Aşağıda yurdumuzda her hangi bir biçimde susturulan gazetecilerin bir listesi var. Tek görevleri halkını aydınlatmak ve bilinçlendirmek olan bu gazetecileri saygı ve minnetle anıyor, sizlere geçen yıl Uğur Mumcu ile ilgili yayınladığım yazımı tekrar sunuyorum.

GAZETECİ/KURUM ÖLÜM TARİHİ VE YERİ

Hasan Fehmi Bey/Serbesti İstanbul 6 Nisan 1909

Ahmet Samim/Sada-yı Millet İstanbul 19 Temmuz 1910

Zeki Bey/Şehrah İstanbul 10 Temmuz 1911

Şair Hüseyin Kami/Alemdar Konya 1912 veya 1914

Hasan Tahsin/Hukuk-u Beşer İzmir 27 Temmuz 1919

Silahçı Tahsin/Silah ve Bomba İstanbul 27 temmuz 1914

İştirakçi Hilmi/iştirak, Medeniyet İstanbul 1922

Ali Kemal/Peyam-ı Sabah İzmit 1922

Hikmet Şevket 1930

Sabahattin Ali/Marko Paşa Edirne 1948

Adem Yavuz/Anka Ajansı Kıbrıs 27 Ağustos 1974

Ali İhsan Özgür/Politika İstanbul 21 Kasım 1978

Cengiz Polatkan/ Hafta Sonu Ankara 1 Aralık 1978

Abdi İpekçi/Milliyet İstanbul 1 Şubat 1979

İlhan Darendelioğlu/Ortadoğu İstanbul 19 Kasım 1979

İsmail Gerçeksöz/Ortadoğu İstanbul 4 Nisan 1980

Ümit Kaftancıoğlu/TRT İstanbul 11 Nisan 1980

Muzaffer Fevzioğlu/Hizmet Trabzon 15 Nisan 1980

Recai Ünal/Demokrat İstanbul 22 Temmuz 1980

Mevlüt Işıt/Türkiye Ankara 1 Haziran 1988

Seracettin Müftüoğlu/Hürriyet Nusaybin 29 Haziran 1989

Sami Başaran/Gazete İstanbul 7 Kasım 1989

Kamil Başaran/Gazete İstanbul 7 Kasım 1989

Çetin Emeç/Hürriyet İstanbul 7 Mart 1990

Turan Dursun/İkibine Doğru ve Yüzyıl Dergileri İstanbul 4 Eylül 1990

Gündüz Etil 1991

Mehmet Sait Erten/Azadi Denk Diyarbakır 1992

Halit Güngen/İkibine Doğru Diyarbakır 18 Şubat1992

Cengiz Altun/Yeni Ülke Batman 25 Şubat 1992

İzzet Kezer/Sabah Cizre 23 Mart 1992

Bülent Ülkü/Körfeze Bakış Bursa 1 Nisan 1992

Mecit Akgün/Yeni Ülke Nusaybin 2 Haziran 1992

Hafız Akdemir/Özgür Gündem Diyarbakır 8 haziran 1992

Çetin Ababay/ Özgür Halk Batman 29 Temmuz 1992

Yahya Orhan/Özgür Gündem Ceylanpınar 9 Ağustos 1992

Hüseyin Deniz/Özgür Gündem Ceylanpınar 9 Ağustos 1992

Musa Anter/Özgür Gündem Diyarbakır 20 Eylül 1992

Yaşar Aktay/Serbest Hani 9 Kasım 1992

Hatip Kapçak/Serbest Mazıdağı 18 Kasım 1992

Namık Tarancı/Gerçek Diyarbakır 20 Kasım 1992

Uğur Mumcu/Cumhuriyet Ankara 24 Ocak 1993

Kemal Kılıç/Yeni Ülke Şanlıurfa 18 şubat 1993

Mehmet İhsan Karakuş Silvan 13 Mart 1993

Ercan Güre/ HHA 20 Mayıs 1993

İhsan Uygur/Sabah İstanbul 6 Temmuz 1993

Rıza Güneşer/Halkın Gücü 14 Temmuz 1993

Ferhat Tepe/Özgür Gündem Bitlis 28 Temmuz 1993

Muzaffer Akkuş/Milliyet 20 Eylül 1993

Nazım Babaoğlu/Gündem 12 Mart 1994

Erol Akgün/Devrimci Çözüm 1994

Seyfettin Tepe/Yeni politika 28 Ağustos 1995

Metin Göktepe/Evrensel İstanbul 8 Ocak 1996

Kutlu Adalı /Yeni Düzen Kıbrıs 8 Temmuz 1996

Selahattin Turgay Daloğlu İstanbul 9 Eylül 1996

