Gelin Aðaçlar
     Terörün iyice azdýðý, komþu ve bazý çevre ülkelerle olan sorunlarýn savaþa doðru yönlendiði bir dönemde birilerinin, “Ýlla maden” demesinin mantýðýný anlamýþ deðilim. Ülkesini ve milletini seven insanlar, böyle bir zamanda, arkasýnda devlet büyüklerinin desteði olsa bile toplumsal gerginliklere neden olmazlar. Gerçi; milletinin en dokunulmazýna küfreden birisinden baþka türlüsü de beklenmez de…
     Ülkeyi yönetenlerin, her zamandan daha fazla birlik ve beraberlik çaðrýsý yaptýklarý böyle bir zamanda içiþleri bakanýnýn, “Ezip geçin” demesi de ayrý bir garabet. (Duyum ve yazýlanlar o yönlü. Tv. Görüntülerinde, güvenlik güçlerinin davranýþlarý bu yönlü görünüyor. )
     Akýl tutulmasý dedikleri, bunlar herhalde…
     1968-1972 yýllarý arasý, Artvin’de görev yaptým. Orman yollarýnýn planlanmasý, aplikesi ve kontrolü gibi çalýþmalar nedeniyle Artvin’in daðýný taþýný bilirim dersem abartmýþ olmam.
     Cerattepe civarýnda da epey emek verdiðim çalýþmalarým oldu. Bunlardan birisi de, þimdiki Artvin-Kafkasör yolu.
     Kafkasör Yayla’sý, Artvinlilerin temiz oksijen kaynaðýdýr. Ýnsaný ferahlatan, piknik ve konaklama yeridir. Turizm alanýdýr. Boða güreþlerinin arenasýdýr. Artvinlilerin olmazsa olmazýdýr Kafkasör.
     Kafkasör ötesinde ve yükseðinde olan Cerattepe’de açýlacak bakýr ve altýn maden sonrasý Kafkasör, yukarýda belirttiðim deðerlerini yitirecektir. Cerattepe’den yaðacak bakýr ve altýn tozlarý solunarak yutulacak. Artvin’e kadar inecek bu tozlar, soluyanlarýn merkezi sinir sistemlerini etkileyecek. Özellikle altýn tozlarý, akciðerlerde iltihaplara neden olacaktýr. Üç-dört sene Artvinliler, ciðerlerinden rahatsýz olduklarý için Deli horonu biraz zor oynarlar…
Ýnsanlar gibi aðaçlar da solur. Ýbrelerine bakýr ve altýn tozu bulaþan güzelim ladin aðaçlarý da soluklanma zorluðu çekerler. Bu kirlilikle bir süre sonra kelleþir, ardýndan da öleceði için kesilirler. Orman emvali olarak taþýnamayacak yerlerde ise, devrilene kadar bir ucube olarak dururlar. Kafkasör’deki aðaçlar da maruz kalacaklar bu tehlikeye. Bir süre sonra, þimdilerde kuþlarýn cývýl cývýl olduðu Kafkasör Yayla’sýna, baykuþlar bile gelip tünemeyecek…

     1877-1878 yýllarýndaki Osmanlý_Rus savaþýndan sonra Artvin Ruslarýn istilasýna uðruyor. Ruslar da Kafkasör’ün deðerini anlýyor. Yaylý arabalarýn rahat çýkacaðý % 5 meyilli, çok fazla dönemeçli yol yapýyorlar buraya. 1972 yýlý nisan ayýna kadar hizmet veriyor bu yol. Kamyonlara dar geliyor yol. Özellikle dönemeçlerde dönemiyorlar. Yapýlacak yeni yolun planlanmasý, aplikesi ve yaptýrýlmasý görevi verildi bana. Arazi incelemesi sonrasý, çok yönlü hizmet verecek (Þehrin yukarýya geniþlemesi, Genya Daðý eteklerine daðýlmýþ yerleþimcilere ulaþým gibi) bir yol güzergahý tespit edip aplikesini yaparak inþaatýna baþlattým. Yolun yapýlýþý sýrasýnda bana her türlü destek veren, (Bir dozer daha getirtme gibi) Artvin Orman Ýþletme Müdürü Erdoðan Balmumcu’nun emeðini de belirtmek boynumun borcu. 1997 yýlýnda Artvin’e gittiðimde, yolun asfaltlandýðýný gördüm. Kafkasör Yayla’sýna çýkarken eserimle göðsüm kabardý biraz...
     Yaptýðým iþlerden söz etmesini sevmesem de bunlarý þunun için aktardým. Þimdi o yol, millete küfredenlerin çýkarý için acýmasýzca çiðneniyor. Eziliyor. Doðasýyla yaþama uðruna mücadele edenlerin bu yoldan zorla atýlmak istenmesini, kendimi bir Artvinli kabul ettiðim için kabullenemiyorum…
     Asýl acý olaylar bundan sonra yaþanacak.
