Kam Gan oðlu Bayýndýr
O, yüce bir soydandýr.
Herkesi davet etmiþ,
Büyük ziyafet vermiþ.
Bolca kurban kestirmiþ.
Beylere þöyle demiþ:
— Üç ayrý renkli otað,
Kýzýl, kara bir de að;
Meydana kurulacak,
Oðuzlar çaðrýlacak.
Dað gibi et yýðýnýz,
Bolca kýmýz saðýnýz.
Hiçbir çocuðu yoksa
Evlatlardan mahrumsa,
KARA OTAÐI verin.
KARA KEÇEYÝ serin,
KARA ETTEN yedirin...
Beðenip yerse yesin,
Yemezse çekip gitsin!
Evladý olmayana,
Acýnmayacak ona!
Hakk beddua etmiþtir.
Kýsmetini kesmiþtir.
Biz de lânet ederiz,
Yüzüne de söyleriz.
Erkek ise çocuðu,
Að otaða konuðu.
Tek kýzý olanlarý,
Kýzýla al onlarý...

Bayýndýr böyle demiþ,
Beylere emir vermiþ.
Gelmiþ Oðuz Beyleri,
Þenlenmiþ þölen yeri.
Kýrk yiðitle Dirse Han,
O gün erken sabahtan
Atýný süre süre,
Göðsünü gere gere
Þölen yerine gitmiþ;
Baþlamadan yetiþmiþ.
Meðerse Dirse Han’ýn
Vah o bahtý karanýn,
Yokmuþ bir tek evladý!
Kýrýk kolu, kanadý...
Yerini göstermiþler,
Ona þöyle demiþler:
— Buyurdu Bayýndýr Han,
Hiç evladý olmayan
Kara otaða girsin,
Kara yahniden yesin.
Kara keçe serilsin,
Baþka þey verilmesin.
Beðenip yerse yesin,
Yemezse çekip gitsin.
Emir böyle Dirse Han,
Buyruk yüce makamdan...

Dirse demiþ onlara:
— Söyleyin Bayýndýr’a
Var mý bir eksik yaným,
Kimden geri kalýrým?
Sofram mý dolup taþmaz,
Kýlýncým mý çalýþmaz?
Kalkýnýz yiðitlerim,
Obamýza dönelim.
Bu durum ya hatundan,
Deðilse Dirse Han’dan...

Dirse gelmiþ evine,
Þöyle demiþ eþine:
— Beri gel baþým bahtý,
Gel hele gönlüm tahtý.
Yürüyen selvi boylum,
Kara saç, ak topuklum.
Yay gibi çatma kaþlým,
Ýnci diþ, dar aðýzlým…
Gel hele badem gözlüm,
Tatlý dil, þirin sözlüm.
“Düvleðim yemiþim”
Kadýným, güzel eþim.
Duy bugün neler oldu,
Yürek delindi, kopdu!
Bizi de Hakk Tealâ
Kavuþtursa oðula...
“Han kýzý þimdi senin,
Oyayým mý gözlerin!
Baþýný da gövdenden
Ayýrsam mý þimdi ben!
Müthiþ gazap etsem mi?
Al kanýný döksem mi?
Evlatsýz koydun beni,
Tez söyle sebebini...”

Hatun demiþ: — Dirse Han,
Sebebi yok, Allah’tan.
Ýncinip söz söyleme,
Boþa gazap eyleme.
Var git ala çadýr kur,
Ýç-Dýþ Oðuz’a duyur.
Borçluyu kurtar borçtan,
Açlar doyur kurbandan.
“Alýrsan hayýr duâ,”
Kavuþursun oðula...

