Hücreler ve dokular faal durumlarda sahibinin izni olmadan, kendiliğinden harekete geçerler. Çünkü yapısı gereği kendine yüklenen görevleri, katiyen ihmal edemezler zira öyle bir lüksleri de yoktur.
Fakat ne zaman ki, yapısını tahrip eden unsurlar, sahibi tarafından ısrarla enjekte edilerek, savunma, yenilenme zamanı tanınmıyorsa, özelliğini kaybeder ve bir fonksiyonu kalmaz.
İnsana tevdi edilen emanet ve sahavetin iyi anlaşılmaması sebebiyle, sahip olunan kişilik ve kültürün tezahürü genel olarak belirginleşir lakin kayıplar ve kazançların, anlam itibari ile farklı olacağı muhakkaktır.
Koruma, kollama ve gözetimin çok iyi anlaşılması ve hatta idrak edilmesi kaçınılmazdır.
Tüm fonksiyonları tam kapasite ile çalıştırmak, çok mümkün olmayabilir fakat hislerin tanımı bakımından sahibine çok farklı letafetler sunacağı muhakkaktır.
İnsan, mükellef olduğu sürece bir anlam ifade eder, her canlı örneğin de olduğu gibi, mükellefiyeti reddetmek mekanikleşmek demektir.
Hislerin sahibi tarafından hangi ölçüde kullanacağı, tesadüflerle mümkün değildir zira yanlış yerde ve zeminde kullanıldığın da etkisi de muhakkak farklı olacaktır.
Merak en önemli lokomotiftir, vagonlarda bilinçsiz kullanılan argümanlardır, bu tepkimenin fayda ve zararları ve kişiye sağladığı imkânları veya daralmaları mutlaka hesaplanmalıdır.
Gül ve güzel, canlı ve genç, ahenk ve müzik, tat ve lezzet, bakmak ve görmek algılamamız oranın da anlam kazanır.
Bu nedenle, beden terbiyesi ve eğitimi aynı oranda önemlidir, her şeyin aşırısı hemen kendini ele verir, ahenk derinliği bu bakımdan son derece önemlidir.
Lafazan olmakla, meşk etmek, ne kadar farklı ise, hissetmek hususun da ahengi ihmal etmemeliyiz, aksi takdirde algılarımız bizleri yanıltır.
Nefesli sazlardan ney ile saksofonu, telli sazlardan tambur ile basgitarı, mukayese ettiğimizde gül ve bülbül ölçüsünde ahenk denkliğini asla bulamayız.
Fonksiyonların farklı olması hiçbir zaman ahengin önemi azaltmaz aksine artırır.
Ahengin olamadığı yerde mutlaka dengesizlik ve densizlik ön plana çıkar işte o zaman verimsizlik dolayısıyla anlamsızlık başarı kazanmış olur.
Meyvesiz ve yapraksız bir ağacın, akortsuz bir sazın, sacsız bir kızın, ötmeyen bülbülün dramını ancak idrak sahipleri iyi bilirler.
Sazın akortsuzluğunu mızrap, canlının susuzluğunu idrak ifşa eder, lakin bilgi ve inkişaf olmaz ise yinede netice alınamaz çünkü kalbin ahenginin sağlanması asıldır.
Kalb ilhamını kendini tanzim eden, hayat veren, nizamı ve ahengi ilham eden, membaından almayarak başkalarında ararsa neticesi yine hüsran olur.
İnsan hissettiği oranda ve algıladığı ölçüde önemlidir ve değerlidir.
Vasıflarına katkıyı ise hislerini kontrol ederek davranışlarını, adabımuaşeret dâhilinde yönlendirmesi sağlayacaktır.
Yanılgılarımız, hayatımızın en önemli ders notları olmalıdır.
Hata tekrarı yapılması akıl, izan, ahlak ve beden nizamı açısından katiyen sağlıklı olmayacağı bilinmelidir.
Kullanım titizliği her konuda ve her zeminde özellikle korunmalıdır aksi takdirde kedimize ve kullandığımız her şeye verdiğimiz değer ölçüsü ortaya çıkacaktır.
Bu bakımdan hassasiyetimiz önceliği alacağından, bu denkliğin bilinmeyenleri bir şekilde bilinenler sınıfına dâhil olacaktır.
Hırs, heyecan, kaygı, sevgi, nefret, şefkat ve merhamet dengeli ve doğru bir şekilde yönlendirilmez ise hüsranın, aşağılanmanın, şerefi kaybetmenin erozyonunu öyle acı yaşarız ki bunun tamiri çok mümkün değildir.
Bizlere, insan onuru ve şerefini bahşeden, bir kul olduğumuzu sürekli hatırlatan, unuttuğumuz an ikaz ve ihtar eden, kâinatın içinde ve insan haricinde her canlının, yaratılış düzenine göre anlam bulduğu değerleri, asla ihmal etmeden yaşamaya çalışmalıyız.
Mustafa CİLASUN