..E-posta: Þifre:
ÝzEdebiyat'a Üye Ol
Sýkça Sorulanlar
Þifrenizi mi unuttunuz?..
En büyük mutluluk ve en büyük sýkýntý anlarýnda sanatçýya gereksinme duyarýz. -Goethe
þiir
öykü
roman
deneme
eleþtiri
inceleme
bilimsel
yazarlar
Anasayfa
Son Eklenenler
Forumlar
Üyelik
Yazar Katýlýmý
Yazar Kütüphaneleri



Þu Anda Ne Yazýyorsunuz?
Ýnternet ve Yazarlýk
Yazarlýk Kaynaklarý
Yazma Süreci
Ýlk Roman
Kitap Yayýnlatmak
Yeni Bir Dünya Düþlemek
Niçin Yazýyorum?
Yazarlar Hakkýnda Her Þey
Ben Bir Yazarým!
Þu An Ne Okuyorsunuz?
Tüm baþlýklar  


 


 

 




Arama Motoru

ÝzEdebiyat > Deneme > Yaþam > Hakan Tiryaki




22 Temmuz 2010
Bovinae Sapiens*  
Hakan Tiryaki
Ýnsan-hayvan ya da insan-doða iliþkisi üzerine biraz olsun düþündünüz mü hiç? Mesela; Günün yorgunluðu ile eve gelmiþsiniz. Yemeðinizi yemiþ, televizyon karþýsýna devrilmiþsiniz. Tüm isteðiniz günün yorgunluðunu, zihninizdeki kaosu biraz olsun daðýtmak. Derken birden flaþlar patlamaya baþlýyor! Tuhaf yaratýklar çevrenizi sarmýþ, meraklý gözlerle sizi inceliyor, bir yandan da kör edercesine flaþlarýyla dünyanýzý –sözümona- aydýnlatýyor.


:AGEA:
Günün yorgunluðu ile eve gelmiþsiniz. Yemeðinizi yemiþ, televizyon karþýsýna devrilmiþsiniz. Tüm isteðiniz günün yorgunluðunu, zihninizdeki kaosu biraz olsun daðýtmak. Derken birden flaþlar patlamaya baþlýyor! Tuhaf yaratýklar çevrenizi sarmýþ, meraklý gözlerle sizi inceliyor, bir yandan da kör edercesine flaþlarýyla dünyanýzý –sözümona- aydýnlatýyor.

Bitmedi. Bu kadarla kalsa iyi, bir kendini bilmez, tüm sevecenliði ile, ne denli korktuðuna aldýrmaksýzýn küçük çocuðunuzu ensesinden tutmuþ, kaldýrmýþ, seviyor(!)… bir diðeri çevresindekilere homo sapiens sapiens türün diþisinin özelliklerini oranýzý, buranýzý çekiþtirerek anlatýyor! Ve tüm bunlar eviniz dediðiniz, yani tamamen size ait olduðunu, yaþam alanýnýz olduðunu düþündüðünüz ya da sandýðýnýz yerde oluyor.

Sanmayýn ki sonra tasý taraðý toplayýp gitsinler. Aralarýndan biri kendi türü adýna faydalarýnýzý fark ediveriyor, mesela horlarken yaydýðýnýz ses dalgalarý türün spastik yavru bireylerine ilaç gibi geliyor! Haydi bakalým, türün selameti sizin horultularýnýzda! Karþý gelebilir misiniz böyle ulvi bir çaðrýya?

Oldu olacak bir de ad bulalým bu meraklý türe, mesela son derece geliþmiþ “sýðýrlar” olsun…

Ne demiþler, sýðýr ya bu, Tanrýyý resmet dersen, kendi suretinde çizecektir. Hal böyle olunca “sýðýr” ýrkýnýn selameti için ya bir ahýr olacaktýr yeni yaþam alanýnýz ya da bir tren kompartýmaný, kim bilir…

Ama sýðýrlar size yaptýrdýklarý þeyin ne derece ulvi olduðundan en ufak bir þüphe duymazlar, ne de olsa türlerinin selameti içindir her þey. Temel ihtiyaçlarýnýzý düþünmüþtür türün önde gelen bilimsýðýrlarý; bir yatak, bir tuvalet, üç öðün yemek; bir de diþinizi koydular mý yanýnýza daha neye ihtiyacýnýz olabilir ki!

