Felsefe Nedir..?

Ýnsanlarýn ilk tarihsel iþi, insanlarý hayvanlardan ayýran ilk iþ, insanlarýn düþünmeleri deðildir. Kendi geçim araçlarýný üretmeye baþlamalarýdýr.
Karl Marks

Felsefe sözcüðünü ilk kez kullanan Pythagoras (fisagor), ben bir filozofum dermiþ. Bununla da bilgiye ve bilgeliðe tutkunluðunu dile getirdiðini söylermiþ. Ne var ki, en son bulgular, felsefe deyiminin ilk kez Herakleitos tarafýndan kullanýldýðýný saptamýþ bulunmaktadýr. Böylelikle çaðdaþ felsefenin babasý olarak genel kabul gören Herakleitos, felsefe deyiminin de isim babalýðýný üstleniyor.
Ýlkçað felsefesi bakýmýndan felsefe deyimi, insanýn içinde yaþadýðý dünya üstüne edindiði bütünsel bilgiyi dile getiriyordu. Felsefe geçen uzun yüzyýllar boyunca bir çok maceralar geçirmiþ, kimi zaman törebilim, kimi zaman tanrýbilim kýlýðýna bürünmüþtür.
Antikçað felsefesinde ise; Evrenin hangi maddeden yapýldýðýný araþtýran Milet’li fizikçilerden sonra ‘Oluþ’u açýklayan Herakleitos’un, doða bilimlerinden yoksun oluþu bu nedenle de anlaþýlamamasý ki, ( Sokrates, Herakleitos’tan anladýklarým pek güzel, öyle sanýyorum ki anlamadýklarým da öyledir diyerek bu durumu itiraf edecektir.) Felsefesel düþünce zincirinde bir kýrýlma yaratýyor.
Sokrates’e göre felsefe, neleri bilmediðimizi bilmektir. Doða bilimlerinin yol göstericiliðinden ve denetiminden yoksun olan felsefe, zorunlu olarak, yalnýzca düþünsel alanda bir çalýþmaya dönüþecektir. Platon, felsefeyi doðruyu bulma yolunda düþünsel bir çalýþma olarak yorumluyordu. Aristoteles ise felsefeyi ilkeler ya da ilk nedenler bilimi olarak deðerlendiriyordu. Epikuros’a göreyse felsefe bir yaþam bilimdir. Mutlu bir yaþam saðlayabilmek için tasarlanmýþ eylemsel bir sistemdir.
Ortaçað’a egemen olan Skolastik düþünceye göre felsefe; Akýlla dogma arasýndaki uygunluðu tanýtlama çabasýdýr. Aquino’lu Thomas’a göre felsefenin konusu tanrýdýr. Felsefe tanrýnýn tanýtlanmasýdýr. Yine bu çaðda yaþayan Dan Scotus ilk kez felsefeyi dinden ayýrma eðilimini göstermiþ ve diðer düþünürlerden farklýlaþmýþtýr.
Yeniçað’ýn büyük düþünürü Giordano Bruno felsefenin görevini doðayý bilmek olarak tanýmladý. Campanella’ya göre felsefenin konusu eleþtiridir. Bacon’a göreyse felsefe, deney ve gözleme dayanan bilimsel veriler üzerinde düþünmektir. Hobbes’a göre felsefe yapmak doðru düþünmektir, felsefe sonuçlarýn nedenleriyle ve nedenlerin sonuçlarýyla olan karþýlaþtýrmalý bilgisidir. Descartes’e göre felsefe bir bilimdir ve onu kesin bir bilim yapmak için geometrik yöntemi metafiziðe uygulamak gerekir. Leibniz’e göre felsefe gerçekte doðru olaný anlamaktýr. Condillac’a göre felsefe duyumlarýn bilgisidir. Hume’a göre felsefe insan zihninin içeriðini incelemektir. Diderot’ya göre felsefe bilimdir ve ancak doða bilimleri, fizyoloji ve týp üzerine kurulabilir. Kant’a göre felsefe bilginin nasýl mümkün olabileceðini öðrenmektir. Bu da ancak bilginin kendi kendisini eleþtirisiyle gerçekleþir. Fichte’ye göre felsefe yapmak varlýðýn hiçbir þey olmadýðýný ve görevin her þey olduðunu bilmektir. Bu açýdan da felsefe ben olmanýn bilgisidir. Shelling’e göre felsefe, doða ve düþünce çift görünüþünde mutlak olanýn bilimidir. Bu mutlakta benle ben olmayanýn karþýt özdeþliðidir. Hegel’e göre felsefe düþüncenin kendi karþýtlýklarýyla çeliþerek ilerlemesinin bilimidir. Bu bilimse mantýktýr. Augusto Comte’a göre felsefe bütün bilimleri birleþtiren bir bilim, bir bilimler bilimidir.
Felsefi alanda yapmýþ olduðumuz bu kýsacýk gezintide görüyoruz ki felsefe, ilk çýkýþ noktasýndan, ele aldýðýmýz noktaya kadar, bilimsel bir geliþme çizgisi izliyor. Bilim ve felsefe birbirinden koparýlamaz bir gerçeklik olarak bizi kuþatýyor ve yolumuzu aydýnlatýyor.
