Haklýlýða dayalý güç ve kuvvet sahibinin, maddi ya da manevi yaptýrýmdan vazgeçerek, suçluyu, affedip baðýþlamasý, insani erdem yapýlanmasýnýn en büyük özelliðidir. Evet, meselenin hukuki yaný kadar ahlaki yaný da oldukça mühimdir. Çünkü, yanýlgý kaynaklý sorumluluk çok çeþitli, çok katmanlý karmaþýk bir olgudur.

Affedicilik, bunlarýn bütünüyle irtibatlý. Ýnsan, doðasý gereði hata yapmaya elveriþlidir. Týpký Orhan Gencebay’ýn bir þarkýsýnda dediði gibi: “Hatasýz Kul Olmaz” bir olgudan öte realitedir ve insan olarak zaaflarýmýzýn bilançosu oldukça kabarýktýr. Tüm insanlýðýn beþikten mezara kadar eðitilmesine, terbiye edilmesine aslýnda muhtacýz. Zira, baðýþlamak ve baðýþlanýr olmak insani büyük bir erdem, insana moral veren bir sýðýnak ve rahmani bir barýnaktýr.

Burada empatik yaklaþým devrededir.
Þayet suçlu ve hatalý ben olsaydým, muhatabýmýn bana nasýl davranmasýný bekler, ondan ne talep ederdim?

Vicdanýmýzýn bu soruya vereceði cevabýn, tepkilerimizin, sempatilerimizin ve kararlarýmýzýn baðýþlamaya yönelmesinde zorlayýcý ektiye sahip olacaðý þüphesiz su götürmez bir gerçektir. Allah’ýn bize öðretisi de ayný doðrultuda: “Ýçinizden fazilet ve imkân sahibi olanlar, akrabalara, fakirlere, Allah yolunda hicret etmiþ olanlara sadaka vermeme hususunda yemin etmesinler. Affedip müsamaha göstersinler. Siz de Allah’ýn sizi affedip müsamaha göstermesini istemez misiniz? Allah, gerçekten Gafur ve Rahimdir.” (24/22) der.

Hz. Ebu Bekir (r.a.), sürekli yardýmda bulunduðu, destek olduðu, akrabasýndan bir sahabenin de “ifk” hadisesine karýþmasýna çok üzülmüþ ve artýk o kiþiye yardýmcý olmayacaðýna yemin etmiþti. Söz konusu ayet bunun üzerine indi ve en çirkin iftiralar karþýsýnda bile, erdemli kiþinin nasýl tepki vermesi gerektiði hususunda yol gösterdi. Büyük Sýddýk derhal yeminini bozdu, kararýndan vazgeçti, baðýþlamanýn huzur veren iklimine dehaletle sonsuz mutluluða erdi. Baðýþlamak, sevginin, hoþgörünün, þefkatin gergefinde örülmüþ bulunmaz Hint kumaþýdýr. Ondan elbise yapýp, giyebilmek büyük sabýr ister, dayanmayý þart koþar, metanet gerektirir: Peygamberimiz, kendisini hakaretlerle taþlayarak kovan Taifliler için ettiði dua: Alla’ým onlara doðruyu göster, çünkü bilmiyorlar. Ve kendisini, yurdundan yuvasýndan çýkarýp hicrete mecbur býrakmýþ, bununla da kalmayýp her fýrsatta düþmanlýklarýný açýða çýkaran teþebbüslerde bulunmuþ topluluða Fetih günü söyledikleri: Artýk kýnama yok… Hz.Yusuf’un kendisi için ölüm peyleyen kardeþlerine finalde verdiði cevap da öyle.. (12/92)

Hz. Ýsa, recmedilmeye götürülen suçluyu cezalandýrmaya hazýrlanan topluluða dedikleri: “Ýlk taþý hiç günahý olmayan atsýn..” örnekleri ve kutsal referanslarý sayýsýz denecek ölçüde çoðaltmak pekala mümkün. Ki zaten ilahi ahlaký konu alan her söz ve beyan misk kokulu neticeye ulaþmasý için mutlaka ama mutlaka Rabbimizin engin merhamet ve affediciliðinden bahsetmek zorundadýr… O’nun ahlakýný rehber edinmek ise bizler için ihmal edilemez bir vecibedir… Baðýþlamanýn istismar edilmemesi, baðýþlamadaki gerekçenin kabul edilebilirlik koþuluna uyumlu olmasýna baðlý bir durumdur.

Bildiðiniz pislik tiplerin refleksleri kült haline getirmiþ, kendi cinslerinin dahi en alçaðý kimselere, hukukun gereði neyse öyle davranmak ve lüzumu anýnda onlara kendi anlayacaklarý dilin icabý bir dille konuþmak insanlýða ve insani deðerlere saygýlý kalmanýn göstergesidir. Aksi halde kaos ve zulüm eksik olmayacaktýr. Baðýþlamak bir yetki, bir salahiyet. Ýnisiyatifi esas alan tavýr belirlemesi. Tercih ameliyesini neticelendirmiþ hür iradenin, nihai kararý infaza iþtirakidir.

Veto endiþesi taþýmayan son hüküm. Aktif, dinamik, uzlaþtýrýcý ve bütünleþtiricidir. Onu pasif bir kabulleniþ, özgürlük özürlü bir teslimiyet olarak deðerlendirmek fevkalade yanlýþ ve isabetsiz bir karardýr. Özel haklarýn ihlali halinde baðýþlamak yetkisi ancak hak sahibine verilmiþ bir haktýr. Bu hakkýn bir baþka otorite tarafýndan kullanýlmasý adalet kurallarý bakýmýndan doðru olmadýðý gibi vicdani disiplin ve kriterler açýsýndan da asla doðru kabul edilemez. Bu kural, disiplin ve kriterlere ters düþmenin akýbeti ise hepten zarar, külli kayýp ve hüsrandan baþka birþey deðildir!

Günümüz sosyal medya yazar çizerlerinin bu önerilerimi dikkate alacaklarýný düþünüyorum… Zira er ya da geç, bir gün o kara toprak, aðzýmýza, burnumuza dolacak ve o hiç beklemediðimiz hesap gününde istesek de istemesek de tüm azalarýmýz tek tek dile gelip konuþacaktýr…