Evren þeyledir ve birçok þeyledir. Evren þey iken; enerjidir, enerji birçok þey iken potansiyelledir. Gerilimledir. Gerilimin öbekleriyledir. Gerilim öbekleri zamanladýr.

3 ve 6 gibi sayýsal durumlu öbeklerin ifade ettiði giriþimler ileride geride birçok durumla olmaktýr. Öbeklerin zamana dek kombinasyon permütasyon oranlarý, bu örnekteki altýnýn üçe (6/3) oraný ve üçün altýya (3/6 ya) oranýdýr.

Bu oranlar baðýntýlý iliþkisel oranlar olup birbirine kýyasladýrlar. Eksiklik-fazlalýk, azlýk-çokluk gibi türlüce giriþmesi vardýr. Bu giriþme kim zaman kolaylýkla 6/3 gibi yokuþ aþaðý eðim akýþý gibidir. Kimi kes 3 'ün 6 ya (3/6) oraný gibi daha çok zorlukla ya da direnç sürtünmesi içinde olup, yokuþ yukarý oluþla dönüþmedir.

3 sayýsý bir nitelikse 3=1+1+1 gibi ve 1+2 gibi nicelikle ve 1 niteliði 1,01; 1,02, 1,03...1,99; 2 ve 1,99 + 1,01 = 3 tür. 1 niteliði, 2 sayýsýna doðru 1 ve 2 arasýnda sayýsýz bir sayýsal niceli durumladýr. Örneðin, (1,00000023) gibi bir enerjin durum yüz milyonda veya triyon derece sýcaklýk seçenekleriyle nicel ve niteldir.

Sayýsýz sýcaklýða dek nicelikle olan nitelikler; bir eðim oranýdýrlar. Ýniþ-çýkýþ; fazla-eksik; az-çok, uzun-kýsa gibi bir kýyas durumun türlü baský basýnç potansiyel durumu içinde olurlar. Varlýk niceli ve niteli durum olmakla sayýsýz giriþim durumu oluþan sayýsýz akýþtýr. Her nicelik bir nitelik ve her nitelik bir niceliktir. Bunlar genel ve görece durumlardýr.

Her bir nicel ve nitel durum; örneðin, 1 derece 2 dereceye göre ya da 2 derece 1 dereceye göre özel bir yalýtýma durumdur. Veya 1,001; 1,002 ye göre kombinasyon ve permütasyon baðýntýlarýyla özel korunumlarla, aralarýnda yalýtýma giriþmedirler.

Özel ve geçici korunum olan yalýtýma durumlar, çevrenin çok belirsiz durumlar oluþuna göre belirli düzenliliktirler. Her düzenlilik bir enerji düzeninin potansiyelidir. Her bir nicel-nitel durumun parça durum yansýmasý yeti ve olanak oluþtur.

Çevrenin belirsizle olan nicel ve nitel durumlarýndan kaynaklý baský ve basýncý, ortamýn özel durumluya bir seçilim baðýntýsý ve seçiliþ izolasyonu olmakla yalýtým; çevresel etkiye bir tepkidir. Çevreye bir cevap; çevrenin yansýmasýný tepki ile geri yansýtmaktýr.

Bu durumda her yalýtým bir kapasitedir. Her kapasite bir nicel nitel durumlar bileþimi, parçalý (yeti ile) oluþlar sentezini içermektedir. Ýçerilmeler bir kapsamladýr. Her içerme o kapasitenin kapsananýdýr. Kapasite sýnýrlý bir kapsayandýr.

Potansiyel durumla enerji çeþitliliði kadar kapasite çeþitti ve yalýtým vardýr. Bir yalýtýma durumun içi ne tür potansiyel duruma elveriþli olacaðý ne gibi bir giriþmeye kodlanýþ içinde olacaðý türünden belirmelere açýklýk belirsizle bir yetidir.

Buradaki yeti, vücut gibi, kolektif oluþum gibi bir inþa gibi oluþum sonrasý bütünlüðe ait üssü durumlar giriþmesidir. Deðil se inþaya dek tek tek parçalar giriþmesi deðildir.

Belirsizle yetili potansiyel bir durum içinde yapýlacak giriþmeler; düzen kontrol merkezi nedenle, bir aðýrlýk denge merkezi nedenle öbek merkezi çevrim eksenidirler.

"Öbeðin aðýrlýk merkezi" birçok parça bileþime "eþ eksenli" entegre durum olabilir. Yine öbek aðýrlýk merkezinin, eþ eksene oraný dönme hareketidir. Çevrimsel harekettir.