Reşat Aydın/AA, TRT 20 Haziran 1997

Ayşe Sağlam Derince 3 Eylül 1997

Abdullah Doğan Candan Fm Konya 13 Temmuz 1997

Ünal Mesutoğlu/TRT Manisa 8 Kasım 1997

Mehmet Topaloğlu Kurtuluş Adana 1998

Ahmet Taner Kışlalı/Cumhuriyet Ankara 21 Ekim 1999

Hrant Dink/Agos İstanbul 19 Ocak 2007

Kaynak; Türkiye Gazeteciler Cemiyeti

UĞUR MUMCUNUN ANISINA

Ölümü sırasında tesadüfen Ankara’da bulunduğum Uğur Mumcu’ nun anısına.

O gün Ankara daha da bir soğuktu. Elif, elif yağan kar şehri tir, tir titretiyordu. Bir haber “Uğur Mumcu öldürüldü”. Daha da bir titredi yürekler. Buz kesti damarda akan kan. Amacı ve kaynağı ne olursa olsun insan çanına kıymanın mazereti olamaz.

Aşağıdaki yazıyı(UMAG), vakfından aldığım olurla gazeteci Uğur Mumcu’ nun anısına yayınlıyorum.

Amacım çabuk unutan bir toplum olan bizlere çoktan unutulmazlar arasına katılan Uğur Mumcu’ yu tekrar hatırlatmak. Başka gayem yok.

“24 Ocak Pazar günü arabasına yerleştirilen bomba ile öldürüldü

1942 22 Ağustos'ta Kırşehir'de doğdu. Tapu kadastro memuru Hakkı Şinasi Bey ile Nadire Hanımın dört çocuğunun üçüncüsü.

1949-54 Ankara'da Ulus'taki Devrim İlkokulunda başladığı ilköğrenimini Bahçelievler'deki Ulubatlı Hasan İlkokulunda tamamladı.

1957-61 Ankara Cumhuriyet Ortaokulunu ve Ankara Deneme Lisesini bitirdikten sonra Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesine girdi.

1962 Yazmaya öğrencilik yıllarında başladı. Cumhuriyet Gazetesinde yayımlanan "Türk Sosyalizmi" başlıklı makalesiyle Yunus Nadi Ödülünü aldı.

1963 Fakültede Öğrenci Derneği Başkanı seçildi.

1965 Hukuk Fakültesini bitirdi ve Cemal Reşit Eyüpoğlu' nun yanında bir süre avukatlık yaptı.

1965-66 18 Haziran 1965'te "Biz Anayasayı Savunuyoruz. Ya Siz?" başlıklı makalesiyle Yön Dergisinde yazmaya başladı.

27 Mayıs Devriminin özgürlükçü ortamında "İnsanlar sadece konuştuklarından değil sustuklarından da sorumludurlar" diyerek Doğan Avcıoğlu' nun yönetimindeki Yön Dergisinde yazdığı makalelerle bir yandan Mustafa Kemal Atatürk'ün ilke ve devrimlerini, tam bağımsız bir Türkiye'yi savundu.

1967 30 Haziran'da "Kitap Toplatmak Anayasaya Aykırıdır" başlıklı yazısıyla Kim Dergisinde yazmaya başladı.

18 Ağustos'ta "Anayasaya Saygı" başlıklı yazısıyla Akşam Gazetesinde incelemeleri yayımlanmaya başladı.

1968 Dil öğrenmek için İngiltere'ye gitti. Yazılarına oradan devam etti.

25 Şubat'ta Akşam Gazetesindeki inceleme yazılarının sonuncusu yayımlandı.

1 Mart'ta Kim Dergisindeki son yazısı, Londra'dan yolladığı "Yeter Artık Beyler" oldu.

25 Mart'tan itibaren aralıklarla Türk Solu Dergisinde yazmaya başladı.

1969 31 Ocak'ta Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi İdare Hukuku Kürsüsü Profesörü Tahsin Bekir Balta'nın asistanı oldu.

