1. Dünya Savaþý'nda Ýngiltere ve Fransa'nýn Çanakkale Boðazý'ný ele geçirebilmek için Osmanlý Ýmparatorluðu'na karþý açtýklarý savaþlar, yani Çanakkale Savaþlarý hen Türk hem de dünya tarihinde önemli yer tutar. Çanakkale, dünyanýn en kanlý savaþlarýndan, en þanlý zaferlerinden biri olarak kabul edilir.

M.Ö. 480'de Pers kralýnýn Yunanlýlar'a karþý açtýðý savaþta da, Büyük Ýskender'in Asya'yý fethetme giriþiminde de, Ýngiliz ve Fransýzlarýn Osmanlý'ya karþý baþlattýklarý bu savaþta da görüldüðü gibi boðazlar tarihin her döneminde önemli rol oynamýþtýr.


Ýþte 1. Dünya Savaþý'nda da müttefikleri Rusya'ya yardým götürmek isteyen Ýngiltere ve Fransa, bu yardýmý karþý cephede yer alan Almanya dolayýsýyla karadan götürememiþler, bu sebeple boðazý ele geçirerek yardýmý deniz yoluyla götürmek istemiþlerdir. Boðaz aþýldýðý takdirde Ýstanbul Boðazý da kolaylýkla ele geçirilecek ve Osmanlý savaþ dýþý býrakýlmýþ olacaktý.

19 Þubat 1915'te 40 gemiden oluþan Ýngiliz-Fransýz filosu saldýrýya geçti ve Türk topçularý tarafýndan boðazýn iki yakasýndan açýlan þiddetli ataþ ile geri püskürtüldü.


25 Þubat'ta Ýngiliz-Fransýz kuvvetleri ikinci bir saldýrýda bulunsalar da baþarýlý olamadýlar. Böylece yeni bir harekat için geri çekildiler. Bu sýrada Türk ordularý da boðazýn her iki yakasýndaki savunma güçlerini artýrdý.

...ve saldýrý 18 Mart'ta baþladý. Ýngiliz ve Fransýz kuvvetleri daha ilk günden yenilgi aldýlar. Nusret Mayýn Gemisi'nin döktüðü mayýnlar yüzünden dört zýrhlýlarýný kaybeden Ýngiltere ve Fransa boðazý kara yoluyla geçebilmek amacýyla 25 Nisan'da Gelibolu yarýmadasýnda Seddülbahir ve Arýburnu'na asker çýkardýlar. Conkbayýrý'na doðru ilerleyen birlikleri Mustafa Kemal komutasýndaki19.tümen geri püskürtü.

9 Aðustos'ta yeni bir planla saldýran düþman kuvvetleri o sýralar Anafartalar Grubu Komutanlýðý'na atanan M.Kemal tarafýndan bir kez daha yenilgiye uðratýldý. 20 Aðustos'taki ikinci saldýrýlarýnda da baþarýlý olamayan Ýngiliz-Fransýz kuvvetleri Çanakkale'yi karadan da geçemeyeceklerini anlayýnca Kasým 1915'te çekildiler.

Savaþlar sonucunda boðazýn geçilemeyeceði anlaþýldý. Rusya'ya beklediði yardým ulaþtýrýlamayýnca ülkede 1917'deki Þubat ve Ekim devrimlerine zemin hazýrlanmýþ oldu.

Trablusgarp ve Balkan Savaþlarý'nda kuvvetlerimiz oldukça yýprandýðý için Çanakkale Savaþlarý büyük ölçüde insan gücüyle gerçekleþti.

Osmanlý Ýmparatorluðu, iki Avusturya bataryasý ve Türk subaylarla birlikte görev yapan Alman subaylar dýþýnda müttefiklerinden hiçbir destek görmedi. Tüm bunlara raðmen, Osmanlý devleti bu savaþta tüm dünyaya ölmediðini, hala sanýldýðýndan daha güçlü olduðunu ve zor þartlar altýnda da olsa mücadeleye devam edeceðini kanýtlamýþ oldu.

