Arkadaþýn, insan yaþamýnda çok önemli bir yeri vardýr. Öyle ki arkadaþý, insanýn cennet ya da cehennem ehli olmasýna vesile olabilir. Peygamberimiz (s.a.v) arkadaþ seçiminin önemini, "Kiþi dostunun dini üzeredir; þu halde her biriniz kiminle dost olduðuna baksýn." (Bihar-ül Envar, c.74, s.792) hadisiyle açýklar.

Birçok insanýn arkadaþ edinme nedeni yalnýzlýk yaþamamaktýr. Ýnanan insan arkadaþ seçiminde titizlik göstermeli, Kur’an ahlakýný yaþayan insanlarla arkadaþlýk etmelidir. Peygamberimiz(sav) "Salih arkadaþ yalnýzlýktan daha iyidir; yalnýzlýk da kötü arkadaþtan daha iyidir." (Bihar-ül Envar, c.15, s.51) buyurarak, yalnýzlýk korkusuyla arkadaþ edinmenin yanlýþlýðýna dikkat çeker.

Arkadaþ seçerken, karþýmýzdaki insanda Allah sevgisi ve korkusu var mý, Allah’a teslim mi? Kadere inanýyor mu? Tevekkül sahibi mi? gibi sorulara cevap aramalýyýz. Eðer cevaplar olumlu ise o kiþi makuldur, konuþulabilir, arkadaþ olunabilir. Allah’a iman eden insan akýllýdýr; ondan insana zarar gelmez. Ancak içinde Allah sevgisi ve derin bir Allah korkusu olmayan kiþi ile yakýn arkadaþlýk kurulamaz.

Hz. Ali(ra) insanýn, arkadaþlarý vesilesiyle tanýnabileceðini þöyle ifade eder:

"Kimin durumunu kestiremiyorsanýz; dinini bilmiyorsanýz, onun çevresine bakýn. Eðer arkadaþlarý Allah’ýn dinine baðlýysalar, o da Allah’ýn dini üzeredir. Þayet arkadaþlarý Allah’tan baþkasýnýn dini üzere iseler, onun Allah’ýn dininden nasipsiz olduðunu bilin. Çünkü Resulullah (s.a.v) þöyle derdi: "Allah ve âhiret gününe inanan bir kimse kafiri kardeþ, faciri arkadaþ edinmesin. Kim kafiri kardeþ ya da faciri arkadaþ edinse, facirdir, kafirdir." (Bihar-ül Envar)

Ýnsanlarýn çoðu iman ettiðini söylediði halde Allah’ýn hoþnut olacaðý gibi bir hayattan uzak durur, yüzlerce çeliþki yaþar. Bu ahlaktaki kiþi, inkar ifade eden sözleri ve davranýþlarýna raðmen, kendisini doðru yolda zanneder, cennete gideceðine inanýr, gerçekte ise kendisini kandýrýr.

Allah’tan uzak yaþayan bu kiþi, týpký kötülüðe çaðýrýrken þeytanýn yaptýðý gibi, arkadaþýnýn ancak kendisine uyduðunda kurtuluþa ereceðini ve kendisinin doðru bir yol üzerinde olduðunu iddia eder. Ýnkara ve din dýþý ahlaka davet ederken arkadaþýna, onun iyiliðini istediði yalanýný söyler. Kendisine inanan arkadaþýný böylece mutsuzluða sürükler.

De ki: "Bize yararý ve zararý olmayan Allah’tan baþka þeylere mi tapalým? Allah bizi hidayete erdirdikten sonra, þeytanlarýn ayartarak yerde þaþkýnca býraktýklarý, arkadaþlarýnýn da: "Doðru yola, bize gel" diye kendisini çaðýrdýðý kimse gibi topuklarýmýz üzerinde gerisin geri mi döndürülelim?" De ki: "Hiç þüphesiz Allah’ýn yolu, asýl yoldur. Ve biz alemlerin Rabbine (kendimizi) teslim etmekle emrolunduk." (En’am Suresi, 71)

Zaman zaman inançlý olduðunu söyleyen insanlarýn Allah’tan yüz çevirmiþ, sapkýn bir yaþamý olan kimselerle arkadaþlýk ettiklerine tanýk oluruz. Ahlak dýþý yaþayan bu tanýnmýþ kiþilerle birlikte olmaktan, onlarla çekilmiþ fotoðraflarýnýn medyada yer almasýndan gurur duyarlar. Ancak diðer yandan bu kiþi, Müslüman kimliðiyle bilinen insanlardan uzak durur; adeta korkar. Örneðin Peygamberimiz(sav) döneminde de onunla birlikte olmak büyük bir suçtu. Onunla ve onunla birlikte olanlarla konuþmuyor, ticaret yapmýyorlardý. Dahasý bu durum yýllarca sürmüþtü. Bu þeytanýn bir oyunudur ve her dönem bu yaþanmýþtýr.