15 Temmuz'dan sonra incelemeleri, Milliyet Gazetesinde yayımlanmaya başladı.

Asistan olduktan sonra, 13 Kasım'da Ankara Barosu Levhasından kaydını sildirerek avukatlığı bıraktı.

1969-71 Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi'nde yazıları yayımlandı.

1970 Ant Dergisi ile Cumhuriyet Gazetesinde makale ve incelemeleri yayımlandı.

24 Mart'tan itibaren Devrim Dergisinde yazmaya başladı.

1971 12 Mart'ta gerçekleşen darbenin aydınlara yönelik baskıcı tutumundan o da payına düşeni aldı. 17 Mayıs'ta gözaltına alındı. Ayrıntı "Kitaplarımı İsterim" . Bir ay sonra serbest bırakıldı.

12 Temmuz'da Ortam'da yazıları yayımlanmaya başladı. Dergi, 29 Kasım'da çıkan sayısından sonra kanun dışı baskıları protesto etmek amacıyla yayın hayatına son verdi.

27 Ekim'de Devrim Dergisine son kez yazdı.

Askerliğini yapmaya hazırlandığı sırada, orduya hakaret etme savıyla tutuklandı. Pek çok aydınla birlikte, Mamak Askeri Cezaevinde bir yıla yakın kalan Uğur Mumcu, açılan davada 7 yıl hapse mahkûm edildi ancak, kararın Yargıtay'ca bozulmasının ardından serbest bırakıldı.

1972 10 Ekim'de serbest bırakılmasının ardından hemen askere alındı.

1973 Tuzla Piyade Okulunda 10 Ocak'a kadar süren üç aylık eğitimden sonra, okul yönetimi tarafından "kötü hal ve düşünce sahibi" diye suçlanarak "er" çıkarıldı ve Patnos'a yollandı.

1974 31 Ocak'ta askerliğini sakıncalı piyade eri olarak, Ağrı'nın Patnos ilçesinde tamamladı. Bu yaşadıklarını "Evet, evet ne olursa olsun, ben Patnos dağlarında halk çocuklarıyla er olarak askerlik yapmayı, emekli olduktan sonra siyasal iktidarın uzattığı yönetim kurullarında, on binlerce lira para alan orgeneral olmaya değişmem!" diyerek, yedek subaylık hakkı ve aylıkları için sadece maddi tazminat isteğiyle açtığı davayı kazandı ve yedek subaylık hakkını elde etti…

Askerlikten sonra üniversitedeki görevinden ayrıldı ve gazeteciliğe profesyonel olarak, 25 Şubat'ta Yeni Ortam Gazetesinde "Anarşist!.." başlıklı yazısıyla başladı.

Yazılarında, hem sorunları dile getirdi hem de hukuka aykırı ve yasadışı uygulamaların üstüne gitti. "Tek bir tahrikçi ajan adı veremezsiniz" diyen Demirel'e "Bir Hikâyemiz Var" başlıklı yazısında, onlarca provokatörün adını belgeleriyle açıklayarak, tüm antilaik, antidemokratik oluşumları uygulamalarıyla belgeledi. Ayrıntı "Sormayalım mı?"

1975 12 Mart'ta "Ayrılırken" başlıklı yazısıyla Yeni Ortam Gazetesinden ayrıldı.

18 Mart'ta "Denklem" yazısıyla Cumhuriyet Gazetesindeki 'Gözlem' başlıklı köşesinde düzenli olarak yazmaya başladı. Aynı zamanda da Anka Ajansında çalışmaktaydı.

Nisan ayında 12 Mart dönemini sergilediği makalelerinden oluşan Suçlular ve Güçlüler kitabı yayımlandı.

Ekim ayında, Anka Ajansında çalışırken Altan Öymen'le birlikte hazırladıkları, Süleyman Demirel'in yeğeni Yahya Demirel'in hayali mobilya ihracatını konu edinen, Mobilya Dosyası adlı kitap yayımlandı. Böylece "hayali ihracat" kavramı kamuoyunun gündemine girmiş oldu.