Artýk tek yapmanýz gereken huþu içinde horlamak. Horlamalýsýnýz ki spastik sýðýrlar rehabilite olsun, kutsal horultunuzla iyileþiversin.

Boþ verelim az geliþmiþ sýðýrlarýn dünyasýný, iki kere düþünebilen homo sapiens sapiens alemine gelelim, aydýnlanalým, ibret alalým.

Homo sapiens sapiens**

Buyurun size ilk ibret öyküsü homo sapiens sapiens’in…
“Finding Nemo” filmini hatýrlayýn. Keyifle izlediðimiz bu filmden sonra olan bitene dair bir fikriniz var mý? Takip eden yýlda 20.000.000 canlýnýn akvaryumlardaki yerini almak üzere yuvalarýndan sökülüp alýndýðýndan haberiniz var mý? Bu “eðlencelik” canlýlarýn çok çok büyük bir kýsmýnýn sadece çocuklarýnýza “hayvan sevgisi” gibi bir kavramý ancak ve ancak “tutsak” edilmiþ bir canlý ile verebilmeniz yüzünden sifonlarýn gürültüsü ile kanalizasyona karýþtýðýndan haberiniz var mý?

Ne de olsa tüm evren türümüzün oyun alaný. Canlý-cansýz tüm varlýklar da oyuncaklarý sözüm ona “akýllý” homo sapiens sapiens türünün. Sevmekten anladýðý “tutsak etmek”, paylaþmaktan anladýðý “sömürmek”, yaþamdan anladýðý hepten evlere þenlik, tüketmek için üretmek, daha fazla üretmek için tüketmek… bir de bu düzene “doðanýn düzeni” kýlýfýný da geçirdiniz mi, buyurun size evrenin hakimi homo sapiens sapiens, yani “akýllý insan”.

Þifacý Yunuslar Ýstanbul’da

Ýkinci ibret öyküsü hepten evlere þenlik!
Memleketteki patlýcanýn bakaný bir ucundan da olsa denizlerden sorumludur ayný zamanda. Belediyesi reklam potansiyeli olabilecek her þeye balýklama dalar durumdadýr. Aranan teþebbüs daha aranmadan bulunmuþtur. Yaþayan halkýnýn da eðitim ve kültür seviyesi göz önünde bulundurulduðunda geriye bir tek müjdeyi vermek kalýr: Artýk þehr-i Ýstanbul'un da þifacý yunuslarý var!

Zihinsel engelliler… yetmez, çocuðu olmayan kadýnlar, evde kalmýþ kýzlar, psikopatlar... patlýcanýn bakanýndan onaylý yunus terapi merkezinde bu iþ için özel olarak evrimleþmiþ (binek hayvaný, salon bitkisi, süs balýðý gibi) þifacý ve de þovmen yunuslar sizin için burada, Ýstanbul'da.

Artýk çocuklarýnýz yataðýna iþemeyecek, ya da okullarýný kýrmayacak. Bir kere izleyen kocalar karýlarýný dövmeyecek. Yeter ki ücret-i mukabili býrakýn kendinizi þifacý yunuslara, mutluluktan ricoysla yýkanmýþçasýna ahenkle dans ederken rehabilite ediversinler sizi...

Haydi, ne bekliyorsunuz? Tüm canlýlar gibi onlarda sadece sizin için, bitmek tükenmek bilmeyen istekleriniz ve bastýrýlamayan egolarýnýz için var!