Allah’ýn Hikmetli Bir Örneði

Kur’an’ýn Kehf Suresi’nde biri varlýklý diðeri yoksul olan bahçe sahibi iki arkadaþýn kýssasý anlatýlýr. Sahip olduðu mülk ile büyüklenen arkadaþlardan biri, bahçesinin sonsuza dek kurumayacaðýný söyler. "Kýyamet-saatinin kopacaðýný da sanmýyorum. Buna raðmen Rabbime döndürülecek olursam, þüphesiz bundan daha hayýrlý bir sonuç bulacaðým." diye sözlerine devam eder. Ýman sahibi arkadaþý ise Rahmani bir merhamet örneði göstererek onu þöyle uyarýr:

"... Seni topraktan, sonra bir damla sudan yaratan, sonra da seni düzgün (eli ayaðý tutan, gücü kuvveti yerinde) bir adam kýlan (Allah)ý inkar mý ettin? Fakat, O Allah benim Rabbimdir ve ben Rabbime hiç kimseyi ortak koþmam." (Kehf Suresi, 37,38)

Ýman sahibi kiþi, büyüklenen arkadaþýnýn imanýnýn zayýf olduðunu fark eder ve imanýný güçlendirmek için ona yardýmcý olmaya çalýþýr. Arkadaþýna "bir damla sudan” yaratýldýðýný hatýrlatýr ve onu güzel ahlaka çaðýrýr.

Ayette, arkadaþýný güzel ahlaka davet ederken ya da ona ahiretine yönelik bir hatýrlatmada bulunurken müminlerin izleyeceði yol tarif edilir. Eðer arkadaþý, Allah karþýsýndaki aczinin farkýnda deðilse, ona acizliðini hatýrlatmak, yapýlacak en doðru davranýþtýr.

Kur’an, Allah’tan yüz çeviren kiþinin ahirette söylediði "Ah keþke!" ifadesiyle, yaþadýðý büyük panik ve korkuyu tarif eder. Bu kiþi yaþamý süresince kendisini uyaranlara kulak vermemiþ, "batýla ve tutkulara dalýp gidenlerle birlikte dalýp gitmiþ" (Müddessir Suresi, 45), sapkýn arkadaþlarýna uyarak yoldan çýkmýþtýr. Þimdi kendisi gibi dünya hayatýnda Allah’ýn sýnýrlarýný korumayan, büyüklük taslayan insanlarýn tümüyle beraber Allah’ýn huzuruna getirilmiþtir.

Allah’ýn hoþnutluðunu kazanmanýn yollarý açýk iken, arkadaþlarýnýn etkisinde kalarak kendisine tanýnan fýrsatý kaçýrmýþ olmanýn verdiði piþmanlýk gittikçe artar. Öyle ki ellerini ýsýrýr, içini yakan dönüþü olmayan piþmanlýk sözlerine yansýr:

"O gün, zulmeden, ellerini (hýnçla) ýsýrarak (þöyle) der: "Ah keþke, elçiyle birlikte bir yol edinmiþ olsaydým, Vah yazýklar bana, ne olurdu da filaný dost edinmeseydim. Çünkü o, gerçekten bana geldikten sonra beni zikirden (Kur’an’dan) saptýrmýþ oldu. Þeytan da insaný ’yapayalnýz ve yardýmsýz" býrakandýr." (Furkan, 27-28-29)

Ýman eden ve Rabb’ine teslim olmuþ insan ise kötülüðe çaðýran arkadaþýnýn deðil elçinin sözlerinin kendisi için en hayýrlýsý olduðunu bilir. Gönülden itaat eder, söylenenleri büyük bir þevk ve istekle uygular. Bu ahlak, gerçek imanýn kanýtýdýr ve Allah, bu koþulsuz teslimiyeti yaþayanlarýn kurtuluþ bulacaklarýný müjdeler:

Kim Allah’a ve Resul’e itaat ederse, iþte onlar Allah’ýn kendilerine nimet verdiði peygamberler, doðrular (ve doðrulayanlar), þehidler ve salihlerle beraberdir. Ne iyi arkadaþtýr onlar? (Nisa Suresi, 69)

Allah’a dua edelim, dünyada bizleri Kendisine yakýn güzel ve iyi insanlarla, ahirette de peygamberler, doðrular, þehitler ve salihlerle arkadaþ kýlsýn...