Bizim mesleðimiz her ne kadar ayakkabýcýlýk olsa da ilk önce o cümleyi kuruyoruz sordular mý mesleðin ne diye... ''Serbest Meslek'' efendim... Yani muzur ve iþgüzar birisi de tutup size ''Ne kadar serbest bu sizin meslek?'' diye size takýlýrsa hiç aldýrýþ etmeyin... Ayakkabýcýlýk iþ kolunda faaliyet gösteren mütevazi bir güççücük iþletme iþte bizimkisi...

Sabaha erkenden açarýz dükkanýmýzý, anahtarla deðil, diye bir cümle kurduðum zaman, hemen aklýnýza takýlmýþtýr, herkes anahtarla açýyor da bunlar acaba ne ile açýyorlar uzaktan kumandalarý mý var yoksa? Yok efendim yok, anahtarla açýyoruz illaki de ondan önce besmele ile açýyoruz, anahtar sonra ki iþ a benim canlarým...

Her meslekte olduðu gibi bizim meslekte de sevilen tipler olduðu gibi sevilmeyen tiplerde var haliyle... Bir çok iþletme iki üç kiþi ortaðý ile faaliyette... Haliyle istedikleri zaman ortaklarýna býrakýp da bir yerlere gidebiliyorlar arkadaþlar... Biz de öyleyiz, iki ortak, iki kardeþ...

- Ne iþ yapýyorsunuz?
- Serbest meslek
- Anladýk da ne üzerine?
- Kimsenin üzerine gitmiyoruz sadece ayakkabý üretiyor malzemelerini de pazarlýyoruz...
- Ne güzel...
- Dost baþa düþman ayaða bakar deseler de biz ayaklara rahat ettirmek için bakýyoruz...

Baþlarýn ayak, ayaklarýn da baþ olduðu yerlerde bizim mesleði sürdürmek hakikaten zordur. Allah'dan bizim ülkemizde böyle bir durum yok. Ayaklar ayak, baþlar baþ...

Makinelerin gürültüsü zaman zaman sakinliðe ne kadar ihtiyacýmýz olduðunu bize anýmsatsa da o gürültüler olmadýðý zamanda aç kalýrýz billahi... Mesleðe yeni giren kimse yok. Sekiz yýllýk ve sonrasýnda on iki yýllýk mecburi eðitim her iþ koluna olduðu gibi bize de sekte vurdu... Meslek Liselerinin bir an önce çoðalmasý lazým, her meslekte olduðu gibi bizde de...

