Toplumsal iþlevleri oluþan her bir kurum, kuruluþ, iþ dalý gibi süreçleri içinde toplum da basit analojilerle kurgularsak bu formasyonlarýyla toplumu sentezlerler.

Toplumsa yapýdaki bu toplumsa kurum, kurallar ve iþ kollarý da toplum sal yapýyý adeta hücre içi organ eller gibi toplumu iþlev durum içinde kýlýyordular. Hem de bu toplumsa yapýlar hücre içi organ eller gibi kendisinden öncesinin öznel nesnel birikimli birçok dizilimleri içindeydi.

Þu andaki düzlem içindeki canlýlýkta nasýl her hayatýn bir klorofil hücre organeli yoksa bu gibi baðýntýlarla toplum da hücre gibi organizma dýþýnda ama organizmalar arasýnda bir tür üzerinde hayatýn bir parçalý durumlar düzenlemesiydi (manzumesiydi). Kiþiler dahi kolektif birim zamanla bu düzenlemenin adeta eþ görevli organel analojisiydiler.

Toplum da hücre gibi özne nesneldi. Hücrenin sitoplazmasýyla, organ elleriyle vs. nesnel oluþu yanýnda hücrenin etkiyi fark edip, algýlayýp tepki koymasýndaki kontrol edici karar verici ansal öznellikleri veya osmozdaki seçiciliði gibi vs. farký algýlayan öznelliði vardý.

Bu özne nesnellik içinde sadece net biçimde 38 ATP (adenozin tri fosfat olan depo enerji) kazancý dahi bu tür hücresel bir özne-nesnelliðinin ürünüydü. Karmaþýklarýn dinamiði ilerde son bölümlerde basit bir örnekle nasýl bir özne nesnellik ve parça durumlu kesikli süreklilik olduðu basit bir örnekle ele alýnacak.

Hücre gibi toplum da "özne nesneldi". Toplumun insan bilgi birikimi ve insan eylem selliði vs. toplumdaki kurumlar içi kurumlar arasý iþ ve iþ akýþ sýralamasý olan karar verme kontrol süreçleri toplumun öznelliðiydi. Araç gereç, toprak ve fabrika vs. gibi þeylerde toplumun nesnelliðiydi. Android telefon, kolektif depolu kolektif beyin de bu özne nesnelliðin ürünüydü.

Parçacýk dalga sürekliliði burgaç yapan spin devimli yoðuþmasý ile bir spin döngüsüydü. Topluma, toplum hayatýn kendisidir diyen bir tanýmý nasýl inþanýn en baþýna koyamazsanýz; bu güne kadar ola gelen bu hal içindeki yaþam sahiplerini de bu halleri ile alýp, bir seferde olup biten bir canlýlýk imiþ gibi bu tür hayat buluþu, hayatýn baþýna konamazsýnýz. En baþlarda bu günkü gibi vücut bulmuþ hiçbir hayat ne vardý ne olabilirdi.

Toplum; kiþiler durumlu, kolektif birim zamanlý baðýntýnýn vücut bulup, dýþtan kolektif bir hayatý meydana getirmesiydi. Hayat canlanmayla canlý oluþa iliþkinle, canlanma dýþýnda türsel canlýlarla inþa edilmiþti.

Türsel olan bu durum zamanýn zeminin özgül koþuluna göre organel zamanlý kolektif birim süre ile önce hücreyi oluþtu. Hücre ilkin bir yalýtýmla giriþ çýkýþý ozmosla seçme ayýklama kýlan kontrol süreçleriydi. Hücre, hücre içi iþlevlerle koordinasyonlu bir kontroldü.

Hücrenin içinde her biri bir iþlev olan durumla hücrenin organ elleri vardý. Bu organ eller, hücrenin kendi hücre içi sentezinin zamanýný oluþuyordu. Dýþ zaman, hücre içinde parçalý bölüklü iþlev zamanlarýn eþgüdümüydü.