Bern Sözleþmesi ve Türkiye

Bu homo sapiens sapiens denen türün de içerisinde kendini bilmezleri var ne yazýk ki. Ýþte onlardan bir kýsmý kalkmýþ yunuslarýn da dahil olduðu memelilerin avlanmasýný, tutsak edilmesini ve ticaretini yasaklayan bir sözleþmeyi bir yolunu bulup, punduna getirip geliþmiþ bir grup ülkeye imzalatývermiþler. Güzide memleketimiz de bu tezgaha düþüp basývermiþ vakti zamanýnda imzayý.
Ýþte bu arsýz ve de servet düþmaný bilim adamlarý, bu sözleþmeyle -ki adýna Bern Sözleþmesi deniyor-, insanoðlunun memeliler üzerindeki hükümranlýðýna kýsýtlama getirtmiþler…

Gerçi bizim ülkemizdeki uygulamasý biraz “Aydýnlar Dilekçesi” örneði gibi olmuþ. Hani neredeyse, “Birleþmiþ Milletler’de piþpirik oynuyorduk, bir þey getirdiler önümüze, imzaladýk, nereden bilelim” falan diyecekler…

Þimdi en kýsa özetiyle altýna imza attýðýmýz sözleþme diyor ki, memelilerin tutsak edilmesi, avlanmasý ve de ticareti kesinlikle yasaktýr. Ama derseniz ki rehabilitasyon amacýyla kullanacaðýz bu yunuslarý, o zaman iþin rengi deðiþiyor. Ne de olsa bir açýk kapý býrakmýþtýr Bern Sözleþmesi.

Hemen uygun bir alan buluyorsunuz, patlýcanýn bakanýndan izni koparýyorsunuz ve baþlýyorsunuz cümle alemi rehabilite etmeye! Hem de hiç de fena olmayan ücret-i mukabilinde!

Ýstanbul’daki güzide iþletmeye bir göz atalým:

“Ýstanbul Dolphinarium’a Hoþ Geldiniz!

Ýstanbul Dolphinarium, Deniz Memelilerinin büyülü dünyasýný keþfetmek için size eþsiz bir fýrsat sunuyor. Bu müthiþ canlýlarla doðrudan doðruya iletiþim kuracak, onlarý yakýndan tanýyýp onlarýn doðadaki yerini daha fazla önemseyeceksiniz.

Yunuslar, Morslar, Foklar ve Balina... Birbirinden akýllý ve sevimli... Hepsi sizi bekliyor...

Eðlenceli bir ortamdan unutulmaz anýlarla ayrýlacaðýnýz Ýstanbul Dolphinarium daki sevimli Dostlarýmýzýn zeka ve kabiliyetleri siz deðerli misafirimizi hayrete düþürecek, onlarýn ne kadar bize yakýn olduklarýný görecek ve bu dostlarýmýz hakkýndaki bilgileri eðlenirken öðreneceksiniz.

Ayný zamanda Ýstanbul Dolphinarium da gösteriler sonrasýnda sevimli dostlarýmýz yanýnda onlarla fotoðraf çektirebilir ve günün stresinden kurtulmak ve pozitif enerji almak isterseniz yunuslarla yüzebilirsiz.”


Siteye girer girmez sizi karþýlayan metin iþte bu. Bastýrýn parayý, keþfedin, eðlenin, hayret edin… birlikte yüzün, fotoðraf çektirin! Yani siz paradan haber verin, hani neredeyse, bastýrýn parayý, çamaþýra-bulaþýða gelsinler…

Kimler? Yunuslar, Morslar, Foklar ve Balinalar. Þimdilik þifacý olanlar yunuslar ama foklar, balinalar ve morslar da yetiþiyor yunuslarýn yanýnda. Yakýnda foklar türkü çýðýracak, morslarýn aðýz kokusu sinüzite iyi gelecek, balinalar da kulunçlarýnýza masaj yapacak! Hepsi sizin için burada…

Gelelim rehabilitasyon merkezinin (Ýstanbul Dolphinarium) fiyatlarýna:***

Gösteri Fiyatlarý          Normal     VIP
Tam                    25          40
3-16 yaþ                20          30
Öðretmen/Öðrenci     20          30
Yunuslarla Yüzme
1 Kiþi                    150
2 Kiþi     (birlikte yüzerlerse)     200
Dalýþ
1 Kiþi (20 dakika)          300

Þimdi yukarýdaki verilerden yola çýkarak bazý sorular sormak gerekmez mi?

