AYTEN TOTO


      Ayten mahallemizin kýzý. Allah için güzel kýz, çýtý pýtý. Yalnýz biraz açýk saçýk giyiniyor; tek kusuru da bu.
      Bir gün bir haber alýndý: Doðru yanlýþ; bizim Ayten niþanlanmýþ. Hem de yüzü nurlu mu nurlu, sakalý çember mi çember, ekonomisi düzgün mü düzgün bir efendiyle.
      Tabi, tüm mahalleli sevindik. O açýk saçýk gezdiði günlerin günahlarýndan da arýnýr, imaný gürleþir, diye.

      …


Niþanlandýðý doðruymuþ; giyiminden kuþamýndan anlaþýldý. Yalnýz bir sorunu var. Ayten giyimin kuþamýn ortalamasýný bir türlü bulamýyor. Açýk saçýk geziyor, nesi var nesi yok meydanda, diye eleþtirilen Ayten, bu kez yalnýz gözleri görünecek biçimde dolaþmaya baþladý. Bu kez de giysilerin içindekinin kim olduðu konusunda þüphe duyulmaya baþlandý.
Ayten sokaða kimi zaman yalnýz kimi zaman niþanlýsýyla çýkýyor; damat mübarek sakalýný sývazlaya sývazlaya önden, o da hiç saða sola bakmadan onun izinden yürüyordu. Birlikte geçiþin tek yararý, geçenin bizim Ayten olup olmadýðý konusundaki tereddütleri gidermesiydi.

     …

Gelip geçmeler böyle sürerken, bir gün görenleri hayrete düþüren bir olay oldu. Ayten sokaðýn baþýndan göründü, geliyor. Ama gözlerinden baþka hiç bir yeri görünmeyen Ayten gitmiþ, eski açýk saçýk giysilisi geri gelmiþ. Üstelik tam bizim dükkanýn önünde durup “Hayýr iþler Mehmet abi!” diye laf da atmasýn mý? Ne diyeceðimi bilemedim. Bizim Ayten, hem de en günahkar haliyle.
Þimdi mahalle esnafýný da sardý mý bir merak? Öyle ya, bu hal ne haldýr?
Neyse arkadan haberi geldi: Ayten, niþanlýsýndan ayrýlmýþ. Ayrýlýnca da “Küsdüðüm daðýn odununu yakmam!” diye düþünmüþ olmalý, çýkarývermiþ üstündeki fazlalýklarý.

     …

Ama iþ bununla bitmiyor; hani karýkoca arasýna girilmez derler ya, öðrendik ki niþanlýlar arasýna da girilmezmiþ. Daha birkaç gün geçti geçmedi, güvey önde, büyük olasýlýkla içinde bizim Ayten bulunan giysiler arkada geliyorlar.
Haftalar, bir küs bir barýþýk, bir kapalý bir açýk geçmeye baþladý.
Tabi bu durum mahalle esnafýnýn da en yaþamsal sorunu oldu. Artýk çok da olmayan iþ güç, býrakýldý “Ayten bu hafta açýk mý gezecek kapalý mý? Yalnýz gözlerini mi gösterecek yoksa her yanýný mý?” sorusunun derdine düþüldü. Hatta bunun için bahse tutuþanlar bile oldu.

     …

Geleceðin piyangolara, çekiliþlere baðlandýðý bir ülkede böyle bir fýrsat dünyada kaçýrýlmazdý. Kaçýrýlmadý da; iþe mahalle esnafýndan berber Osman el attý.

Berberlikle “Köþebaþý ajans” görevini birlikte yürüttüðünden, her þeyden haberdardý zaten:
- Arkadaþlar, dedi, bu böyle olmaz. Bir oyun düzenleyelim, bari birkaç arkadaþ
kurtulsun.
Oturuldu, konuþuldu. Eski bir takvim yapraðý bulundu, en üste büyük harflerle “Ayten Toto”, altýna da birden yüze kadar rakam yazýldý. Sayý baþýna iki buçuk lira. Ýsteyen birden çok oynayabilir. Bahsin konusu malum, her yanýný mý, yalnýz gözlerini mi? Bilenler arasýnda çekilecek kurada iki kiþi parayý kazanacak. Demokratik mi demokratik. Hile yok, doping yok. Artýk þansýna güven.
Büfeci Necdet atyarýþçý olduðundan, bu iþlere alýþýk, biraz büyük oynansýn istiyor:
- Sayý baþýna beþ lira olsun da bir þeye benzesin yahu!
Geri kalan esnaf karþý çýkýyor “Fazlasý kumara girer!” diyorlar. Bu kez anahtarcý Muzaffer söz alýyor:
- Peki arkadaþlar, tut ki Ayten bu hafta sokaða çýkmadý, o zaman ne olacak?
Organizasyon iþi zor iþ. Her türlü olasýlýðý düþünmek gerek. Hazýr oyun oynanmýþ, paralar toplanmýþ öyle ya. Neyse, Necdet iþin ehli, buna da çözüm buldu:
- Arkadaþlar, dedi, böyle durumlarda ikramiye bir sonraki haftaya devreder. Kimsenin bir zararý olmaz. Büyüdüðü için de katýlýmcý çoðalýr.
Kasabýn köylü çýraðý bu görüþe destek verdi:
- Doðru dedin, emmi. Bi deri duzla.

     …


Herkes birer ikiþer, üçer beþer oynadý. “Benden bir kapalý” , “Benden beþ açýk.”

…

Haftaþabý oldu, tüm gözler Aytengil’in sokaðýnda. En çok da, ev sahibinden dertli olan berber Osman heyecanlanýyor. Ýkide birde maniler düzüyor:
- Yakma beni Ayten, baþýmda o ev sahibi de varken.
Osman aðlansa sýzlansa ne, Ayten o hafta hiç sokaða çýkmadý:
Yalan doðru, “Niþanlýsýyla tatile gitmiþ. Misler gibi haþemasýný kuþanmýþ, deniz keyfi yapýyormuþ” diyenler oldu.
Ýkramiye ilk haftadan devretti. Ýkinci hafta oynayanlar ikiye katlandý. Tabi heyecan da iki kat.

     …


Ýkinci haftanýn baþý; esnaf kan aðlýyor. Herkes “Para para!” diye Ayten’in yolunu gözlüyor. Gözler sokaðýn baþýnda, heyecan zirvede. Osman ikide birde efkarlanýyor:
- Haydi be Ayten! Kapan da gel, kapan da gel!
Arada içerde et kýyan kasap çýraðýnýn sözleri duyuluyor, derinden derinden:
- Açýn dý ge Ayten aba, açýn dý ge Ayten abaa!
Ne gezer; ne gelen var ne giden.

     …

Haftanýn sonlarýna doðru, umutlarýn tükenmeye yüz tuttuðu bir anda, Aytengil’in sokaðýndan güzel giyimli bir bayan çýktý. Önce herkes “Yabancýdýr, konuktur”
dedi ama yaklaþtýkça gelenin bizim Ayten den baþkasý olmadýðý anlaþýldý.
Tek baþýna; ne her yaný açýk ne de her yaný kapalý. Önümüzden geçerken, saða sola bakýp hafifçe tebessüm etti, yürüdü gitti. Sonradan öðrendik ki, Ayten iþ bulmuþ, çalýþmaya baþlamýþ; güvey “Çalýþan zevce istemem!” deyince de temelli ayrýlmýþlar.
Anlayacaðýnýz, esnafýn son umudu da boþ çýktý.