Eskiden trafik kazalarýnýn bir numaralý sebebi aþýrý hýzdý. Hatta hýzýn aþýrý oluþu, yolun, arabanýn ve trafiðin durumuna baðlý olarak deðiþirdi. Bir yerde aþýrý sayýlmayan hýz, farklý þartlarda aþýrý sayýlýr. Fakat en açýðý, hýz göstergesini alabildiðine yükseltme arzusudur.

Bu ülkede hiç kimse kendi þoförlüðüne laf söyletmez! “Benim de eksiðim var” demez. Oysa bir insan arabasýný park ederken bile belli eder kendini. Ýki manevrayla park etmek mümkün iken, 40 defa git-gel yapýyorsa olaya hakim bir insan olmadýðýný hemen anlarsýnýz deðil mi? Özellikle böyle tiplerle yola çýkýnca 180’lere, 200’lere çýkmakta herhangi bir sakýnca görmüyor oluþu da ayrý bir handikap!

Mesele “ehliyet alma” meselesi deðil. Herkes ilk sürücü belgesini aldýðý zaman acemidir. Bunun farkýnda ise yavaþ yavaþ kendini geliþtirir; farkýnda deðil ise hep ayný kalýr. Sadece ehliyeti kýdem kazanýr, kendisi ayný yerde durur. Bir arabanýn hýzý saatte 200’ü hatta 300 km’yi gösterebilir.
Bu þu demektir: “Bu arabanýn her parçasý mükemmel, þoförü mükemmel, gideceði yol þartlarý mükemmel ise 200 (yahut) 300 km’ye çýkabilir.” Azami limit, mükemmeliyet ister yani onu simgeler.

Peki, þartlar tamam olsa bile buna ihtiyaç var mý? Yok! Yarýþa, teste, maceraya çýkmadýk; yolculuk yapýyoruz. Çok yüksek hýz, kullananýn da yolcularýn da psikolojisini olumsuz etkiler. Özel merakýn varsa otomobil yarýþlarý sporuna katýlýrsýn. Normal trafikte normal yolcularla bunu yapmaya hakkýn yok; beni germeye hakkýn yok. Sen arabaný kullanýrsýn, beni kullanamazsýn! Yakýným bile olsa ona bu hakký vermem. “Makul” olacaksýn, “makul” gideceksin. “Makul”ün ölçüsü de bellidir.

Ýstanbul’da bir dönem taksicilik yaptýðým zamanlarda bir arkadaþ kaza yapmýþ, yaptýðý kaza sonucun da bir vatandaþ da hayatýný kaybetmiþti. Kaza yapmasýna neden olan þey, fren hortumunun patlamasýydý. Hidrolik yere akmýþ, ayak freni tutmayýnca bu sefer el frenini çekmiþ onun da aþýrý baskýdan telleri kopmuþ ve duramamýþ baþka bir araca çarpmýþ… Duraðýn sahibi Murat abi demiþti ki: “Yaþanan her kaza sürücü hatasýndandýr.” Ona sordum: “Ne yapsýn abi bu arkadaþýmýz þimdi? Freni patlamýþ.” Güldü. “Gitsin arabasýnýn bakýmýný adam gibi yaptýrsýn! Fren kampanalarý kaç defa torna yemiþ, bilirkiþi huzurunda inceletsin bakalým” demiþti. Hani arabalarla ilgili çok þey duymuþ, öðrenmiþ olduðum halde benim bile ilk kez duyduðum bilmediðim bir þeydi. Detaylarý öðrenince hak verdim.

Eskiden bir usta-çýrak iliþkisi vardý. Bu iþi meslek edinmiþler arasýnda deðil her iþte böylesi bir durum vardý. Þimdi 20 yaþýnda biri aracýn koltuðuna oturup direksiyona geçince kendini pilot sanýyor, otomobil yarýþçýsý sanýyor, en usta þoför sanýyor… Bu bakýþ açýsýndan dolayý da kendini hiçbir þekilde geliþtiremiyor. Üstelik böyle insanlarý uyardýn mý hemen meseleyi kiþiselleþtirip, kendisine karþý bir saldýrý var sanýyor, yumruk sýkýyor, diþ biliyor… Kimseye bir þey söylenmiyor!