1.     Bu nasýl bir rehabilitasyon merkezidir?
2.     Madem söz konusu olan rehabilitasyondur patlýcanýn bakanýnýn yaný sýra saðlýðýn bakaný da bir göz atsa fena olmaz mýydý acaba?
3.     2006-2009 yýllarý arasýnda Tarým ve Köy Ýþleri Bakanlýðý tarafýndan “CONVENTION ON THE CONSERVATION OF EUROPEAN WILDLIFE AND NATURAL HABITATS”a**** rapor edilen 1086 rehabilitasyon vakasý (Kuþadasý, Bodrum ve Marmaris’ta faaliyet gösteren merkezler) hakkýnda bir deðerlendirme yapýlmýþ mýdýr?
4.     Saðlýk Bakanlýðý ne düþünüyordur bu konuda? Kimler rehabilitasyon için göndermiþtir hastalarý? Kimler rehabilite olduðuna ya da faydalý olduðuna kanaat getirmiþtir?
5.     Rehabilitasyon ücreti ne kadardýr?

Aslýnda hepsinden önce sorulmasý gereken soru daha basit ve nettir:

Söz konusu iþletmelerin faaliyetinin gerçek içeriði nedir? Bu içeriðin tespitini kim yapacaktýr?

Eðer bu sorunun yanýtý “ticari faaliyet” olarak þekillenirse yapýlmasý gerekenler gayet nettir, söz konusu gösteri merkezlerinin tümünün faaliyetine son verilmelidir. Tutsak ettikleri yunuslarý ise rehabilitasyon sonrasý doðal ortamlarýna salýverilmelilerdir.

Yok ama terapi kýlýfý gerçekçi bulunursa yepyeni problemlere hazýrlýklý olmak gerekecektir.

Örneðin bir süredir fark ettim ki saksýda yetiþtirdiðim patlýcanlarýmýn þifa verme özelliði var. Bakan kendinden geçiyor, derdi tasayý unutuyor, sevgiyle, umutla doluyor. Yalaným yok, hatta iki düzine þahidim var. Þimdi diyorum ki, ben de kendi payýma toplumun beden ve ruh saðlýðýna þifalý patlýcanlarým vasýtasýyla katkýda bulunsam, cüzi bir ücret mukabili hak edene, patlýcanlarýmý gösterip topluma faydalý, kendinle barýþýk bireylere dönmelerine katkýda bulunsam…

Komik mi dersiniz? Hele bir görün patlýcanlarýmý, ondan sonra konuþalým. Ücreti mukabili tabi ki…

“Özgür Yunuslar!”

Hala doðayla iliþkisini kopartmamýþ kim varsa bekliyoruz Suadiye’ye…

1 Aðustos Pazar günü Suadiye sahilinde bir etkinlik gerçekleþtirilecek. Ana temasý yunuslarýn ve memelilerin tutsak edilmemesi, ama daha da önemlisi “yaþama saygý, doðaya saygý” olacak. Sanmayýn ki sadece yunuslar için…
Dev akvaryumlara kapatýlan köpekbalýklarý ya da denizanalarýnýn günahý “memeli” olmamalarý olmamalý sanki…

Lüferin yokluðunu fark etmek için raký masasýnýn boþ kalmasý mý gerekirdi? Ya da besin olmasýndan öte bir þey çaðrýþtýrmýyor mu size býçkýn lüfer? Hal böyle olunca kimin umurundaki raký mezesi bile olamayan bir mütevazi kayabalýðý?

Saygýlarýmla,
Hakan Tiryaki
...................................
*Yok böyle bir þey, olsaydý “akýllý sýðýr” diyebilirdik mesela insanoðlu gibi…
**“iki kere” düþünen, düþündükçe düþünen ya da kýsaca “akýllý insan”.

