýyar, kabak ve pancar gibi ürünleri geçerek, konuyu kiþiler baðlamýnda ele almaya çalýþalým. Boþ olan bir makama bir adam seçeceksiniz. Ortaya fýrlamýþ adaylar var. Ancak, karar vermenize yardýmcý olacak bir veri yok elinizde. Bu kiþilerin üstünde her hangi bir fiyat etiketi de yok doðal olarak. Ýþiniz bir hayli zor olsa gerek. Bu adamlar, “ Þöyle inançlýyým, böyle dürüstüm, o biçim çalýþkaným ve sizleri de çok seviyorum! Sizlere hizmet aþkýyla yanýp tutuþuyorum! Rabbim beni sizlerin hizmetkârý olmam için yaratmýþ!... Ya Allaaah, bismillah! ” diye laf kalabalýðýyla biraz da kesenin aðzýný açtý mý bizlerin onayýný alarak o makama yerleþiyor!
Ancak onay verenler, iþin baþýnda kime ne bedeller karþýlýðýnda onay verdiklerini anlayamýyorlar! Zira, söz konusu makamý iþgal etmek için, aday olarak ortaya fýrlayan adamýn söylemlerinden yola çýkarak karar verdiler!... Bir de ne görüyorsunuz? Aðzýndan bal damlayarak onay almýþ adamýn akýl almaz bir þekilde zenginleþmeye baþladýðýna tanýk oluyorsunuz!... Alt-kültür’ den beslenen kibrini bastýrarak, ‘ Hizmet aþkýyla , yanýp tutuþtuðunu söyleyen adam, tepeden bakmaya baþlýyor kendisini var edenlere!... Onlarýn arasýna karýþmaktan özenle kaçýnýyor! Aralarýna karýþtýðýnda onlardan biri olarak sýradanlaþacaðýndan çok korkuyor!... Hayddaaa! Özetin özeti, týpký zerzevat gibi, zevatlarýn da deðerlerinin üstünde deðer biçilerek el üstünde tutulmalarý sorunlu olabilir.
Þair Namdar Rahmi Karatay, zamanýnda bunu güzel bir þiirle ne güzel anlatmýþ! Salt þiirin baþlýðýný almakla yetiniyorum: Eþeðe Gem Vurmayýn Kendisini At Sanýr.