Diþi ehlinin sözü,
Yakýp kül etmiþ özü.
Bir þölen tertiplemiþ,
Çokça kurban kestirmiþ.
Tepe gibi et yýðmýþ,
Göl gibi kýmýz saðmýþ.
Tüm Oðuz’u çaðýrmýþ.
Borçlularý kurtarmýþ,
Hayýr duâlar almýþ...
Aradan geçmiþ zaman,
Oðlan doðmuþ hatundan.
Büyümüþ ve geliþmiþ,
On beþ yaþýna girmiþ.
Oðlan, köy meydanýnda
Arkadaþlar yanýnda
Oyuna baþlamýþlar.
Epeyi oynamýþlar.
Bayýndýr’ýn boðasý,
Hele o, kahrolasý!
Çocuklarýn yanýna,
Çýkagelmiþ meydana.
Oðlaný býrakarak,
Hepsi kaçmýþ korkarak.
Boða güçlü, azgýnmýþ
Hem de çok saldýrganmýþ!
Bir toslamýþ oðlana.
Oðlan onun alnýna,
Yumruðunu dayamýþ.
Böylece çok savaþmýþ.
Geçmiþ de hayli zaman
Ne boða ne de oðlan,
Birisi yenilmemiþ.
Oðlan þöyle söylemiþ:
“Bir dama vursam direk,
Olur ona bir destek.
Desteði giderirsem,
Yumruðumu çekersem,
Yýkýlýp düþer boða,
El atarým býçaða.
Boðazýný keserim,
Bu azgýný yenerim...”
Yumruðunu gidermiþ,
Boða da tökezlemiþ.
Çýkarmýþ býçaðýný,
Hemen kesmiþ baþýný.
Gelmiþ Oðuz beyleri,
Demiþler: — Oðuz eri,
Azgýn boðayý yendin!
Þimdi isimi hak ettin.
Dedemkorkut nerede?
Çaðýrýnýz gelsin de
Götürsün babasýna,
Bir ad koysun oðlana.
Ona beylik istesin,
Kýlýçla, taht dilesin...

Dede almýþ oðlaný,
Bularak Dirse Han’ý:
— Hey Dirse Han, Dirse Han
Senin yiðit bu oðlan,
Boða ile cenk etmiþ;
Onu alt edip yenmiþ.
BOÐAÇ koydum adýný,
ALLAH versin yaþýný.
Erdemli Boðaç Han’a
Sen de beylik ve ona.
Boynu uzun cins atlar,
Sürü sürü koyunlar,
Kýzýl tüylü develer,
Altýn baþlý otað ver...

Dirse Han babasýndan,
Beylik almýþ Boðaç Han.
Dirse’nin kýrk yiðidi,
Göstermiþ hasedini.
Demiþler: — Boðaç Han’ý
Gelin biz bu oðlaný,
Dirse Han’a diyelim
Ona düþman edelim.
Hayattayken bu oðlan,
Bizi sevmez Dirse Han.
Ölürse hürmetimiz,
Sevgimiz, izzetimiz
Dirse Han’ýn yanýnda
Çoðalýr da artar da...

Gitmiþler Dirse Han’a
Þöyle demiþler ona:
— Bilir misin Dirse Han,
Hayýrsýz çýktý oðlan!
Dilimiz de varmýyor,
Ama o, uslanmýyor.
Maksuduna ermesin,
Ýyi günler görmesin!
Karþý geldi töreye,
Aksakallý dedeye
Küfredip, sövdü, saydý...
Nice masuma kýydý!
Akbürçekli kadýnýn,
“Oðuz’un anasýnýn
Sütünü çekip döktü,”
Gelinlere göz dikti...
“Ava çýktý habersiz,
Þarap içti izinsiz.
Anasýna söyledi,
Sana da kast eyledi.”
Ala Dað, akan sudan
Duyarsa Bayýndýr Han,
Sana çok gazap eder.
Belki kelleni keser!
Büyük ayýptýr sana,
Bir ders ver bu oðlana.
Olmasýn böyle oðul!
Onu öldür de kurtul...

Dirse Han çok þaþýrmýþ,
Dövünerek aðlamýþ.
Demiþ ki: — Öldüreyim...
O evladý neyleyim!
Alýp gelin yanýma,
Tak eyledi canýma.