Belki ömrüm vefa etmez, görmeyebilirim. Bu yazýyý okuyanlar, çok deðil beþ on sene sonra, þimdi öngördüðüm felaketlere mutlaka tanýk olacaklar.
     Cerattepe’de çýkarýlacak bakýr ve altýn madenine ait maden materyalinin Samsun’a taþýnacaðý belirtiliyor. Kimse inanmýyor buna. Velev ki Samsun’a taþýnacak. Kafkasör yolu ve Artvin þehir içi caddeler o yükü –araçlarý- taþýyamaz. Kazalar, kavgalar olur. Acý olaylar yaþanýr.
     Asýl tehlike þu. Bakýr madeninin çýkarýlmasý ve iþlenmesinin doðaya ne kadar zarar verildiðinin en yakýn ve acý örneði Artvin’in Murgul ilçesidir. Ýlçenin üst taraflarýnda ot bile bitmiyor...
     Asýl büyük tehlike gelecekte. O konu hiç dikkate alýnmýyor.
     1970-71 yýllarýnda, o zamanki Sovyetler Birliðinden ülkemize kabuk böceði istilasý oldu. O zamanlar böcek üremesinin, Gürcistan’daki orman içinde açýk iþletilen bir madenden kaynaklandýðý söylendi. Posof’taki ladin aðaçlarýný tarumar eden böcek akýný, Þavþat tarafýndan Artvin ormanlarýna daldý. Orman Genel Müdürlüðünün bütün haþere mücadele gruplarý Artvin’e geldi. Ormanlardaki ladinlere yönelen kabuk böceðinin Latince ismine de “Komünist” ilavesi yaptýlar. Dendroctonus micans communis. Kabuk böceðine maruz kalan aðaçlar kesiliyor, soyulan kabuklar yakýlarak böcekler imha ediliyordu. Bu mekanik ve ilaçlama mücadelesiyle böcek istilasý büyük oranda engellendi. O zamandan bugüne deðin, üstelik kabuk böceklerini yiyen bir baþka böcek türü üretilerek biyolojik mücadele de eklendiði halde ladin ormanlarý hala tehlike altýnda. Ladin ve köknar aðaçlarý, olumsuz þartlardan çok çabuk etkilenirler.
     Kabuk böceklerinin en fazla yayýlma ortamý, atmosferik kirlenmelerle aðaçlarýn saðlýklý geliþemeyiþleridir.
     Cerattepe’de yapýlacak açýk bakýr ve altýn madeni iþletmesiyle , özellikle patlayýcý madde kullanýlacaðýndan, toz halindeki bakýr molekülleri yükselerek ladin aðaçlarýnýn üzerine yaðacaktýr. Altýn üretimi için akýtýlacak zehirli sular da kökleri tahrip edecek. Sonuç olarak ladin aðaçlarý hatta köknarlar bile saðlýksýz yetiþecekler. Ormanlarýn gelin aðaçlarý olan bu güzelim aðaçlara, kabuk böcekleri üþüþecektir…
     Ýddia ediyorum. Üç-beþ sene sonra Cerattepe ve çevresindeki bütün ladinlerin tamamý ve köknarlarýn bir bölümü, kabuk böceklerinin istilasýna uðrayýp kuruyacaklardýr. Hatta, o civarda mevzi olarak bulunan sarýçamlar yok olacaktýr. Milli Park olan Hatila Dere havzasýnda bulunan anýt aðaç niteliðindeki boylu muhteþem ladin ve köknar aðaçlarý bu maden yüzünden sararýp solacaklardýr. Bütün bunlarýn yok olmasý, maddi bir deðerle ölçülebilir mi?
     Artvin ormanlarýn korunmasý için bu olasý aðaç katliamýna en baþta ormancýlar karþý çýkmalý.
     Felaket tellallýðý yapmýyorum. Yapýlmasýný da sevmem. Açýk iþletme yapýlan madenlerin çevreye verdikleri zararlarý, görevim gereði çok yerde gördüm. Deneyimlerim öngörülere yöneltiyor beni.
     Deðerli Artvinliler! Ailevi yakýnlýðý bir yana býrakýp, Artvin’e epey hizmet eden ve kendini Artvinli sayan bu hemþerinizin öngörülerini yabana atmayýn… Demokratik ve hukuksal mücadelenizde aranýzda olamasam bile, yüreðim sizlerle…
     “Gelin aðaçlar” solmasýn…Kafkasör yok olmasýn…

Veysel Baþer