‘’Aðýrlýk deneyleri ve Kepler’in gözlemleri, Newton’un, gezegenleri yörüngelerinde tutan kuvveti keþfetmesini saðladý. Newton, hem onlarýn hareketlerinin nedenlerini hem de, ancak yüzyýllarý gerektirebilecek bir çalýþmadan beklenebilecek bir doðrulukla, onlarýn hesaplanmasýný öðretti… Newton, maddenin, aklýmýzdan bile geçirmediðimiz özellikleri olabileceðini düþünmemize yol açarak ve bütün bu özellileri bildiðimizi sanarak gülünç bir inanç içinde bulunmaktan kurtarýrken, felsefeye ne gibi bir kötülük yapmýþ olabilir ki?’’ ‘Bilimler, sanatlar ve zanaatlar Açýklamalý sözlüðü’ yani Dýderot ve D’Alambert’in kaleme aldýðý Tarihte yazýlmýþ ilk Ansiklopediden D’Alambert’in yazdýðý öndeyiþten bu alýntýyý yaptým. Bu arada kitabýn çevirisi Selahattin Hilav’a ait.

Maddenin bir birini çekmesindeki nedeni hiç merak eden oldu mu bilmem. Elma Newton un kafasýna düþtü de neden düþtü? Bu doðal bir olay ve bu güne kadar birçok kiþinin baþýna gelmesi kuvvetle muhtemeldir. Ama Newton bunu es geçmedi ve düþündü.

Newton’dan sonra da birçok geliþme oldu ve bu geliþmelerin yolunu açan Newton idi. Mesela Newton zamanýnda bilinmeyen baþka bir kuvvetten bahsediliyor. Fizikteki bu beþinci kuvvet bizim temel eðitim öðretim müfredatlarýmýza daha girmedi.

Kesinleþmiþ bilgilerimizden devam edelim. Cisimler kütleleri oranýnda çevrelerine gravite denilen parçacýklar yayar. Kütlenin çekim alanýna giren küçük cisimlere gravitasyonal parçacýklar merkeze doðru bir kuvvet uygular. Düþen cisim merkeze yaklaþtýkça uygulanan kuvvet de artar. Kütlesi büyük olan cisimler yaydýklar gravite sayesinde daha geniþ alana yayýlmýþ bir çekim etkisine sahipken yüzeylerindeki çekim de kütlesi oranýnda büyür. Yakýnýmýzdan bir örnek verirsek Ay yerkürenin altýda biri kadardýr. Ayýn yüzeyinde bir insan on kilogramkuvvet geliyorsa dünyada altmýþ kilogramkuvvet gelir. Bu insan Yerkürede bir metre sýçrayabiliyorsa Ay yüzeyinde altý metre sýçrayabilir. Bu örnekten þu sonucu da çýkarabiliriz. Küçük kütleli cisimler çekim kuvveti az olduðundan atmosfer tutamazlar. Dünya kütlesinin on katý büyüklükteki bir gök cisminde ayný insan altý yüz kilogramkuvvetle yüzeye çekilir. Araþtýrmacýlar evrende yaþam ihtimali olan cisimleri araþtýrýrken bu gibi ölçütleri gözetirler.

Kütleyi ve çekim etkisini daha iyi anlamak için düz çarþaf örneði verilir. Gergin ve her noktasýndaki gerilim eþit olan bir çarþafýn üzerine büyüklü küçüklü bilyeler atýn ve gözlem yapýn. Bilyeler çarþafýn üzerinde kütleleri oranýnda bir derinlik oluþtururlar. Çevrelerinde içe doðru bükülmenin yani derinleþmeye baþladýklarý çizgiyi kütle çekim alanýnýn baþladýðý sýnýr olarak düþünebilirsiniz. Büyük kütleli cisimlerin çekim alanýna düþen küçük cisimler bu eðimi kullanarak düþer.

Peki, baþka ve daha büyük kütleli bir çimsin etkisinde hýzla hareket etmekte iken yolu bahsettiðimiz cismin tam çekim sýnýrýndan geçerse ne olur? Etrafýnda dönmeye baþlar ve yoluna devam edip diðer yüksek kütleli cisim üzerine düþecektir. Hýzý limitin üzerinde ise birkaç turdan sonra kaçýp yoluna devam eder. Yavaþ ise cismimizin etrafýnda dönerek yavaþ yavaþ yüzeye yaklaþýr ve çakýlýr. Tam limitte ise sonsuza dek döner. Bu kurguladýðýmýz sisteme etki eden diðer cisimlerin çekim gücü benzer cisimlerin biri birleri ile olan çekimi de dâhil ederek, Evrendeki kaos olarak algýlanan sistemi anlamaya baþlarýz. Ay’ýn yeryüzüne bazen yaklaþýp bazen uzaklaþmasý dünyanýn güneþ etrafýndaki yörüngesinin tam bir daire deðil elips olmasýný ve benzerlerini daha iyi anlayabiliriz. Bu sitemleri ister mekanik, ister diyalektik isterseniz ilahi bir güç ile izah edebilirsiniz.

Ýnsanlar da bilinçleri oranýnda derinliðe sahiptir. Bilinçteki derinlik ne kadar büyükse alaný da o kadar geniþtir. Mesela yukarýda adý geçen Newton ve birçok düþünürün derinliði sayesinde yol almaya çalýþýyoruz. Farkýna varmammýz gereken þey, dünyada yaþýyor muyuz yoksa iþgal mi ediyoruz? Ýnsan faaliyeti sonucu canlýlarýn yaþam alanýný daraltýyoruz. meydana getirdiðimiz dýþsallýklarla iþgal ettiðimiz alanýda yaþanamaz hale getiriyoruz. 17. yüzyýlda doruk noktasýna ulaþan bilimsel devrim deðerli düþünürleri sayesinde yaþadýðýmýz dünyayý doðru algýlamamýzý saðladý. bu gün yaþadýðýmýz bilimsel geliþme deðil teknolojik gelimedir.

Çoðu kimse bilim ve teknolojiyi beraber telaffuz ederken doðru olan bunlarýn ayrý olduðunu bilmemiz gerektiðidir. Ýnsan metalleri daha sert metallerle yontarak þekil verirken ancak ikibin yýl sonra bunlarý eriterek kalýba dökmeyi ve þekil vermeyi öðrendi. bu ciddi bir geliþmedir. Ama insan yaþamýna dayatýlan imaj ve tüketim kültürü sonucu, cep telfonunun icadýndan sonra tri ci telefonlarýn icat edilmesi bilimsel bir geliþme deðildir.

Madde üzerinde insan elinin etkinliði ve biçim vermesi vereceði biçimi tasarlamasý el beyin diyalektiðini geliþtirdi. Ýnsan emeðinin madde üzerinde kristalize olmasý ve insanýn bunu kavramasý serüveni zenaat ve ya sanat ve diðer emek gücü ürünleri olark devam etmektedir. Soyut, elektiriksel ve kimyasal süreçlerin etkin olduðu beynimizin, gerçekliðe uzantýsý parmaklarýmýzdýr. Bedensel ya da zihinsel emeðin hor görülmesi toplumlarýn geliþmiþliðinin deðil çöküþünün göstergesidir.