1976 Mayıs ayında Güldal Homan ile nişanlandı. 19 Temmuz'da evlendiler.

1977 Anka Ajansından ayrılarak Cumhuriyet Gazetesinin kadrolu yazarı oldu.

Terörün toplumu korkuya, karamsarlığa ittiği günlerde, kalemiyle teröre karşı durdu. Taksim'deki 1 Mayıs katliamının ardından, bu olayı ve bu tür olayları irdeleyen yazılar yazdı.

Mayıs ayında oğlu Özgür dünyaya geldi.

Sakıncalı Piyade ve Bir Pulsuz Dilekçe kitapları yayımlandı.

1978 12 Mart döneminde yaşadıkları, gülmece ustaları için bulunmaz bir malzemeydi. Kendisi de yazı ve konuşmalarında gülmece öğelerini sık sık kullanırdı. Bu dönemi anlattığı Sakıncalı Piyade adlı yapıtını, Rutkay Aziz ile birlikte, tiyatroya uyarladı. Sakıncalı Piyade Tiyatro ilk olarak Ankara Sanat Tiyatrosu'nca (AST) sahneye kondu ve700 kez sahnelendi.

Aralık'ta, siyasal yaşamda adı duyulan, belli dönemlere damgasını vurmuş birçok ünlünün yaşam öykülerini, siyasal geçmişlerini, bir güldürü zenginliğiyle anlattığı kitabı Büyüklerimiz yayımlandı.

1979 Terörün yeniden tırmandığı, gencecik insanların sokak ortasında kurşunlandığı, kahvelere, evlere bombaların atıldığı bir ortamda, tarihin boş yere tekrar etmesini önlemek ve ders alınmasını sağlamak amacıyla, 12 Mart öncesi ve sonrası gençlik liderlerinin yaşadıklarını kendi ağızlarından yansıttığı ve silahlı eylemlerle bir yere varılamayacağına dikkat çektiği kitabı Çıkmaz Sokak Temmuz ayında yayımlandı.

1980 1980'li yıllar başlarken 70'li ve 60'lı yılları da incelediği, yenilmeyen gücün, halkın örgütlü gücü olduğunu anlattığı yazıları Tüfek İcat Oldu başlığı altında Şubat ayında yayımlandı.

12 Eylül darbesi oldu. Ayrıntı "Bundan Sonra" . 12 Eylül'ü gerçekleştiren generaller tarafından partilerin, birçok kitle örgütünün kapatılması gibi sorunların yaşandığı bu dönemi ve uygulamalarını eleştirdi. "Terörsüz Özgürlük"

1981 Kendi deyişiyle, "..terörün silah kaçaklığıyla ilgisini ortaya koymak ve kamuoyunu bu konuda uyarmak..." için yazdığı Silah Kaçakçılığı ve Terör adlı inceleme kitabı Mart ayında yayımlandı.

13 Mayıs'ta Mehmet Ali Ağca, Papayı öldürme girişiminde bulundu. Ayrıntı "Yine Ağca" . Daha önce 1979 yılında Abdi İpekçinin katili olarak yakalanan Ağca üzerine çalışma ve araştırmalar yapmıştı, Papa olayı sonrasında irdemelerini yoğunlaştırdı.

Haziran ayında kızı Özge doğdu.

"Bu kitap ile yalnızca, parlamento çalışmalarını engelleyen, kürsülerde yurt ve dünya sorunlarının özgürce konuşulmasını engelleyen sorumsuz bir azınlığın sergilediği çirkinlikler eleştiri konusu yapılmıştır." dediği Söz Meclis'ten İçeri 'nin ilk baskısı Ekim ayında yapıldı.

1982 Ağca Dosyası kitabının ardından Kasım'da Terörsüz Özgürlük adlı makale derlemesi yayımlandı.

Barış Derneği kapatıldı. Yöneticileri ve üyeleri 141. ve 142. maddelerden suçlanarak tutuklandı. Barış Derneği Davası, 12 Eylül döneminde, Türk aydınlarına karşı topluma göz dağı vermek için açılmış bir davaydı. Mumcu pek çok yazısında bu konuyu ele aldı.

1983 Genel seçimler yapıldı. Birçok politikacının yasaklı olduğu bu dönemde, ekonomik ve toplumsal çarpıklıkları, hukuk dışı uygulamaları gözönüne seren araştırmalar yaptı. Ayrıntı "Lozan ve Sevr" .

