Yüce Allah, dünyadaki imtihanýn bir gereði olarak, insanýn içinde her an teyakkuzda bulunmasýný gerektiren çok ciddi, saptýrýcý bir tehlike yaratmýþtýr. Bu tehlike, adeta her zaman doðruyu gösteren bir pusula olan vicdanýnýn aksine, onu sürekli kötülüklere yönelten, þeytanla birlikte olan ve iyiliðini istemeyen nefsinin fücurudur. Kuran’da bu gerçek þöyle bildirilir:

Nefse ve ona ’bir düzen içinde biçim verene’, sonra ona fücurunu (sýnýr tanýmaz günah ve kötülüðünü) ve ondan sakýnmayý ilham edene (andolsun). Onu arýndýrýp-temizleyen gerçekten felah bulmuþtur. Ve onu örtüp-saran da elbette yýkýma uðramýþtýr. (Þems Suresi, 7-10)

Ýnanan insan, Allah’tan bir nimet olarak nefsinin bu kötü yanýnýn ve vicdanýnýn farkýndadýr; vicdanýna uyduðunda Rabbimiz’e, nefsinin bencil tutkularýna uyduðunda ise þeytana itaat etmiþ olacaðýnýn bilincindedir. Bencil isteklerinde sýnýr tanýmayan nefis, kendisine sunulan þeylerin kaybolup gideceðini bildiði için asla tatmin olmaz. Ancak Allah’ýn ruhundan üflediði mümin, doyumsuz nefsini deðil ruhunu besler.

"Ben nefsimi temize çýkaramam. Çünkü gerçekten nefis, -Rabbimin kendisini esirgediði dýþýnda- var gücüyle kötülüðü emredendir. Þüphesiz, benim Rabbim, baðýþlayandýr, esirgeyendir" (Yusuf Suresi, 53)

Ayette haber verildiði üzere, var gücüyle kötülüðe yönelten bu tehlikeye karþý insanýn sürekli olarak dikkatli davranmasý gerekmektedir. Kiþi eðer onu ‘örtüp sararsa’, sonunda yýkýma uðrayacaðýnýn bilincinde olarak yaþamalýdýr. Çünkü nefsin hevesleri, korkunç ve azgýndýr; insaný bataklýða iter.

Yüce Allah’ýn sonsuz merhametinin bir delili olarak kendisine ilham ettiði vicdanýn sesine kulak veren insan ise, her an doðruya ve Rabbimiz’in hoþnutluðunu kazanmaya yönelir. Kolay olan da budur.

Yüce Rabbimiz insanýn nefsini sonuna kadar sýnamaktadýr. Yaþadýðý her nefsani zorluðun ardýndan Allah kolaylýk vaat etmektedir. Yüce Allah mümin için herþeyin güzelini ve kolayýný yaratmaktadýr. Ýnsan ise nefsinin tutkularýna uyarak zorlaþtýrmaktadýr.

Ýnsan, nefsinin kendisine emredeceði kötülüklere karþý hep uyanýk olmalýdýr. Çünkü, "... Nefisler ’kýskançlýða ve bencil tutkulara’ hazýr kýlýnmýþtýr." (Nisa Suresi, 128) ayetiyle de haber verildiði gibi insanýn kurtuluþu, kendisini kýskançlýða, bencilliðe, isyana ve þirke yönelten nefsinden sakýnmasýna baðlýdýr. Rabbimiz bir ayetinde bu gerçeði þöyle bildirir: Kim Rabbinin makamýndan korkar ve nefsi heva (istek ve tutkular) dan sakýndýrýrsa, artýk þüphesiz cennet, (onun için) bir barýnma yeridir. (Naziat Suresi, 40-41)

Kalbin tatmin bulmasý, nefsin hevasýný gözeterek yararsýz ve dünyevi amaçlara yönelmekle deðil, yalnýzca Yüce Allah’a sýðýnmakla mümkün olur. Ýnsan Allah’a kul olmak için yaratýlmýþtýr ve O’nun zikrinden baþka hiçbir þey ona huzur vermez. Bunun için nefsi arýndýrmak gerekir. Ýnsan her an teyakkuz halinde olduðunda arýnýp temizlenmesi mümkün olacak ve kendisini cennete hazýrlayacaktýr.

Ýþte tatmin bulmuþ bir kalp, ancak dünya hayatýndan vazgeçmiþ, nefsini ezmiþ, onun her türlü pisliðinden sýyrýlmýþ ve arýnmýþ olan samimi müminin kalbidir. …Sen, yalnýzca gayb ile Rablerinden ’içleri titreyerek-korkmakta’ olanlarý ve dosdoðru namazý kýlanlarý uyarýrsýn. Kim temizlenip-arýnýrsa, artýk o, kendi nefsi için temizlenip-arýnmýþtýr. Sonunda dönüþ Allah’adýr. (Fatýr Suresi, 18)