Türklerden 250.000, Ýngilizlerden 200.000 ve Fransýzlardan 50.000 kiþi bu savaþlarda ya öldü, ya da yaralandý.

Sizlere kýsaca, kaba hatlarýyla Çanakkale tarihini hatýrlatmak istedim. Yarýn yine her yýl olduðu gibi okullarýmýzda çocuklarýmýza ve gençlerimize gururla Çanakkale destanýmýzý anlatacaðýz, onlarýn geçmiþlerinde olan bitenden haberdar gençler olarak yetiþmeleri için anma programlarýyla onlarý bilgilendirecek, þehitlerimiz huzurunda bir dakikalýk saygý duruþunda durmalarýný isteyeceðiz. Çeþitli törenlerle yine þanlý zaferimizle övünecek, "günün anlam ve önemi" hakkýnda konuþmalar yapacaðýz.

Fakat büyük ihtimalle ertesi gün bunlardan eser kalmayacak hayatýmýzda.. Evet, tarihte olup biten herþeyi bize bir soran olursa takýr takýr anlatacaðýz. Þu tarihte bu savaþ, þu tarihte þu kadar þehit... Ýþte þu tarihte dünya devletleri salýrýyorlar topraðýmýza, þu tarihte þu antlaþmanýn þu maddesiyle halkýmýzý ölüme mahkum ediyorlar aslýnda.. Evet, evet, þu tarihte Samsun'a çýkýyor Mustafa Kemal... Þu genelgeleri yayýnlýyor, þu kongreler düzenleniyor, Atatürk þu maddelerden söz ediliyor Sivas'a, Erzurum'da... Bir milletin tarihini bilmesi pek önemlidir ya, biz de bu yüzden öðreneceðiz tüm bunlarý. Okulda yazýlýlarda, ÖSS'de vs.

Gelin soralým kendimize tarihimizi belki öðreniyoruz ama öðrendiðimiz o kadarý ne kadar yaþayabiliyor, ne kadar duyumsayabiliyoruz? Konuþmalarda, yazýlarda hep söz ettiðimiz bir Çanakkale ruhu var. Biz o ruhu, o milli mücadele ruhunu, kalkýnma, ileriye atýlma, ülkemiz için yararlý bir þeyler yapma ruhunu ne kadar kavrayabiliyoruz?

Hadi el ele, kafa kafaya verip ülkemize bir bakalým ve çýplak gözle görmeye çalýþalým etrafýmýzda olup bitenleri. Kiþisel çatýþmalarýmýzý, gizli çýkar hesaplarýmýzý, hýrs dolu ve bir o kadar da kirli mücadelelerimizi bir kenara býrakýp kendimizi deðil, ülkemizi bir düþünelim þimdi. Sürekli olarak sudan sebepler, suni gündemlerle gizlenmekte olanlarýn altýnda yatan asýl sebeplere bir göz atalým...ve bir kez daha bakalým o dünyaya gerektiði zaman yeterince tanýtamadýðýmýz tarihimize.. Tarihin ýþýðýnda, þu anda atýlmakta olan adýmlarýn, oynanmakta olan oyunlarýn aslýnda çok tanýdýk senaryolar olduðunu göreceðiz. Birileri bu oyunlarý bol sayýda figüranla sahneye koyup oynamaya baþlamýþken, oyunun aslýnda nereye varacaðýný tarih kulaðýmýza fýsýldýyor. Hýzlý ve doðru kararlar vermeliyiz ve attýðýmýz her adýmý geleceði düþünerek atmalýyýz.

