ÝLETÝÞÝM ÇAÐINDA SIFIR BÝLGÝ

Medya, kendini demokrasinin dördüncü boyutu olarak ilan edeli çok oldu. Kamusal yayýncýlýðýn egemen olduðu dönemlerde devletten beslenen basýn yayýn organlarýnýn baðýmsýz kalamayacaðý gün gibi ortadaydý. Ýmdadýmýza özel radyo ve televizyonlar yetiþti. Bütün ülke istediði her bilgiyi medya sayesinde edinecek, seçme özgürlüðünü kullanacak ve durmaksýzýn tartýþacak, konuþacaktý. Bilgi toplumu yolunda hýzla ilerliyorduk. Telekomünikasyon, televizyon, internet devrimi derken baþýmýz dönmedi deðil.

Pazarýn baskýsýný yiyen ‘özgür’ medya çok geçmeden montaj ve seri üretime geçti. Ýzleyici sabahlara dek yatak yorgan izlediði siyaset arenalarýndan, toplum yararýna araþtýran yakýþýklýlardan çabuk sýkýlmýþ olacak ki, ülkenin kültürünü yansýttýðýný belirten, bu nedenle ayna iþlevi gördüðünü iddia eden medya farklý arayýþlara yöneldi. Tutan formatlar peþlerine onlarcasýný takýyor, yapýmlar ve yazýlar yeniden birörnekleþiyor, týkanma anýnda taze bir soluk aranýyordu. Televizyon temel alýnýrsa üç S’ye bel baðlamaktan vazgeçilmedi; Spor, Sinema(reklâm filmlerinden dizi filmlere, uzun metrajlý kurmacalardan belgesellere), Seks-Skandal(bir ara kýrmýzý noktalar ekranlarda peyda oldu, ardýndan magazinler durumu yumuþattý). Böylece çekici, boþ ve genel geçer üretim medyanýn biricik hizmetine dönüþtü. Basýn yayýn organlarý artýk sýradanlýkla topluma ters düþecek marjinallik arasýnda can çekiþiyordu.

Bilgilenmek isteyen yurttaþ ise haber kanallarýnýn ince eleyip sýk dokuduðu kýrýntýlarla, giderek aksiyon içeren haber bültenleriyle yetinmek zorunda kaldý. Bilgi, özel yayýmcýlýðýn alanýndan sessiz sedasýz çekilmiþ kamu yayýmcýlýðýna bel baðlamýþken, devlet destekli televizyonlar da rekabete soyunmayý tercih ettiler.

Bu durum ülkemize has deðil. Ýletiþim teknolojisi tüm dünyada geliþiyor, çeþitleniyor ve dönüþüyor, ama giderek daha az mesaj iletiyor. Etki alanýný geniþlettikçe de insanlýðý besleyecek, dünya kültürünü üst seviyelere taþýyacak ‘farklýlýklar sentezi’ olanaðýný dümdüz ediyor.

Uluslar arasý medyanýn gündeminden bir türlü sýyrýlamayan düþünürler de alternatif geliþme dallarýný söylemleriyle budayýp kültürleri zorunlu istasyonlardan geçmesi gereken bir tren ya da basamaklarý birer birer aþmak zorunda kalan bir insan gibi algýlama yanýlgýsýna düþüyorlar. Bir kökü olsa da serpilip dallara ayrýlan gökyüzüne özgürce ulaþmak isteyen yaþam aðacýný görmek ve anlamak iþlerine gelmiyor. ‘Kendini bil!’ kehanetini düstur edinenler kendini tanýmanýn ilk ölçütünün bir ‘öteki’ne ihtiyacý olduðunu, asýl yabancýlaþmanýn kendi çevresine hapsolmak olduðunu hatýrlamadan medya kulelerine çekiliyorlar.

Sýfýr bilgi üretimine katkýda bulunmaktan da çekinmiyorlar, üstelik…