Türler kendi fark (potansiyel) biyolojileri içinde zaten bir çeşitlilikti. Çevre de kendi özel yalıtımı içinde ister istemez bir düzen ve ilişkilerin bütünüydü. Orman gibi, çöl gibi, bataklık gibi, deniz gibi, vaha gibi yanardağ fay hatları gibi, süngersi kaya gözenekleri gibi, kaya çatlakları gibi vs. çevre yalıtımlı ortamdı.

Hayat ta ister istemez kendi çeşitlilik eğimlimi ile yalıtımlı doğal yolların seçmesine denk düşecek bir parça fark çeşitlilikti. İşlev karşılaşma, potansiyel bir denk düşmeydi. Ve türler parçalı çeşitliliğin kimi fark belirlisiyle vardı. Ve türler çeşitliliğin doğal seçilmesine de dayalı üssel devinimlerin yeteneğiydi.

Yalıtımlı ortam koşullarına denk düşen devinme, çevresine uyumlu bir devinmeydi. Şimdiki uyum sağlayan bir eylemin gelecekte de çevreye uyum sağlayan bir devinme olmayacağı da bilinmelidir.

Örneğin kutup koşullarına uygun kalın post seçilimi, kutupların ısınmasıyla kalın post ayılar için ölümcül bir tehditti. Kişiler kendisi dışında parça birikimlere sahip kolektiflerdi. Türsel biyolojiyi ve kolektif yetenek donanımlı ve kapasitelerini yalıtan bir alan içine yansıtıp; alan içinde özne nesnel süreçler üzerinde biriktiriyorlardı. Tür içindeki birikimlerini ortam seçmesine miras ediyorlardı.

Kişi biyolojisi kolektif becerili el ile kolektif akılcı yeteneklerle üssü devinmelere dönüşüyordu. Kolektif alan türe dek minicik fark biyolojinin üssü devinmelerini kullanıyordu. Kişi kendi kapasitesi dâhilinde kolektif alan yansımalarını kullanıyordu.

Kolektif alan kişiden, kişisi yetenek ve kişisi kapasiteden büyüktü. Kişinin tüm kolektif kapasiteyi istese de kullanamaz olması demek, kişinin kolektif alanda, kolektif alana kendilikten bir tıkaç; bir direnç; bir kırpma; bir engel, bir arıza türü filtre gibi davranması, demekti.

Doğal alanın yalıtıma engelleri içindeki bir primat, grup engelleri; kişisel kullanımlı engelleri ile kendi grup sal üssel devinmelerini sınırlıyor ya da üssü devinmeleri açıyor olmakla kesikli sürekli oluyorlardı.

Alan yalıtımı, kendine özgü fiziki engellerin yüzme gibi olanak, tırmanma gibi olanaksızlık yalıtmasıydı. Hayat, türsel gruplar üzerinde korunan bir yasaydı. Hayat korunan yasa grup birlikteliği üzerinde üssel devinme ile tedrici bir çeşitlilikti. Yani hayat grupla, grubun türü içindeki kişileriyle, kendilikten makro durumlu üssel durumlarla çeşitlilikti.

Üssel durum çeşitliliği, yalıtımlı ortam engelini aşmaya denk düşmeyi veya yalıtımlı ortamın engelini aşamamaya denk düşemeyecek olmakla, belirsizle bir olasılıktı. İşte zıt yönde çeşitlilikler bir seçilim nedeniydi.

Bataklık bir ortamda bataklık gazı, kükürtlü bir ortamda kükürtlü bileşikler sentezi bir biyolojik çeşitliliğe engel iken başka bir biyolojik çeşitliliğe olanaktır. Olanak ya da engel bu tür çeşitliliğin ortam ile seçme ayıklanmasıydı. Üssü devinimli seçilim yalıtımı da ortamla korunan türleşmeydi.

Ortamla korunan türleşme de grubunu dallara, kollara ayıran mutasyon ya da çeşitlenmelerdi. Türler gruba göre bir çeşitlilikken türler de kendi içinde biyolojik bireyleriyle çeşitlilikti. Bu yalıtımlı ortam engelleri içinde bazen denk düşmeler seçilirdi.

Bazen de seçili ortama denk düşmeyen sınırlı durumu ile kimi çeşitlilikler ölümcül değilse, gelecekteki ortama denk düşmekle üssü devinimler seçilimi olabilirdi. Hemcinsler ve dolaysıyla insan böylesi doğal ve sosyo toplumsal süreçler sonunda gelecekti.