- Nasýl yapýlýyor bu ayakkabý?
- Çok da kolay deðil aslýnda önce çýraklýktan baþlýyorsunuz, sonra kalfa, sonra da usta oluyorsunuz... Çok da deðiþik dallarý var.
- Sayacýlýk, kesimcilik, hepsi ayrý uzmanlýk istiyor.
- Anlatýn biraz.
- Malzemenin en iyisini kullanmak lazým her zaman için. Deri, dýþ yüzey derisi çok kaliteli olmak zorunda oðlak derisi ya da büyük baþ dana, inek gibi hayvanlardan oluyor. Ýç astar da genelde yine keçi derisinden oluyor...
- Hmmm! Ýlginç.
- Çýraklýktan kalfalýða geçiþ bile iki üç yýlýnýzý alýr bazen. Alýrdý diyelim, þimdilerde el iþçiliði yavaþ yavaþ kayboluyor, makineleþiyor artýk ayakkabýcýlar...
- Sanýrým ihraçta ediyoruz bir çok yere ayakkabýlarýmýzý...
- Tabi tabi Ýtalya kadar olmasa da Avrupa'da söz sahibi sayýlýrýz biz de ayakkabý konusunda... Onlar bu iþe bizden çok önce baþlamýþlar haliyle...
- Anlatacaktýnýz ayakkabýnýn nasýl yapýldýðýný...
- Ayakkabý M.Ö 3500 civarlarýnda Mýsýrlýlar tarafýndan bulunduðu varsayýlýyor. Ayakkabýnýn tasarým aþamasý, diðer tüm aþamalarý etkilediði için oldukça önemli. Tasarým aþamasý ülkemizde ünlü yabancý markalarýn ayakkabýlarý satýn alýnarak baþlýyor. Satýn alýnan ayakkabýlar özenle 'yarýlýyor', jargonu o. Yarýlan ayakkabýlar, kalýplarý kopyalanmak üzere kalýpçýlara yollanýyor. Kalýplar, balmumuna benzer bir maddeden yapýlýyor.
- Deðiþikmiþ. Devam edelim.
- Kalýplar geldikten sonra, tasarýmcýlar çalýþmaya baþlýyor. Milim milim ölçüm yaparak üzerine 'ýstampa' denilen, ayakkabýnýn silüeti çiziliyor. Istampa daha sonra parçalanarak, lazerli deri kesim makinesinin bilgisayarýna scan ediliyor. Istampa parçalarý derinin üzerine bir projektör ile yansýtýlýyor ve kesim býçaðý bu parçalarýn üzerinden geçiyor. Kesimi tamamlanan deri parçalarý, 'saya' haline getirilmek üzere sayacýlara gönderiliyor. Saya, ayakkabýnýn kalýba sokulmadan önceki halini aldýðý evre. Sayacýlar deri parçalarýný dikmeye baþlýyorlar. Deriler dikildikten sonra burun kýsmýna 'bombe', top kýsmýna 'fort' yerleþtiriliyor. Fort ve bombe ayakkabýnýn kalýptan çýktýktan sonra dik durmasýný saðlýyor.
- Çok ilginç biz de neler öðreniyoruz.
- Sayalar dikildikten sonra, kalýplanmak üzere üretim bandýna alýnýyor. Sayanýn önce burun, daha sonra topuk kýsmý kalýba monte ediliyor. Ön ve arka monte tamamlandýktan sonra kalýp sýcak fýrýna veriliyor ve deri iyice kalýbýn þeklini alýyor. Kalýbýn taban kýsmý, tabana yapýþtýrýlmadan önce iyice zýmparalanýyor. Zýmparalanan ayakkabýlar, tabanlarýn yapýþtýrýlma iþlemi olan 'üste' bölümüne geçirilmeden önce finisaj iþleminin ilk evresini görüyor. Finisaj iþlemi ayakkabýnýn modeline göre deðiþiklik gösteriyor. Deriyi karartma, yakma, mumlama ve buhara tutma gibi aþamalardan geçebiliyor. Finisajýn ilk evresinden çýkan sayalar, üsteye gönderilip tabanlarý atýlýyor. Tabanlar ilaçlanýp kalýba yapýþtýrýldýktan sonra ayakkabýlar tekrar fýrýna ve hemen sonra soðuk þoklayýcýya sokuluyor.
- Vay vay vay ne aþamalardan geçiyor da biz onu sadece bir ayakkabý olarak görüyoruz deðil mi?
- Aynen öyle
- Anlat anlat daha
- Donan ayakkabýlar makineden çýktýktan 10 dakika sonra kalýbýndan ayýrýlýyor. Kalýptan ayrýlan ayakkabýlar baðcýklarýnýn takýlmasý, mostralarýnýn(tabandaki deri kýsým) yapýþtýrýlmasý ve kutulanmalarý için ikinci finisaj bölümüne getiriliyor. Bu finisaj evresinde süet ayakkabýlar tüylenmemesi için tekrar yakýlýyor, deri ayakkabýlar son defa mumlanýyor ve etiketleri yapýþtýrýlýyor.
- Peki ayakkabý seçerken nelere dikkat edeceðiz söylemiþken onu da söyle bari...
- Ayakkabý satýn alýrken önce iç astarýnýn deri olup olmadýðýna bakýn. Özellikle dana derisinden yapýlan astar, ayak kokusunu büyük ölçüde önler. Ýkinci olarak dikkat etmeniz gereken nokta tabaný. Ayakkabý tabanlarý EVA adý verilen süngerimsi bir madde, kauçuk, kösele veya neolit adý verilen suni köseleden yapýlmaktadýr. Bu aralar kauçuk ve EVA ayakkabýlar çok popüler. Kösele, deriden yapýldýðý için diðer taban çeþitlerine göre oldukça pahalý kaldýðýndan fazla satýlmýyor. Kösele diye elinize aldýðýnýz ayakkabýlarýn yüzde 90'ý neolit tabanlýdýr. Ayakkabýlarýn üzerinde deri olduðunu belirten simgelerin olup olmadýðýný mutlaka kontrol edin. Bu simge, dünyanýn her yerinde gerçek derinin simgesidir. Ayakkabýnýzý seçtikten sonra mutlaka kalýbýn ayaðýnýza göre olduðunu kontrol edin. Bazý kalýplarda 40 bazý kalýplarda 41 giyiyor olabilirsiniz. Ayakkabý denenmeden kesinlikle satýn alýnmamalýdýr.
- Eyvallah daha dikkatli oluruz bundan sonra ayakkabý alýrken...