Gelelim kalýnma, ilerleme, geliþme açýsýndan ülkemize... Milli Eðitim Bakanlýðý'nýn eðitim öðretim yýlýnýn ilk döneminin sonlarýna doðru yaptýðý deneme sýnavlarýndan pek de tatmin edici bir sonuç elde edebildiðimiz söylenemez. Yurt genelinde bir çok ilköðretim okulu ve lisede verilen eðitimin kalitesinin oldukça düþük olduðu serildi gözler önüne. Liselerde okutulan bir çok ders kitabý bile akýl almaz imla hatalarýyla dolu. Lise sona gelen ya da liseyi bitiren gençlerimizin ÖSS'yi kazanabilmek için dershanelere gitmek zorunda kalmasý da bana göre eðitim sistemimizin verimsizliðinin en bariz örneði...

Bir toplumun geliþip kalkýnabilmesi için olmazsa olmazlarýn baþýnda eðitim gelir. Eðitim bilimin her dalýndaki baþarýlarý da beraberinde getirir. Bizler öncelikle yeterli eðitimi veremiyoruz çocuklarýmýza.. Çocuklarýmýzýn içinden bir kaçý da spor, bilim, týp, sanat gibi bir dalda adýmýzý dünyaya duyuracak seviyeye gelse bile onlara olmasý gerektiði gibi sahip çýkmayý bile baþaramýyoruz çoðu kez.

Bu yazý kaleme alýndýðý gün bir paket bisküvi 500.000 TL idi. Kimbilir, sizler bu yazýyý okuduðunuzda kaç lira ya da kaç milyon lira olacak... ABD'de 1.000.000 Dolar hayli iyi bir para sayýlýrken biz bu paraya bugün iki paket bisküvi alabiliyoruz, yarýn belki onu bile alamayacaðýz. Nüfusumuzun büyük bölümü yoksulluk sýnýrýnda, hatta açlýk sýnýrýnýn altýnda yaþýyor. Ben bu manzarayý ülkeme yakýþtýramýyorum, içime sindiremiyorum bunu... Rengini þehitlerimizin kanýndan alan bayraðýmýz, bu manzara karþýsýnda acýdan titriyormuþ gibi geliyor bana.

Dünün insanlarý vatanlarý için bir þeyler yapmalarý gerektiðinde gerek Çanakkale'de gerekse Kurtuluþ Savaþý'nda üstlerine düþeni yaptýlar ve vatanlarý için canlarýný bile gözlerini kýrpmadan verdiler. Atatürk, Çanakkale'de savaþanlarý anlatýrken þöyle diyor: "Karþýlýklý siperlerimiz arasýndaki mesafe sekiz metre, yani ölüm muhakkak...Birinci siperdekiler hiçbiri kurtulamamacasýna tamamen þehit düþüyor, ikinciler onlarýn yerine gidiyor. Fakat ne kadar gýptaya sayan bir tevekkülle, biliyor musunuz? Öleni görüyor, üç dakikaya kadar öleceðini biliyor, en ufak bir fütur bile göstermiyor, sarsýlmak yok... (....) Bu, Türk askerindeki ruh kuvvetini gösteren, þaþýlacak ve övülecek misaldir. Emin olmalýsýnýz ki, Çanakkale Muharebesi'ni kazandýran bu yüksek ruhtur."

Dünün insanlarý çoktan öldü. Kimisi okumuþ aydýn insanlardý, kimisi adýný bile yazamazdý.. Ama hepsinin içinde bu ruh vardý. Hepsi ellerinden geleni yaptýlar ve görevlerini yapmýþ olmanýn huzuruyla bu vataný bizlere býraktýlar. Çoðunun mezarý bile yok... Þehit düþtüler...

Onlar vazifelerini yaptýlar. Þimdi sýra bizde.. Bizim görevimiz, vatanýmýzý korumak, kaldýndýrmak, içinde bulunduðu bu zor durumdan çýkarmak olmalý... Þehitlerimizin hakkýný ödeyebilmek, gelecek nesillere daha güzel bir ülke býrakabilmek, elimizden geleni yapmak, vazifemiz her ne ise onu en iyi þekilde yapmaya çalýþmak ve bu Çanakkale ruhunu hayatýmýzýn her anýna taþýmak artýk boynumuzun borcu deðil mi?


17.03.2001