Bir çevrimsel hareket yeni parça durumlu ekseni çevrim bindiriþlerine yapabilirlik veya yetidir. Kolektif alan içinde geliþen belli bir aþama kolektif alanlý yetinin ekseni çevrim içine katýlabilir. Eksen çevrimi içine yapýlan eklenme yeni bir üssü durumlar yetisiyledir.

Yeni üssü durum eklenmesi sonrasýnda, ortaklaþma olan yapý; paylaþmayan, paydaþýna paylarýný kolektif emek gücü karþýlýðý olarak deðil de sadaka, zekât, fitre olarak keyfi takdirle rýzk diye veren bir özel anlayýþýn bindiriþlerine dönüþebilir.

Evren birçok boyut durumlar giriþmesine potansiyel durum olmakla "kendisi kendisine iç ve dýþ olmanýn çevrimine sahip bambaþka bir baþlayýþ ve baþlangýçlarladýr.

Oysa evren, kendi içindeki bir yýldýza veya bir gezegene veya gökadalar yalýtýmýna, evrenin kendisi dýþ olarak belirir. Yalýtýmýn kendisi de evrenin içidir. Oysa evrenin kendisinin vaki olan böylesi bir iç dýþ giriþmesi ile baþlayýþý yoktur.

Yani yalýtýmlý bir yýldýza ve gezegen ortamýna evren yalýtýmdý. Ýçti. Dýþtý. Oysa evren kendisine bir iç yalýtým ve bir dýþ durum belirlemesiydi. Evrenin kendisi, kendisiyle iç dýþ hareketini baþlatmasý demek; yýldýz ve gezegenin bir iç ve bir dýþ potansiyel içinde oluþmalarý birbirine benzemez, birbiriyle ayný anlaþýlmamasý gereken iki ayrý potansiyel hareketlerdi.

Evrensel kapasiteli içlem içinde bir yýldýz ve yýldýzýn gezegenler kümesi olan Güneþ sistemi veya yýldýz sistemi; her zaman Güneþ veya yýldýz içinde geçen bir eþ yönlü aðýrlýk merkezi ekseniyle deðildirler.

Yýldýz veya Güneþ sistemi o yýldýzýn aðýrlýk merkezinin biraz dýþýnda aðýrlýk merkezleri toplamýna eþ yönlü kütle çekimi ile eksantrik eksen merkezli bir giriþme ve yalýtýmdýlar.

Oysa organizma soma bir aðýrlýk merkezi ekseni boyunca giriþme ve çevrim hareketidir. Bu nedenle eksantrik çevrim ekseniyle odaklaþan bir kontrol merkezinin iþleyiþi ile eþ merkezli eksen çevriminin iþleyiþ kontrollü tekrarlar zekâsý; benzerlerin benzeþmezliðiyle olacak bir zekâ ve ruhsal durum eylemine depo durum imajýdýrlar.

Bir gerilim alaný (eðim zaman, öbek zaman olarak; nicelik, nitelik olarak vs.) diðerine tersi durumlarla oransaldýr. Bir gerilim 3 ise ve diðer gerilim öbeði 5 ise; bir gerilimde 3 'ün 5 e oraný 3/5 = 0,6 iken; diðer gerilim öbeði olan 5 in 3 'e oraný 5/3= 1,66666... türü bir devinme oraný bu tür direnç ile giriþme, dönüþme ve akýþtýr. Devim böyle bir þeydir.

Yani kendi içinde ve kendi dýþýnda gerilme durumlu enerji öbekleri birçok parça öbek durumla nicel ve nitel bir potansiyel enerjidirler. Birçok parça olgu ve olaylar, birçok durumun her hangi bir durumuyla baþlangýç olarak ele alýnabilir.

Oysa kuantum durumlar "ayný anda", "birçok üssü durumla", "birçok baþlangýç çeþitliliðidirler". Mantýk bunlarý anlamak için parçalý yapar. Bu tür baþlangýçlar ortaya koymak mantýk için doðrudur. Mantýk için anlaþýlýr bir þeydir.

Evren parçalý durumlarla da olsa, evrendeki olgu ve olaylar donmuþ filim karesi gibi bir baþlangýç içine düþünülmesi doðru deðildir. Böyle bir durumda her parça diðer baðýntýsýnda kopmakla bir özellik ve yeti yitimi olmakla, durum biraz daha anlaþýlmaz olmaktadýr.