Bu yeni zaman birçok organ ellerin kotardýðý üst üste birim zamanlardý. Yeni oluþan hücre içi süper durumlarýn iþlevi, hücreyi adeta kolektif tutumlu kýlýyorlardý. Hücreler de dýþta hücreler arasý bir doku sentezi ile organlarýyla, organizmayý veya vücudu meydana getiriyorlardý

Organizmalar da dýþta birbirine baðýntýlý bir kolektif birimli sosyal zaman içindeydiler. Organizma da vücut dýþýndaki zamaný kolektif birim zamanla süper durumlu kolektif birim zamana çeviriyordu.

Böylece kiþi-kiþi iliþkileriyle organizmalar toplum olan hayatý inþa etmiþti. Ýnsan düzlemli hayat, toplumsal düzlemi enerji zaman içinde hayattý. Bu hayat sizin yararlandýðýnýzdý ve sizle de hayattý. Ama siz deðildi. Sizin hayatýnýz deðildi. Hemcinslerimiz toplumu olmayan bir hayat olmakla sadece insan deðildi. Ýnsan üreten toplum hayatý ile "hem insan olmuþtu" hem de yepyeni bir hayattý.

Ýnsan, hemcinslerimizde olmayan androitle oynayan androitle bütünleþen hayattý. Nasýl bir virüsün çekirdekli yapýsý yoksa ve biz de virüslerin çekirdek yaþamlarý yok diye onlara hayat deðildir diyemiyorsak; hem cinslerimiz de android içinde bir hayat sürmediler diye de hemcinsimize dek süreçlere de hayat deðildir demek olanaksýzdýr.

Az çok hayatýn ne olduðunu, ya da ne olmadýðýný kavradýk sanýrým. Yani þimdi nasýlsak üç milyar yedi yüz milyon yýl önce de böyle deðildik. Özü saklý olmakla imaj olarak korunan yasa olmak kaydýyla, özle birlikte özle biçimlenen, geliþme, deðiþme, dönüþme ve her bir inþa içeriði her bir durumuyla özel hayatý oluþuyordu.

Her farklý biçimin altýnda, hayat denen ayný öz, ayný yasa vardýr. Hayat basit tepkilerden, basit kimyasal bileþimli polimer evrimleriyle akýl almaz enstantanelere gelmiþti.

Bir öz, en az dýþ dünya ilkesi gereði yalýtýmýn özü içinde dýþtaki türlerle bulunan tüm hayat sal fonksiyonlarý, içeremezler. Küre odacýðýn yapý ve inþasý o aþamadaki o haliyle buna izin vermez.

Bir hücre en az dýþ dünya ilkesi ile sýnýrlý sonlu yeterli iken, en az dýþ dünya ilkesini birleþen hücre sentezleri içinde özelleþen hücrelerle biraz daha çok dýþ dünya ilkesi biçiminde yapýlarla canlýlýðý hayat denen inþa içinde düzenli hale getiriyorlardý.

Bu nedenle küre zarýn içerikleri birbirinden az çok, biraz farklý öz içeriðe sahip olmakla ayný özler sanki farklý özlerin görünümü içindeydiler. Birinin yaptýðýný diðeri yapamamakla görünüyordu. Birin de avantaj olan diðerinde dezavantaj olmakla zar küreler de yardýmlaþma iþ birliði olan simbiyoz yaþam içine girmiþtiler.

Hücrelerin iþ birliði avantajý, birleþen hücrelerle, tümden özel bir iþi yapmakla özelleþmeyi avantaj kýldýlar. Tekil bir hücre dýþtaki simbiyoz yaþamlý durumuna geçmeden evvel tek baþýna kendisine yetecek, canlýlýðýný koruyacak olan tüm hayat sal olaylarý yapýyordu.

Kendi baþýna hayat sal olaylarý tek baþýna çeviren bir hücre dýþta hücreler arasý senteze girmekle elde edeceði avantaja karþýlýk hücre bu kazancý yitirecekti. Hayat bulmak böyle bir þeydi. Bir durumlayken türle beraber diðeri olmaktý. Ýþte bu da simbiyotik sürecin dezavantajýydý.