ÞÝÝRÝMÝZDE CUMHURÝYET

M.NÝHAT MALKOÇ


     Cumhuriyet insanca yaþamanýn yoludur; geleceðimizi aydýnlatan ýþýktýr. Özgürce yaþamak, huzuru yakalamak, geleceðe güvenle ve emin adýmlarla yürümektir. Kulluða ve köleliðe izin vermeyen, insani deðerleri ön plana çýkaran bir yaþam tarzýdýr. Haksýzlýklara ve eþitsizliklere karþý durmak, sessizliði haykýrýþlarla, hürriyet çýðlýklarýyla boðmaktýr. Cumhuriyet, küllerinden doðan bir milletin kendine biçtiði ipekli bir kaftandýr. Karanlýk ufuklarý aydýnlatan, kümelenen bulutlarý bertaraf eden parlak bir güneþtir. Baþlarý öne eðilenlerin, boynu büküklerin, söz hakkýný kullanamayanlarýn baþýnýn tacýdýr. Sevgi çeþmesinin oluðudur, gönül yaralarýmýza merhemdir cumhuriyet…

Söz mülkünün sultaný olan þairler, içinden çýktýklarý toplumun sözcüsüdürler. Milli ve manevi duygular onlarýn yürek süzgecinden geçerek estetik bir hâle dönüþür. Cumhuriyet bu milletin söz üstatlarý olan þairlere daima ilham kaynaðý olmuþtur. Bu ülkenin havasýný teneffüs eden, suyunu içen, mutluluklarýyla huzur bulan, kederleriyle üzülen söz ustalarý, insanýn fýtratýna en uygun olan yönetim biçimi olan cumhuriyeti öve öve bitirememiþlerdir. Cumhuriyeti en iyi idare sistemi olarak getiren, halkýn yönetime katýlýmýný saðlayan Atatürk’e duyduklarý minnet hislerini þiirler aracýlýðýyla dile getirmiþlerdir; cumhuriyetin güzelliklerini öve öve bitirememiþlerdir. Kalemlerini bu uðurda oynatmýþlardýr.

Bugüne kadar cumhuriyetle ilgili yüzlerce þiir yazýlmýþtýr. Bu þiirlerde cumhuriyet temasý deðiþik açýlardan ele alýnarak iþlenmiþtir. Cumhuriyet konulu þiirlerin bir kýsmý usta þairler tarafýndan kaleme alýnmýþtýr. Fakat bu konudaki þiirlerin çoðu, þairliði bir merak olarak görenlerin karalamalarýdýr. Çünkü bu þiirler sanat ve estetik bakýmýndan deðer ifade etmemektedir. Fakat bizler; bu kiþilerin amatör bir ruhla kaleme aldýklarý karalamalarýn kalýcý olmadýðýný, zamanla kaybolup gideceklerini bilsek de onlarý yine de önemsiyoruz. Bunlar da önemli olmakla birlikte asýl dikkate deðer olanlar usta þairlerin ölümsüz þiirleridir. Sayýlarý onlarla ifade edilen, cumhuriyeti gündemde tutan ve sevdiren bu þairlere çok þey borçluyuz. Mithat Cemal Kuntay da bunlardan biridir. O, cumhuriyete ve Atatürk’e yönelik; içinde besleyip büyüttüðü sevgi, minnet ve þükran hislerini aþaðýdaki beyitlerle ebedileþtirmiþtir:

“Kim derdi yarýlsýn da nihayet yerin altý,
Bir anda dirilsin de þu milyonla karaltý.
Topraklaþan ellerde birer meþale yansýn.
Kim der ki þu milyonla adam birden uyansýn.”

Türk þiirinin önemli isimleri cumhuriyet konusunu þiirlerinde iþlemeyi kendilerine bir borç saymýþlardýr. Atatürk’ün bizlere emaneti olan cumhuriyeti yeni nesillere sevdirmek ve benimsetmek için sözün týlsýmýndan yararlanmýþlardýr. Cumhuriyetin erdemlerini sýralayan bu usta þairler, gençlerimizin dikkatlerini bu elzem kavram üzerinde yoðunlaþtýrmýþlardýr. Bunu gerçekleþtiren þairlerden birisi de Ömer Bedrettin Uþaklý’dýr. Onun kaleme aldýðý “Akdeniz’e Doðru” adlý þiirinden aldýðým mýsralarý dikkatlerinize sunmak istiyorum:

“Eðilmez baþýmýza taç yaptýk hürriyeti,
Zaferle kalbimize yazdýk Cumhuriyeti...
Sakarya’dan su içtik o çelik süngülerle,
Yuvalarý daðýlmýþ bir avuç yýlmaz erle.
‘Hedef Akdeniz, asker!’ diyen parmaða koþtuk...
Zafer bahçelerinden gül koparmaða koþtuk...”

Atatürk ve cumhuriyet konulu þiirler deðiþik araþtýrmacýlar tarafýndan derlenerek bir araya getirilmiþtir. Bu þiirler belirli günlerde ve haftalarda öðrenciler tarafýndan okunmaktadýr. Lakin manalarý üzerinde derinleþilmemektedir. Cumhuriyeti bütün güzellikleriyle çocuklarýmýza ve gençlerimize sevdirmeli, onun erdemini zihinlerinde yaþatmalýyýz. Onlara cumhuriyet sevgisini aþýlamalýyýz. Zira cumhuriyet ortak hafýzamýzdýr.