Demiþler ki: — Dirse Han,
Çok inattýr bu oðlan.
Sözümüzü dinlemez,
Bizlere hiç güvenmez.
Doðrul hele yerinden,
Seçip yiðitlerinden,
Yola düþ, ona uðra
Al da götür daðlara.
Daðlarda avlanýrken,
Geyiði kovalarken
Oðlun daha sezmeden,
Ok atarak öldür sen...

Namertlere inanmýþ,
Bu yalana aldanmýþ.
Oðlu ile Dirse Han,
Ava gitmiþ sabahtan.
Namertlerin birkaçý,
Çevirerek Boðaç’ý:
— Der ki Dirse Han baban;
Geyikleri Boðaç Han,
Kovalasýn, getirsin
Önümde tepelesin.
Av yapýþýn göreyim,
Kývanýp, sevineyim...

Boðaç Han çok sevinmiþ.
Kendi kendine demiþ:
“Babam benle öðünsün,
Neler yaparým görsün.
Ok atýþýma baksýn,
Düþmanlarým çatlasýn...”
Geyiði kovalarmýþ,
Kayalardan atlarmýþ,
Dirse’ye getirirmiþ,
Önünde tepelermiþ.

Fesatlar, Dirse Han’a
Demiþler: — Bak oðluna!
Geyiði getiriyor,
Önünde tepeliyor...
Oku sana deðecek,
Böylece öldürecek!
O, seni öldürmeden
Okunu at haydi sen,
Kurtul rezil oðlundan,
Hayýrsýz Boðaç Han’dan...

Dirse ok ve yayýný,
Alýp sürmüþ atýný.
Niþan almýþ, fýrlatmýþ.
Boðaç’tan kan fýþkýrmýþ!
Oðlan yere düþünce,
O da dönmüþ sessizce.
Dirse Han’ýn hatunu
Düþünerek oðlunu,
Ýlk avýna bir þölen,
Tasarlamýþ zihninden.
Gitmiþ Han’ýn yanýna.
Bakýnca suratýna,
Kara baðrý sarsýlmýþ,
Yüreði parçalanmýþ!
Boðaç, yokmuþ ortada
Görememiþ yanýnda.
Kocasýna seslenmiþ,
Ona þöyle söylemiþ:
— Beri gel baþým bahtý,
Siz giderken sabahtý.
Anacýðýmýn sevgisi,
Han babamýn güveysi…
Göz açýp da gördüðüm,
Bu ne biçim kördüðüm!
“Atlandýn ava gittin,
Ýki vardýn, bir geldin!”
Nerede Boðaç Han’ým?
Ona kurban olaydým...
Yaman seðriyor gözüm,
Yandý, kül oldu özüm!
“Derviþlere adadým,
Kuru çaya su saldým.
Açlar görüp yedirdim,
Çýplaklarý giydirdim.
Tepe gibi et yýðdým,
Göl gibi kýmýz saðdým,
Oðul buldum dilekle.”
Onu bin bir zahmetle,
Büyütüp yetiþtirdim,
Büyük çileler çektim.
Dirse Han söyle bana,
Neler oldu oðluna?
“Kayadan mý uçurdun,
Sulara mý kaptýrdýn?
Kara dinli kâfire,
Kurda, kuþa verdinse
Söyle bana Dirse Han!”
Haber ver ki oðlumdan,
“Han babama varayým,
Bolca asker alayým.”
Düþmana saldýrayým,
Alayýný kýrayým!
Yenime kan silmesem,
Kol, but ile düþmesem,
Düþüp de ölmeyince,
Baðrým delinmeyince,
Dönmem oðul yolundan…
Söyle bana Dirse Han!
Yýllar sonra bulduðum,
Ah yiðit yavrum, oðlum!
Oðlumdan haber bana,
Baþým kurbandýr sana...

