29 Temmuz 1878 (29 Recep 1295) Göçün Yüz On Sekizinci Günü;
Ýki günde üç can kaybettik. Ýkisi hastalýktan öldü, birini de öküz öldürdü. Bir Türk þehri olan Harmanlý'da yedekteki hayvanlarla gýda maddeleri takasý yaptýk. Aldýklarýmýz bizi uzun süre idare eder.
Uzunlarýn Kemal'in biri sarý, diðeri kara olmak üzere iki tane öküzü vardý. Bunlardan sarý öküz huysuz bir hayvan. Ýnsanlara ne zaman saldýracaðý belli olmazdý. Köyde birkaç kiþiyi yaralamýþtý. Bugün sarý öküz, sýcaktan mý bunaldý, yoksa yoruldu mu veya baþka bir nedenden dolayý mý bilinmez, gene huysuzlandý. Mola sýrasýnda, baðlandýðý aðaçtaki ipi çekiþtirmeye baþlamasýndan bir þeyler olduðu anlaþýlýyordu. Birkaç kere de aðaca koca gövdesiyle abandý. Kökünden sallanan aðaç, neredeyse devrilecekti.
Bir ara bütün gücüyle ipini çekmeye baþladý ve sonunda koparmayý baþarýp, insanlarýn içine doðru yöneldi. Birkaç adým atýp durdu, muzaffer bir komutan edasýyla, kafasýný saða sola çevirip etrafýna bakýndý. Bakýþlarýnda istihza dolu bir ifade var gibi geldi bana. Ýstihza yerini öfkeye býraktý yavaþ yavaþ. Nefes alýp verirken burnundan çýkan ses, þiddetli ve korkutucuydu.
Ön ayaklarý ile, yere vurmaya baþladý. Güçlü toynaklarý etrafa toprak ve toz saçýyordu. Küçük iki tane çukur açýldý. Üç yüz altmýþ derecelik bir açýyla etrafýnda döndü yavaþça. Gözüne kestirdiði bir hedefe doðru koþunca, herkes çýðlýk atarak panik içersinde kaçýþmaya baþladý. Durumu fark eden sahibi, öküzü engellemek için kollarýný iki yana açarak önüne geçti. Sandý ki, bu hareketiyle öküzü durduracak. Sarý öküz, önüne çýkan sahibini boynuzlarýyla havaya kaldýrýp, yere çarptý. Adamýn gövdesi topraða düþerken çýkan sesi, hepimiz duyduk. Sarý öküz, yerde yatan sahibini boynuzlarýyla metrelerce sürükledikten sonra ayaklarýyla çiðneyerek, hýzla arabalarýn olduðu tarafa doðru koþtu. Arabalardan birine çarparak devirdi, ayaklarý kýrýlan tahtalarýn arasýna girdiði için oraya sýkýþtý ve çömeldi. Kendini toplayýp buradan kurtulmaya çalýþtý. Ýþte o sýrada, yaklaþýk on kiþi sarý öküzün üzerine çullandý. Boynunu tutup, ayaklarýný iple baðladýlar. Öküz debelenmeye baþladýðý sýrada, elinde býçaðýyla Kasap Ýbrahim göründü. Kasap, bir dakikanýn içinde, öküzün kafasýný gövdesinden ayýrýverdi. Fýþkýran kan, hem onun hem de etrafta bulunan kiþilerin üzerini batýrdý.
Neden sonra, aklýmýza Uzunlar'ýn Kemal'e bakmak geldi. Kemal, maalesef aldýðý boynuz darbeleri nedeniyle ölmüþtü. Göðsünden ve boynundan hâlâ kan çýkýyordu.
Cisr-i Mustafa Paþa Kazâsý'na geldik. Burada Meriç nehri üzerindeki Sadrazam Çoban Mustafa Paþa'nýn, Mimar Sinan'a yaptýrdýðý yirmi gözlü uzun bir köprüden geçerek, biraz sonra Yunan topraðýna girdik.Yunanlýlarýn nasýl davranacaklarýný bilmediðimizden biraz gergindik. Ancak herhangi bir problem çýkarmadýlar, sadece durmamýza müsaade etmediler. Bizden baþka Yunan topraðýnda Türkiya'ya ulaþmaya çalýþan çok sayýda muhacir de vardý. Biz uyarýlarý dikkate alarak, hiç mola vermeden hýzlý bir tempoda Yunan topraklarýný geçtik. Öncüler Edirne'ye az kaldýðý haberini verdi. Öylesine kýrýlmýþ, dökülmüþüz ki bu habere sevinemiyoruz bile...
(Devam edecek...)