Bundan yedi yüz yýl evvel,Söðüt’te temelleri atýlan Osmanlý Devleti,altý asýr gibi uzun bir zaman üç kýtaya hakim olmuþ;onlarca deðiþik ýrký bünyesinde sükûnetle barýndýrmýþtýr.Fakat son dönemlerde zayýflama emareleri göstererek çöküþe geçmiþtir.Bunun sebepleri pek çoktur.Bunlarýn baþýnda oterite boþluðu gelmektedir.Çöküþ dönemi padiþahlarý,devleti iyi idare edememiþtir.Dinî deðerler lâfta kalmýþtýr. Çaða ayak uydurulamamýþtýr.Batý’nýn ilim ve teknolojisine sýrt çevrilmiþtir.Batý’dan moda ve benzeri gibi bize uymayan unsurlar alýnmýþtýr.Millet aç ve susuz iken bir kýsým gürûh Paris’te çýkan yeni modayý ertesi gün Ýstanbul’a getirtmiþtir.Dinî ahkâm rafa kaldýrýlmýþtýr.
     Batý’nýn körüklemesiyle ve özellikle Fransýz Ýhtilâli’yle,milliyetçilik akýmlarý baþ göstermiþtir.Huzur ve sükûnet içerisinde yaþayan deðiþik milliyetlere mensup topluluklar,Osmanlý Devleti’ne bayrak açmýþlardý.Baðýmsýz devlet kurma hayali içerisinde,hakikatleri görmekten acizdiler.Çünkü Batýlý devletler,fitne ve fesat mekanizmasýný iþletiyorlardý.Gün geçmiyordu ki ayaklanma olmasýn.Arnavutluk ve Kosova ayrýlanlar kervanýna katýlmýþ.Akif bu durumu bir yangýna benzeterek þöyle diyor:     
      “Üç beyinsiz kafanýn derdine,üç milyon halk,
      Bak nasýl doðranýyor?Kalk,baba,kabrinden kalk!
      Diriler koþmadý imdadýna,sen bari yetiþ…
      Arnavutluk yanýyor!...Hem bu sefer pek müthiþ!
      Tek kývýlcým kabarýp öyle cehennem kustu:
      Ki hemen kol kol olup sardý bütün bir yurdu.
      O ne yangýn ki:Ocak kalmadý söndürmediði!     
      O ne tufan ki: Yakýp yýktý bütün vadiyi!”
     Mehmet Akif,Batý’yý da Doðu’yu da görmüþ bir insandýr.Batý, ilme ve âlime kýymet verdiði için,meselelerini büyük ölçüde halletmiþtir.Batý,uyuyan bir devdir adeta.Bir taraftan teknolojik altyapýsýný hazýrlarken,bir yandan da Osmanlý’nýn çöküþünü hýzlandýrmak için çýrpýnýp durmaktadýr.Fakat tepedekiler bu gizli ve sinsi oyunun farkýnda deðillerdir.Belki haberdardýr ama bunu þimdilik bir tehdit olarak görmemektedirler.Fakat zamanla bu gizli faaliyetler öyle bir noktaya geldi ki,devlet önce sarsýldý,sonra yýkýlýverdi.O zamanlar Osmanlý Devleti,Ýslâmiyetin müdafacýsý ve de hâmisi idi.Þark devletlerine aðabeylik yapýyordu ayný zamanda.Lâkin doðulular özellikle Osmanlý’nýn son zamanlarýnda iyice uyuþuk bir hâl almýþlardý.Bilime sýrt çevirmiþlerdi.Gündelik iþlerle zaman öldürüyorlardý.Yöneticiler halktan kopuk bir vaziyette yaþýyorlardý.Halký birbirine baðlayan manevî deðerler bir kenara itilmiþti.Hiç kimse müslümanlarýn derdini kendine dert edinmiyordu.Herkes,baþýnýn dikine gidiyordu.Dilerseniz halkýn bu sefil manzarasýný bir de Aktif’ten dinleyelim:
      “Ne gördün,Þark’ý çok gezdin,diyorlar.Gördüðüm:Yer yer,
      Harap iller;serilmiþ hanümanlar;baþsýz ümmetler;
      Yýkýlmýþ köprüler;çökmüþ kanallar;yolcusuz yollar;
      Buruþmuþ cehreler;tersiz alýnlar;iþlemez kollar;
      Bükülmüþ beller;incelmiþ boyunlar,kaynamaz kanlar;
      Düþünmez baþlar;aldýrmaz yürekler;baslý vicdanlar;
      Cemaatsiz imamlar;kirli yüzler;secdesiz baþlar;
      Gaza namýyla dindaþ öldüren bîçâre dindaþlar
      Geçerken,aðladým geçtim;dururken,aðladým durdum;
      Duyan yok,ses veren yok,bin periþan yurda baþvurdum.”
     Böyle acý bir görünümü olan memleketin ayakta durmasý mümkün müdür?Yine de sultan Abdülhamit Han,böyle bir devleti otuz üç sene ayakta tutabilme baþarýsý göstermiþtir.Bugünkü genç Türkiye Cumhuriyeti’nin Osmanlý’nýn hatalarýndan ders almasý gerekir.Çünkü tarihin tekerrür etmemesini istiyorsak yaþanan hadiselerden ibret almalýyýz.

      e-mektup: mnihatmalkoc@hotmail.com