Dirse, cevap vermemiþ,
Hatun geri çekilmiþ.
Atýný çekip binmiþ,
Kýzlarla daða gitmiþ.
Bakmýþ yüksek bir yerden,
Büyük Dere içinden,
Kuzgun iner, çýkarmýþ,
Karga konar, kalkarmýþ.
Al kanlarýn içinde,
Boðaç yatarmýþ yerde!
Gelmiþ boz atlý HIZIR,
Yanýnda olmuþ hazýr.
Demiþ: — “Korkma aslaným,
Boðaç’ým yiðit Han’ým.
Bakma akan kanlara,
Öldüremez bu yara.
Haber gitse anana,
Bir dem gelse yanýna,
Sütüyle dað otundan,
Merhem olursa ondan,
Yarana iyi gelir,
Çabucak iyileþir.”

Demiþ kaybolmuþ hemen
Anasý at üstünden
Ýnip, gelmiþ yanýna.
Aðlayarak oðluna:
“— N’oldu alkan bürümüþ!
Gözünü uyku örtmüþ.
Emaneti Allah’ýn,
Seyranda tatlý canýn…
Can var mý öz gövdende,
Oðul bir haber de de?
Akmaz olsun sularýn,
Yeþermesin otlarýn,
Taþ olsun geyiklerin,
Ötmesin kekliklerin”
Kazýlýk Daðý senin!
Boðaç Han’ý neyledin?
“Þu gövdeni kim deldi,
Kaza nereden geldi?”
Bu baþým kurban sana,
Oðul haber ver bana...

Boðaç gözünü açmýþ
Baþýný da kaldýrmýþ.
Anasýna seslenmiþ,
Ona þöyle söylemiþ:
— Beri gel Akbürçeklim,
Al yanaðý çiçeklim.
Akça sütün emdiðim,
Caným kadar sevdiðim.
Bedduâ etme daða,
Baþlama aðlamaða.
Günahý yok ki daðýn,
Bu suç benim babamýn!
Anam aðlama bana,
Çok þükür Yaradan’a...
Boz Atlý HIZIR geldi,
Merhemini söyledi.
Dað otlarýyla sütün,
Merhem yaparak sürün.
Bu yara öldürmezmiþ,
Hakk Teâlâ böyle demiþ...

Kýzlar otu toplamýþ,
Anne sütünü saðmýþ.
Yarasýna sürmüþler,
Alarak götürmüþler.
Aradan geçmiþ zaman,
Ýyileþmiþ Boðaç Han.
Bunu duyan namertler,
Toplanýp düþünmüþler:
“Dirse oðlunu görse,
Neler yaptýk bilirse,
Sað koymaz tekimizi!
Öldürür hepimizi.
O, bunu iþitmeden
Gelin hepiniz birden
Onu yakalayalým.
Boynundan baðlayalým.
Oðuz Ýl’den çýkalým,
Kâfirlere satalým...”

Dirse Han’ý tutmuþlar
Urganla baðlamýþlar.
Esir olmuþ Dirse Han,
Götürmüþler Oðuz’dan.
Dirse Han’ýn hatunu,
Meðer iþitmiþ bunu.
Gitmiþ Boðaç Han’ýna,
Þöyle demiþ oðluna:
— Ay oðul, caným oðul
Kalk da yerinden doðrul.
Ay oðul neler oldu!
Yer sarsýldý, oyuldu...
Yok idi yurtta düþman,
Esir gitti Dirse Han!
Babanýn kýrk namerdi,
Kocamý esir etti.
Ak elleri baðlýdýr,
Boynunda urgan vardýr.
Namerdin darbesinden,
Kan çýktý ak etinden.
Ne yatarsýn ay oðul?
Haydi, yerinden doðrul!
Yiðitleri al da git,
Öz babana yardým et.
O, sana kýydý ama
Onu düþmana koyma.
Baðlý gider Dirse Han.
Boðaç, o senin baban...

Gözü yaþlý Boðaç Han,
Hemen kalkmýþ yataktan.
Dört yana haber salmýþ,
Yiðitleri toplamýþ.
Atlayarak atýna,
Sarýlmýþ mýzraðýna.
Yardýma babasýna,
Koþup gitmiþ ardýna...

