"Bizi biz yapan önyargılarımızdır." der Boris Vian. Karşı çıkmak mümkün değil. En azından kendi adıma. Kaç kere aynı şey oldu, herhangi bir konu hakkındaki, mesela kendimle ilgili varsayımlarım, düşüncelerim hiç tahmin edemeyeceğim şekilde değiştiler. Hem de ben onları mezara giderken bile yanıma alacağımdan adım kadar emin iken. (Senem Onan)

"Bizi biz yapan önyargılarımızdır." lafına karşı çıkmak mümkün değil diye kesin bir yargı verip sonra "en azından kendi adıma" diyerek yumuşatmak. Sonra da değişen önyargılarından söz etmek, onları mezara götüreceğinden eminken değişen... Önyargılarımız değişiyorsa ve bizi biz yapan da önyargılarımızsa, o zaman biz de değişiyoruz. Hangi biz biziz peki; önyargılarımız değişmeden önceki mi, değiştikten sonraki mi... O zaman bizi biz yapan önyargılarımız değildir. Çünkü önyargılarımız değişmiş, biz de değiştik. O zaman? Hem "önyargı" diyorsak bu ya değişmezdirler ya da çok zor değişirler demektir, yani önyargımız değiştiyse önyargı değildir; ya da, o zaman, önyargımız yoksa biz bir hiç miyiz?

Bunlar benim kafa karışıklığım değil, ben neyin ne olduğunu biliyorum (ve bu bir önyargı değil, ve buna rağmen değişmez); bu, yazarının metne de yansıdığı için fark edebildiğimiz kafa karışıklığı...

Bizi biz yapan önyargılarımızdır! 37 yaşındaki bir arkadaşım daha dün, lüks bir ihtiyaçtır dedi. İşsiz ve parasız olduğu, yakında kirasını ödeyemeyecek duruma geleceği için onu uyarmaya çalıştığımda bu lafı etti. Violent Femmes konserine gitmiştik; konserin yarısından sonra girdiğimiz halde ve benim paramı da ödemeyi istediği için 70 milyon gibi bir para verdi. Ben böyle harcamaların şu durumunda lüks olduğunu söylemiştim. Onun üzerine bu, en az Boris?inki kadar talihsiz lafı etti: "Lüks bir ihtiyaçtır." Halbuki böyle lükslere para harcamasaydı en az üç dört ay, belki altı ay çalışmasına gerek kalmayacağı bir yaşam sürebilirdi. Ama lüks bir ihtiyaçtır dedi ve kredi kartı gibi kapitalizmin tuzaklarından söz ederken ben, bunun karakteri olduğunu söylemeye kadar götürdü işi... "Lüks, benim karakterimdir..."

Güzel bir yemeğin bir insanı mutlu etmesini anlayabilirim ama güzel bir yemek olmayınca insanın mutsuz olmasını anlayamam, peynir ekmekle de doyabilirsiniz. Güzel yemek yediğinde bunu standart yapmak saçma. Bu ukalalık.

"Lüks, benim karakterimdir..."
"Bizi biz yapan önyargılarımızdır..."
"Tecrübeyle sabittir..."

Devam edebiliriz bu sürüye...
"İnsanları oldukları gibi kabul etmek gerekir..."

Senem Hanım, Boris Vian?ın (genelleyeyim, bir edebiyatçının) özel olması gerekirken genellenmiş, mutlaklaştırılmaya çalışılmış (halbuki mutlak felsefecinin işidir) düşüncesini haklı bularak alıntılıyor... Tabii ondan da hem çok emin: "karşı çıkmak mümkün değil"; hem de aslında emin değil...

Sözü bağladığı konuda söze aykırı bir şey söylüyor, sözü yalanlıyor kendi verdiği örnekte; ama bunun farkında değil, sözü savunduğunu düşünüyor...

"Kendi önyargımıza sahip çıkalım..."

Bu da Senem Hanım?ın lafı... Sahip çıkmak... Aynen benim arkadaşımın kendi lükslerine sahip çıkması gibi, parası yokken bile... Lükslerine sahip çıkmak... Önyargılarına sahip çıkmak? Aslında üstü kapalı bir şekilde söylemeye çalıştıkları şu değil mi: Kendi hatalarına sahip çıkmak...

Önyargılar hatadır, doğru bir yargıysa da hatadır. Doğruya yanlış yoldan gitmek insana çok şey kaybettirebilir. "İnşallah doğruyu bulamazsın, çünkü yolun yanlış!" dediğim insanlar oldu... Doğruya çıkan yanlış yol, yanlış yolun doğrulanması riskini getirir.

Güneş doğrudan yükselir.