Hayat acýmasýz…

Belgeseller izliyoruz. Doðadaki canlýlar, yaþamlarýný sürdürebilmek için birbirlerini acýmasýzca yok ediyorlar. Ýguanalar, kaplumbaðalarý ve kendisinden küçük böcekleri yiyerek besleniyorlar. Kaplanlar, leoparlar, iguanalarla besleniyorlar. Aslanlar, sürü halindeki geyiklere, karacalara, bufalolara saldýrýp geçimlerini saðlýyorlar; yediklerinden arta kalanlara da çakallar üþüþüyor. Bu doðanýn yasasý diyoruz. Çekirge sineði; küçük kuþlar çekirgeyi, atmacalar, þahinler, doðanlar da küçük kuþlarý yok ediyorlar. Kýsacasý en klasik deyimle “büyük balýk, küçük balýðý yutuyor”.

Ama bunlar hayvan.

Bunlarý örnek alarak insan da ticarette, siyasette, sosyal yaþamda aynýsýný uyguluyor “büyük balýk, küçük balýðý yutar” mantýðýyla. Ýnsanlar, insanlarý; kurumlar, kurumlarý; devletler, devletleri yutuyor.

Oysa biz insanýz. “Hayvanlarýn yaptýðýný yaptýðýmýzda onlardan ne farkýmýz var” diye düþünemiyoruz… Düþünemiyoruz, çünkü hayat acýmasýz.

Bir semtte bakkallar var. Biraz daha büyük sermayeli market o semte gidiyor, bakkalý yok ediyor. Ondan daha büyük sermayeli bir süper market açýlýyor, kendisinden küçüðü yutuyor. Daha büyük hiper marketler de onlarý… Devasa alýþveriþ merkezleri kuruluyor; hepsini yutuyor.

Yutulanlar ya da yutulma tehlikesiyle karþý karþýya olanlar, can havliyle baþka semtlere, kendisinden daha güçsüzlerin olduðu bölgelere kayarak, kendisinden küçükleri yutup ayakta kalmaya çalýþýyor. Bir süre daha ayakta kalabiliyor ama, gün geliyor yine baþka bir büyüðün oraya gelip kendisini yutmasýna engel olamýyor.

Büyük bir kentte, çok uluslu alýþveriþ merkezleriyle rekabet edemeyen orta ölçekli bir market, bu yöntemle küçük bir kente kaydýðýnda aynen þöyle diyor: “Biz orada yerli bir arabaydýk. Oradaki Mersedeslerle baþ edemedik. Þimdi küçük kente geldik; biz Mersedes olduk, buradakiler yerli araba…”

Ve hatta öyle iþliyor ki çark; yerli arabalarýn içinde, daha kaliteli olanlar da kendilerinden daha zayýf yerli arabalarý yok ederek Mersedes’in ekmeðine yað sürüyor ve diþlilerin çalýþmasýný saðlýyor.

Bu, ticaretin her dalýnda da geçerli, yaþamýn her alanýnda da… Hatta çoðu zaman öyle oluyor ki; kendi ayaklarýnýzýn üzerinde duracaðýnýz kadar bir sermayeyle ticaret yapmaya çalýþtýðýnýzda dahi, yaþamýn acýmasýzlýðý yine karþýnýza çýkýyor. Büyümek ve piyasaya egemen olmaya çalýþan güçler; sizin mal aldýðýnýz yollarý týkayarak, mal temininizi engelleyerek, yeterli sermayenize karþýn, gayri ahlakî taktiklerle ipinizi çekiyor.

Týpký doðadaki diðer canlýlarýn, birbirlerini yok etme taktikleri gibi.

Oysa biz insanýz. Nasýl olur da onlar gibi davranýr, onlar gibi acýmasýzca diðer insanlarý yok edebiliriz? Ediyoruz iþte. Ýnsanlar insanlarý, kurumlar kurumlarý, devletler devletleri ayný mantýkla yok ediyor.

Sonra çýkýp, sanki bir tiyatro oynar gibi, insanlýktan, sevgiden, barýþtan, kardeþçe yaþamaktan söz ederiz.

Arkadaþlýk, dostluk diyoruz: Güldürmeyin insaný.

Yurttaþlýk diyoruz:Özünü hiç kavrayamadan.

Vefa diyoruz: O, sadece Ýstanbul’da bir semt adý.

Hatýr, gönül diyoruz: Geçiniz.

Dürüstlük, dayanýþma diyoruz: Gereðini yapsak bu vahþilikleri yaþar mýyýz?

Yazýklar olsun… Bin kere yazýklar olsun bu acýmasýzlýða…