Kýrk namert bir ormanda,
Dirse Han yanlarýnda,
Mola verip durmuþlar
Dirse’yi baðlamýþlar.
Al þaraptan içerek,
Baðýrarak, gülerek
Bir hayli eðlenmiþler.
Boðaç Han’ý görmüþler,
Yaklaþýnca bilmiþler.

Demiþler: — Babasýný
Tutuklu Dirse Han’ý,
Kurtarmaya gelmiþtir.
O, nereden bilmiþtir?
Oðlaný da tutalým
Onu da baðlayalým.
Kâfirlere satalým
Tamamen kurtulalým.
Bunlar ölmeden bize
Hayat yok birimize.
Mümkün deðil yaþamak,
Saldýralým kalkarak...

Meðer baba Dirse Han,
Habersizmiþ oðlundan.
Kýrk namerde seslenmiþ,
Onlara þöyle demiþ:
— Çözünüz baðlarýmý,
Bana verin sazýmý.
Size zarar vermeden
Döndüreyim onu ben.
Býrakýn o yiðidi,
Size bir þey etmedi.
Beni alýp götürün,
Ýsterseniz öldürün...

Dirse Han’ý çözmüþler,
Kopuzunu vermiþler.
Han, sazýný çalarak
Haykýrmýþ aðlayarak:
— Ay yiðit soylu yiðit,
Dön evine geri git.
Boynu uzun cins atlar,
Sürü ile koyunlar,
Altýn baþlý otaðlar,
Aksakallý babalar,
Kýzýl tüylü develer,
Akbürçekli gelinler,
Dirse Han gibi beyler...
Giderse benim gider.
Neyin var ki içinde?
Varsa bana söyle de,
Savaþýp, vuruþmadan,
Bir damla kan akmadan,
Alýp vereyim sana.
Yiðit dön git vatana.
Oðlumu öldürmüþüm,
Ben o günde ölmüþüm!..

Boðaç Han cevap vermiþ,
Bakalým ne söylemiþ:
— Boynu uzun cins atlar,
Sürü ile koyunlar,
Altýn baþlý otaðlar,
Aksakallý babalar,
Kýzýl tüylü develer,
Tümü senin gidenler...
Gidenlerin içinde,
Payým vardýr benim de.
Eli, kollarý baðlý
Yüreciði yaralý,
Versinler Dirse Han’ý,
O, Oðuz’un aslaný!
Kýrk namerde býrakmam,
Ey Dirse Han, ey babam!

Boðaç iþaret etmiþ,
Yiðitler çýkýp gelmiþ.
Namertleri yenmiþler,
Birçoðunu kesmiþler.
Boðaç Han, babasýný
Kurtarýp Dirse Han’ý.
Alýp Oðuz’a gelmiþ.
Bayýndýr müjdelenmiþ.
Han, buna çok sevinmiþ.
Boðaç’a beylik vermiþ,
Dedekorkut gelince
Destan demiþ dilince:
— Geldi ve geçti onlar.
Kondu göçtü kervanlar.
Ecel onlara eriþti,
Canlarý yer gizledi.
Ah dünya fani dünya
Ne Ýsa ne Musa’ya,
Kimseye yâr olmadý
Süleyman’a kalmadý.
Gidimli tüm gelenler,
Canlýlar ölümlüler...
Kara ölüm geçit versin,
Hakk medet eriþtirsin.
Duâ edeyim Han’ým,
Kabul etsin Allah’ým.
Daðlarýn yýkýlmasýn,
Sularýn kurumasýn,
Aðacýn kesilmesin,
Kýlýncýn çentilmesin,
Atýn sendelemesin,
Rabbim muhtaç etmesin.
Akbürçekli ananýn,
Aksakallý babanýn,
Cennet olsun mekâný.
Bayýndýr Hanlar Han’ý.
Çýraðýn yanar olsun,
Yüce Allah dost olsun.

11/02/2000 – KAYSERÝ
Ahmet KARAASLAN