İzEdebiyat - Yudum ŞAŞMAZ - Tam Bir Karnaval;" Eski Açık, Sarı Desene"

Focus’un umursamaz dalgalanmaları, white-balance’ın tembelliği, kadraj’ın başına buyrukluğu, hazırlıksız yakalayan ışık patlamaları eşliğinde seyrettiğiniz kurgudan damağınızda kalan lezzet çokça gurura çalıyor. Daha iyisi çekilemez miydi? Çekilirdi evet, ama çekilmedi. Eleştirmek kolay, ortaya bir ürün koymak, ona hayat vermek zor. Güzel bir fikrin ifade yeteneğine duyulan kıskançlığı bir kenara bıraktım ve diyorum ki “sarıııııııııııııııı”.

Galatasaray Futbol Takımı'nın geçen sezon ve bu sezon hazırlık döneminde yapılan toplam 230 saatlik çekim iki aylık bir montaj operasyonundan sonra, 90 dakikalık bir belgesel sıfatında 10 Ekim'de tüm Türkiye'de 50'yi aşkın sinemada gösterime girdi. Dokuz kişilik bir ekibin projesi olan bu film için yurt içinde 17 bin 892 km, yurt dışında 32 bin 158 km yol kat edildi, toplam 52 maçta çekim yapıldı.

Kullanılan müzikler kadar, lig şampiyonluğu finalindeki sessizlik de iyi fikir. Nefesini tuttuğun o maçı başka nasıl ifade edebilirsin? Her ne kadar arkamda oturanlar bu mesajı alamamış olup, makiniste bulaşsalar da iyiydi. Bu iyi fikrin sahibi Cevdet Erek, yönetmen Kazma'yla birlikte futbol görselinin altına futbolun kendi sesini sermiş.
Aradaki konuşmalar tadında, sıkmıyor. Geçişler güzel. Tasvirler rasyonel.

Diyarbakır görüntüleri, jakuzide Hasan Şaş’ın yanık sesine Fabio Pinto’nun verdiği tepki, Suat Usta’nın Trabzon’da toprağına yakışan sevimlilikte tutturduğu türkü, Özhan Canaydın’ın “prezident” gibi karşılanması, Küçük Hakan’ın sahadan tanıdığımız rol kabiliyetine sakatlığı sırasında kısa tanıklığımız, Hıncal Uluç’un Galatasaray-Fenerbahçe rekabetine dair klasikleşen yorumu, Hasan Şaş’ın soyunma odasında seyircinin verdiği tepkiye “noluyo ulan, aaaaoow, bir şut kaçırdık hemen aaowww” diye isyan edişi akılda kalan ve kalacaklardan...

Uzun zamandır Galatasaray’ı seven sevmeyen herkesin hedefi Fatih Terim, bu görsel geçidin başrolündeydi. Grubun sahne önü adamı olmak zor, lider vasıfları şart. Saha kenarındaki, basın açıklamalarındaki Fatih Terim kolay bir hedef. Ama soyunma odasındaki, antrenmanlardaki Fatih Terim’i tanımak, hakkında konuşmayı, onu yargılamayı zorlaştıracaktır. Belli ki yenilgilerin gölgesinde sönmeyecek bir yıldız, ve ışığıyla ağır aksak; kutsuyor takımını... “Yenilsek de yensek de” sözünü tutamayan binlerce taraftar sırtını döndüğü zaman, oğullarının arkasında durmaktan vazgeçmeyen bir baba, dövse de sövse de!

Hürriyet’e verdiği röportajda Ali Kazma futbolcular için “Eski Roma'nın gladyatörleri modern zamanın futbolcuları oldu. Maça çıkmadan 10 dakika öncesine kadar normal insan gibiler. Şakalaşıyorlar, ama sonra değişiyorlar. Hava birden ağırlaşıyor. Yüz ifadeleri farklılaşıyor. Hepsinin kendine göre hazırlanma şekilleri var. Dizlik takmak sadece dizlik takmak değil, ya da parmaktaki yüzüğe bant sarmak. Tamamen törensel bir hazırlanış var burada. Ben o kranponları hiç yakından görmemiştim. Gerçek birer silah gibiler. İnsanın yüzüne geldiği zaman dağıtır. Ve her maçta gelebilir. Çok ciddi fiziksel bir risk taşıyan bir spor. Resmen onlar bir arenaya çıkıyorlar. 50 bin kişi bağırıyor. O yüzden de futbolcuların yaşadığı his gladyatörlerinkine çok yakın. Hangimiz her hafta 50 bin kişinin önüne çıkıp yaptığımız işte en iyi olup olmadığımızı başka bu işi yapan insanlara karşı test etmek durumundayız?”diyor.
Camianın sahne arkasına da çevrilmiş kamera; kulüp psikologu, çevirmeni, doktoru, amigosu... Ve onların sözcükleri de yine aynı noktada birleşiyorlar; “Seyretmekten öteye gidememişiz bu güne kadar.”

Fakat bir de eski futbolcular olsa ya... Bir Neuchatel maçının öncesi, sonrası... Ya da Cevat Prekazi’nin Monaco’ya hediyesi.. Hep yerüstünü gördük. Yer altını göremedik. Bu belgesel futbol dünyasının deplasman durakları arasında gezinen bir metro...

Tarafsız bir taraftar olacak objektifliği göstermem zaten mümkün değil ama böyle bir şenliği hissetmemek de insanlığa sığmaz. ‘Eski açık, sarı desene’ tam bir karnaval! Peşine takıldığınız bu alayın içinde yaşadığınız tüm duygu patlamaları da bir o kadar doğal. Kahkahalar da attım durmadan ağlarken.

Bu belgeselin gösterime girdiği tarih de pek beğenilmedi. “Tam da Galatasaray’ın süründüğü dönemde... Olacak iş mi arkadaş? Ulan UEFA’yı kaptığında süreceklerdi ki piyasaya, ah be...” şeklindeki serzenişler oldu. Belki şu sıralarda başlaması daha iyi... Hatta Galatasaray’ın son birkaç maçlık serisini filmin bilinçaltına nakşettiği hırsın nostaljisine yoruyorum. Öyle ya da böyle futbolcusu, hocası filmin galasında başka bir dünyaya yolculuk yaşadılar. Futbol oynadıkları zamanın yansıması haricinde bir aynadan kendilerine baktılar, duygulandılar.

Film İkinci Dünya Savaşı sonrasında Almanya’yı anlatıyordu sanki... Zafer ya da değil, bir şeyler yaşanmış. Şimdi başka bir köşesinden tutunmak lazım hayata. Ama yerlisiyle ama yabancısıyla...