Yüzyýlýmýzda, tarihsel ve diyalektik materyalizm dýþýnda, yeni olguculuk,yeni Kant’çýlýk, varoluþculuk, Pragmatizm gibi çeþitli felsefe anlayýþlarý akla karþý ve bilinemezci bir doðrultuda geliþme göstermiþler. Fransýz düþünürü Roger Garaudy bu türden felsefi yaklaþýmlarý mýzmýz felsefeler adýyla nitelemiþ. Sözünü ettiðimiz bu mýzmýz felsefeler, her zaman olduðu gibi kurulu düzenlerin savunucularý olarak çýkmakta karþýmýza.
19. yüzyýlýn ikinci yarýsýnda oluþan Tarihsel ve Diyalektik materyalist felsefe, düþünceyi tümüyle bilime baðlamýþtýr. Günümüz felsefesi artýk bilimsel düþünmek ve ondan eylemsel sonuçlar çýkarabilmek demektir. Bilim ancak doðadan yola çýktýðý zaman gerçek bilimdir. Albert Einstein bu konuyla ilgili olarak “Algýlayýcý insana karþý, nesnel doðanýn varlýðý, tüm bilimlerin konusudur” diyerek, bilim ve düþüncenin diyalektik baðýný bizlere göstermiþtir. Tarihin kendisi, bizzat doða tarihinin, doðadan insana doðru geliþiminin bir parçasýný oluþturmaktadýr. Zamanla doða bilimi, insan bilimini de içine alacak. Marks’ýn dediði gibi bir ve tek bilim olacaktýr.
Anlaþýlacaðý gibi çaðdaþ evrensel bilimi içeren, bu nedenle de geçerli tek felsefe olan Tarihsel ve diyalektik materyalist felsefe, yine Marks’ýn dediði gibi yalnýzca evrensel olgu ve olaylarýn açýklanmasýný deðil, bu olgu ve olaylarý deðiþtirebilecek olgunluðu da içermektedir. Bu anlamýyla felsefe, evrensel bilimin ta kendisidir. Çünkü bilimsel felsefeyle edindiðimiz evrensel bilgi, tek tek bilimlerin saðladýðý bilgilerin mekanik toplamýndan ibaret olamaz. Bütünün bilgisi, parçalarýn bilgisinin toplamý olmadýðý için, bilimlerle birlikte ve onlarla iç içe geçmiþ olarak bir felsefe zorunlu olarak gerekir. Bilimsel gerekirciliðin anlamý burada belirir( determinizm). Felsefe, insanýn düþüncesi ve toplumunu da içermek üzere, evrenin tüm olgu ve olaylarýnýn temeli olan yasalarýn bilimidir. Bilimler ayrý ayrý öznel çalýþma alanlarý olarak belirli sýnýrlar içinde geliþtikleri için, evrensel yasalarý tek baþlarýna çözümleyemeyecekleri gibi, bilimsel felsefeyle birbirlerine baðlanamazlarsa asla baþarýlý olamazlar. Çaðdaþ felsefe, Hegel öncesi klasik felsefe gibi yorumlayýcý deðil, yapýcý, yaratýcý, eþ deyiþle devrimcidir. Son yüzyýlda gerçekleþen teknolojik geliþmeler bunun en yetkin örneðidir. Çaðdaþ felsefe bilimseldir ve hiçbir aþamada bilimle çeliþmez, aksine onunla tam ve derin bir uygunluk içindedir. Hiçbir zaman boþ inançlara ödün vermez. Çünkü, çaðdaþ bilimsel felsefe, nesnel dýþ dünyanýn belirlediði bilincimizle, nesnel dýþ dünyayý kavrama ve belirleme yöntemi olarak karþýmýzda durmaktadýr. Çaðdaþ felsefe yalnýzca bilimsel deðil, ayný zamanda bilimin de vazgeçilmez koþuludur. “Felsefe doða bilimleriyle, doða bilimleri de felsefeyle sürekli olarak baðlý kalmak zorundadýr” diyen Feuerbach’ýn bu saptamasý çok yerinde ve çok önemlidir.
Felsefe üzerinde yaptýðýmýz bu kýsacýk gezinti, bizlere gösteriyor ki, felsefe baþlý baþýna derinlikler bilimi. Ne kadar derine giderseniz o kadar derinleþiyor. Ancak bu derinlikleri görebilmek ve kavrayabilmek insan olmanýn gerekliliði. Felsefe nedir sorusuna verilecek yanýt öylesine derinlikli bir çalýþma gerektiriyor ki, burada yazýlanlar ancak birkaç cümlelik bir baþlangýç olabilir. Çünkü bir anlamda felsefe yaþamýn kendisidir. Yukarýda felsefi gezintide tanýmlamaya çalýþtýðýmýz felsefeyle ilgili satýrlarý Marks’tan bir alýntýyla bitirelim.
“Doða bilimleri felsefeden nasýl uzak kalmýþlarsa, felsefe de onlardan uzak kalmýþtýr. Geçici yaklaþýmlar, fantastik hayallerden öteye geçememiþtir. Felsefeyle doða bilimlerinin birleþmesi istenmiþtir, ama bunu gerçekleþtirecek güç bulunamamýþtýr... Emek, doða ve dolayýsýyla doða bilimleriyle insan arasýndaki en gerçek tarihsel iliþkidir. Bundan ötürüdür ki emek, temel insan yeteneklerinin dýþlaþmýþ bir gerçekleþmesi olarak kavrandýðý zaman doðanýn insansal özünü ya da insanýn doðal özünü kavramak olanaklaþýr. Ýþte o zaman doða bilimleri soyut maddeci ya da idealist tutumlarýndan arýnarak insan biliminin, felsefenin temeli olurlar”