“Ne kadar Kadirþinas olmasa da Adýyaman
Rýfat’a çare ne yahþi vatanýmdýr vataným.
Dilberlerinin misli Ýstanbul’da bulunmaz
Rýfat o sebepten terk edemez Adýyaman’ý”
* * *
Tarihin tozlu sayfalarýna baktýðýmýzda, Adýyaman’ýn eskiden daha kültürlü olduðunu kabul etmek gerekiyor.
Çok eski tarihlerden beri Adýyaman’da ne þairler, ne yazarlar, ne sanatçýlar çýkmýþ ama sonralarý nedense bu sayý azalmaya, kalite düþmeye baþlamýþ.
Çok uzun yýllar sonra ise yeniden Adýyaman, þairleri, yazarlarý, ses ve saz sanatçýlarýyla gündeme oturmaya baþladý bile. Ancak kayýp yýllara bakýnca insanýn içi burkuluyor.
Yukarýya aldýðým dizeler 1214 yýlýnda Adýyaman’da doðan Rýfat Baba’ya ait.
Herhangi bir tahsili olmadýðý halde zamanýn en kuvvetli þairi olarak bilinirmiþ.
Çok uzun süre Anadolu’nun önemli yerlerini gezmiþ bu arada Ýstanbul’da da bulunmuþ. 1280 tarihinde vefat etmiþtir.
Yukarýya aldýðým dörtlük, Rýfat Baba’nýn býraktýðý eserlerin sadece çok ama çok küçük bir bölümü.
Adýyaman’ýn tozlu raflar arasýnda kalan tarihi araþtýrýlmaya baþlanýyor. Bugüne kadar hiç kimsenin bilmediði olaylar gün yüzüne çýkacak. Birçoðumuz dedesinin, dedesini öðrenecek, neler yaptýklarýný, nelerle uðraþtýklarýný öðrenecekler.
Büyük ve çok emek isteyen bir iþ olduðunu biliyorum. Þimdilik kimin araþtýrdýðýný, kimlerin destek saðladýðýný gizli tutayým ama bilgiler gün yüzüne çýkmaya baþladýkça verilmesi gereken notlarý da vereceðime emin olabilirsiniz.
Özet olarak, Osmanlýlar döneminde tutulan kayýtlardan Adýyaman’ýn tarihi araþtýrýlýyor ve yeniden yazýlmaya baþlanýyor diyebilirim.
Bunlar içerisinde bilgisine ulaþtýðým birçok konu varsa da, benim Rýfat Baba’yý hemencecik gündeme almamýn sebebi ise “kadirþinaslýk” mevzusu oldu.
730-740 yýl önce Adýyaman’ýn kadirþinas olmadýðý, kýymet bilmediði þiirlere konu olmuþsa, bugün çok da þikayet etmeye hakkýmýzýn olmadýðýný sanýyorum.
Bu bizde irsimidir nedir?
Adýyaman’da bir þekilde yetiþen ve eline imkân geçen herkesin Adýyaman’dan kaçmasýnýn tek sebebi bu deðil mi?
Burada o kadar didinmesine, çalýþmasýna raðmen hiçbir yere gelemeyenlerin il dýþýna çýktýktan sonra parlamasý, söz sahibi olmasý tesadüf mü?
Yakýnmaya gelince hepimiz yakýnmaya baþlýyoruz; “Adýyaman’dan adam çýkmýyor!” diye tespitimizde hazýrdýr ama çýkanlara da kesinlikle kucak açmýyoruz. Bunu kimseyi suçlamak için söylemiyorum, bunun aksini yapan çok az sayýda Adýyamanlý varsa da, onlarýnda gücü bu insanlarýmýzýn dýþarýya kaçmalarýný engellemeye yetmiyor iþte.
Oysa hep söyleriz, bir memleket yetiþtirdiði insanlarla ünlenir. O’nunla ve o’ndan geleceklerle kalkýnýr diye. Bu kim olmasý, kimin oðlu olmasý, “daha dün sümüðünün akmasý” sorun deðil. Bugüne bakacaksýn ve insanlarýmýzýn deðerini bileceðiz.
Yüreklendirecek, yeni nesilleri özendireceðiz. Yoksa her elinden iþ gelen soluðu dýþarýda alýr, adý saný kesilir ve Adýyaman’a hiçbir getirisi olmayan bir insan daha yetiþtirmiþ oluruz. Týpký bu zamana kadar yaptýðýmýz gibi.
Çocuklarýmýz daha þimdiden dýþarýya çýkmanýn kaygýsýnda deðil mi, üniversite sonrasý Adýyaman’da görev almak isteyen kaç genç bulabiliyoruz?
Çok sayýda olan ama nerede olduðunu bilmediðimiz bürokratlarýmýz Adýyaman’a dönüp bakýyorlar mý?
Ýl dýþýna, hatta ülke dýþýna kaçan beyin göçünü önlemek, insanýmýza sahip çýkmakla olur. Kýskanma, ayaðýna çelme atma ve arkasýndan dedikodu etmeyle deðil.
Bugün bütün engellemelere raðmen baþarýlý olanlar varsa o da;

“Dilberlerinin misli Ýstanbul’da bulunmaz
Rýfat o sebepten terk edemez Adýyaman’ý” diye özetlene bilinir…