***Ýstanbul Dolphinarium Kurumsal Ýnternet Sitesi, http://www.istanbuldolphinarium.com/

****REPORT OF TURKEY TO THE SECRETARIAT OF BERN CONVENTION ON THE ACTIVITIES OF CAPTURED BOTTLE NOSE DOLPHINS, 2010 (Document prepared by the Government of Turkey)



Söyleyeceklerim var!

Bu yazýda yazanlara katýlýyor musunuz? Eklemek istediðiniz bir þey var mý? Katýlmadýðýnýz, beðenmediðiniz ya da düzeltilmesi gerekiyor diye düþündüðünüz bilgiler mi içeriyor?

Yazýlarý yorumlayabilmek için üye olmalýsýnýz. Neden mi? Ýnanýyoruz ki, yüreklerini ve düþüncelerini çekinmeden okurlarýna açan yazarlarýmýz, yazýlarý hakkýnda fikir yürütenlerle istediklerinde diyaloða geçebilmeliler.

Daha önceden kayýt olduysanýz, burayý týklayýn.


 


ÝzEdebiyat yazarý olarak seçeceðiniz yazýlarý kendi kiþisel kütüphanenizde sergileyebilirsiniz. Kendi kütüphanenizi oluþturmak için burayý týklayýn.

Yazarýn yaþam kümesinde bulunan diðer yazýlarý...
Dalan Ýnsanlar Neden Sürekli Gülümser?
Sallarýn Altýnçaðý - I -
Sallarýn Altýnçaðý - Giriþ -
Sallarýn Altýnçaðý - II -
Sallarýn Altýnçaðý - III -

Yazarýn deneme ana kümesinde bulunan diðer yazýlarý...
Bize Deniz Ozaný Gerek!
Cebinize 10 Tl Koyun
"Kuþu Hicran Getirir, Dalgasý Hüsran Götürür;"

Yazarýn diðer ana kümelerde yazmýþ olduðu yazýlar...
Ýlahi Adalet [Þiir]
Çocukken Binebilmek Gerek Medar-ý Maiþet Motoru’na… [Eleþtiri]
Osmanlý Caddesi [Ýnceleme]
Tarihi Kimler Yazýyor? - I - [Ýnceleme]
Tarihi Kimler Yazýyor? - II - [Ýnceleme]


Hakan Tiryaki kimdir?

Aðýrlýklý olarak deniz ve deniz kültürü üzerine yazýyorum. uzun vadede "deniz edebiyatý" en önemli düþüm. . .

Etkilendiði Yazarlar:
hasan hüseyin, yaþar kemal, sait faik öncelikle yazmak ve sýkça da haddimi bilmek adýna her daim borçlu olduðumu hissettiðim ustalar. saygýyla!


yazardan son gelenler

 




| Þiir | Öykü | Roman | Deneme | Eleþtiri | Ýnceleme | Bilimsel | Yazarlar | Babýali Kütüphanesi | Yazar Kütüphaneleri | Yaratýcý Yazarlýk

| Katýlým | Ýletiþim | Yasallýk | Saklýlýk & Gizlilik | Yayýn Ýlkeleri | ÝzEdebiyat? | SSS | Künye | Üye Giriþi |

Custom & Premade Book Covers
Book Cover Zone
Premade Book Covers

ÝzEdebiyat bir Ýzlenim Yapým sitesidir. © Ýzlenim Yapým, 2024 | © Hakan Tiryaki, 2024
ÝzEdebiyat'da yayýnlanan bütün yazýlar, telif haklarý yasalarýnca korunmaktadýr. Tümü yazarlarýnýn ya da telif hakký sahiplerinin izniyle sitemizde yer almaktadýr. Yazarlarýn ya da telif hakký sahiplerinin izni olmaksýzýn sitede yer alan metinlerin -kýsa alýntý ve tanýtýmlar dýþýnda- herhangi bir biçimde basýlmasý/yayýnlanmasý kesinlikle yasaktýr.
Ayrýntýlý bilgi icin Yasallýk bölümüne bkz.