Yine Ýstanbul’a ilk geldiðim yýllarda ayný evde kaldýðýmýz bir abimizin Ford Taunus otomobili vardý. Arabayý çok iyi kullanamýyordu belki ama bir þekilde de öðrenmek istiyordu. Bir gün beni de yanýna alýp gezmeye gittik. Þiþhane’den yukarý doðru çýkýyorduk. Trafik her zamanki gibi yoðundu. Dur-kalk yapa yapa çýkýyoruz. Ve arabayý kullanan abimiz, biraz da usta olduðunu göstermek için frene hiç basmadan kavrama noktasýnda durup öylece kalkmaya çalýþýyordu. Bende naçizane: “Kavramada çok durma abi, debriyaj balatasýný yersen araba burada kalýr, çekiciyle eve dönmek zorunda kalýrýz.” demiþtim. Nitekim yolu daha yarýlamadan mis gibi balata kokusu gelmeye baþlamýþtý… Allahtan tekrar freni kullanmaya baþlayýnca eve sað-salim dönmüþtük. Yine ayný abimiz Beþiktaþ’tan Çatalca’ya bizi pikniðe götürmüþtü. O zamanlar Çatalca’nýn yollarýnda dinozor çukurlarý oldukça meþhurdu. Ýrili ufaklý göllenmiþ çukurlardan geçtik. Ben yine dayanamayýp büyüklerimden öðrendiðim: “Arada sýrada frene bas. Balatalar ýslanmýþ olabilir, ani bir fren yapman gerekirse fren geç tutabilir abi.” diye uyarýmý yapmýþtým. Çocukluðumdan beri araçlarýn içinde büyüdüðüm ve bize bunlarý öðreten abilerimizi çok iyi dinlediðimiz için bizler gerçekten þanslý bir nesildik… Þimdi bu geleneðimiz yok oldu gitti. Hiç kimse baþkalarýnýn yaþadýðý tecrübelerden yararlanmak istemiyor ne yazýk ki.

Bir de en çok sessiz sakin insanlarýn hýz tutkusuna hayret ediyorum. Ýçlerinde yaþlý baþlý ve dindar olanlar da var. Psikolojik yapýmýzla deðil, þahsiyet yapýmýzla ilgili bir terslik söz konusu. Mesele patolojik falan deðil, “fikrî”. Makul, ölçülü, itidalli, tedbirli olmak, insan hayatýna deðer vermek; Ýslam ahlakýnýn esaslarýndan biri.
Nasýl oluyor bu?
Pandemiden önce çalýþtýðýmýz ayný durakta yeni iþe baþlayan 75 yaþýnda emekli bir abimiz vardý. Kaldý ki makam mevki görmüþ, þahsiyetli bir insandý! O da “aþýrý hýz ve hatalý sollama”dan Bolu yolunda hayatýný kaybetmiþti. Hiçbir þeyle baðdaþmayan bir durum bu. “Düþünce” kullanmýyoruz biz. Düþünceni pratiðe döküp kullanmazsan, eþyayý da arabayý da elinden kaçýrýrsýn iþte… Sonra, “direksiyon hakimiyetini kaybetmiþ” diyorlar. Peki, nasýl olmuþ o? Yere yað mý dökülmüþ, rot mu çýkmýþ, buzlanma mý varmýþ? Aþýrý hýzdan araba duramayýp fýrlamýþ gitmiþ mi? Türkçesi de böyle söylenir olmuþ…

Yani trafik kurallarý meselesi deðil bu; “hayat kurallarý” meselesi. Lütfen artýk makul insanlar olalým. Bakýn Kurban Bayramý yaklaþýyor ve Tatil yine 9 gün! Ayný tablo tekrar yaþanýr mý? Sanýyorum, -istemiyorum- yaþanýr! Bu sefer sürücüler dört dörtlük bakýmlarýný yaptýrmýþ olsalar da yolda giderken lanet olasý o “TELEFON”larý kullanmak, mesaj yazýp okumak yüzünden baþlarýna bir þey gelme ihtimali çok yüksek!

Keþke! Keþke bir musibet hepimizi topyekün itidale sevk etse… Düþünmeyen insanýn iradesi bir kýsýrdöngünün mahkûmu haline gelmese. Ýtidal þuuru mizacýn malý olsa da akýllarý pazara çýkarttýðýmýzda herkes kendi aklýný seçmese ama nafile…

2022 yýlýnýn Kurban Bayramý’nda yaþanacak trafik kazalarýnda ölecek insan sayýsý tahminimi yapayým!
Evet bu kurbanda sanýyorum gerek teknik, gerek uykusuzluk , telefonla konuþma ve hareket halindeyken mesajlaþma, öfkeli, stresli bir þekilde araç kullanmaktan en az 50 insanýmýzýn rahmeti rahmana kavuþacaðýný düþünüyorum…
Ýçim yanýyor bu duruma. Ýnþallah bu yazýlanlar birilerinin kulaðýna küpe olur.
Ve lütfen ama lütfen siz siz olun, bu sayýnýn içine dahil olmayýn!
Lütfen!