Şubat'ta Ağca ile cezaevinde röportaj yaptı. Bu röportajın NBC'de yayımlanmasını isteyen NBC yöneticilerine, hazırladığı röportajı o sırada kapalı olan gazetesi Cumhuriyet'ten başka bir yerde yayımlamayı düşünmediğini söyledi.

1984 Mart ayında, ülkedeki olumsuzlukların dile getirildiği, yazar Aziz Nesin öncülüğünde bir grup tarafından Cumhurbaşkanlığı ve TBMM Başkanlığına sunulan ancak, Kenan Evren'in imzalayanları "vatan hainliği" ile suçlayarak dava açtığı "Aydınlar dilekçesinin hazırlanmasına katıldı.

Sakıncasız adlı oyunu yazdı. Basındaki yozlaşmanın ve döneklerin sergilendiği, 12 Eylül döneminde aydınlara yapılan işkencelerin anlatıldığı oyun, 3 Nisan - 7 Mayıs tarihleri arasında İstanbul Hodri Meydan Kültür Merkezi'nde ve 10 - 27 Mayıs tarihleri arasında da Ankara Sanat Evi'nde sahnelendi.

Uzun ve yorucu bir araştırmanın ürünü olan Papa-Mafya-Ağca kitabı Haziran ayında yayımlandı.

1985 Haziran'da Liberal Çiftlik ve Devrimci Demokrat adlı kitapları yayımlandı.

Roma'ya gitti. Papa davasında uzman tanık olarak bilgisine başvuruldu.

1986 Mehmet Ali Aybar'la Türkiye İşçi Partisi (TİP) olgusu ve Marksizm üzerine yaptığı Aybar ile Söyleşi kitabı Temmuz ayında yayımlandı.

1987 Şubat'ta, yakın tarihimize ışık tutacağını düşünerek, 27 Mayısçılardan Osman Köksal'ın anı ve mektuplarına yer verdiği kitabı İnkılap Mektupları yayımlandı.

Milliyet Gazetesinden Örsan Öymen ile birlikte, Federal Almanya'da, eski Adana Müftüsü Cemalettin Kaplan ile cemaati önünde görüştü. Bu görüşme, 10 Şubat'ta Cumhuriyet Gazetesinde yayımlandı.

Mayıs ayında araştırmacı gazetecilik açısından büyük bir başarı kabul edilen Rabıta ve Kasım'da da 12 Eylül Adaleti adlı kitapları yayımlandı.

1988 Ağustos ayında Eski Türkiye İşçi Partisi (TİP) Başkanı Behice Boran'la yaptığı söyleşiyi içeren Bir Uzun Yürüyüş yayımlandı. Yine Ağustos ayında, günümüzde de etkinliğini hiç yitirmediği görülen üçlü arasındaki ilişkileri belgeleriyle anlatan yazılarından derlediği Tarikat-Siyaset-Ticaret adlı kitabı yayımlandı.

1989 Özal hükümeti döneminde Milli Savunma Bakanlığına getirilen Ercan Vuralhan, Dışişleri Bakanlığı İdari ve Mali İşler Daire Başkan Yardımcısı iken, diplomatlar ve dış görevdeki personelin güvenliğini sağlamak için aldırılan zırhlı araçlar konusundaki yolsuzluklar üzerine yazılar yazdı.

1990 "Yakın tarihimizin pek aydınlanmayan bir bölümünü oluşturuyor.." diye düşündüğü 40'lı yılların siyasal çerçevesini çizmek ve koşullarını yansıtmak amacıyla yaptığı araştırma çalışmalarını 40'ların Cadı Kazanı adlı kitabında topladı. Ağustos'ta da diğer bir kitabı Kâzım Karabekir Anlatıyor yayımlandı.

1991 Temmuz ayında en önemli araştırmalarından biri olan Kürt-İslam Ayaklanması 1919-1925 yayımlandı.

6 Kasım'da onaylamadığı gelişmeler üzerine, 80 arkadaşı ile birlikte, Cumhuriyet Gazetesinden ayrıldı.

1992 1 Şubat - 3 Mayıs tarihleri arasında Milliyet Gazetesi'nde yazdı. Buradaki yazılarında Kürt sorununu sıklıkla gündeme getirirken yurtdışındaki PKK yayınlarını yakından izledi. 3 Mayıs'ta Milliyet Gazetesindeki son yazısı "Gazeteci" ydi.

Şubat ayında, ilk kez yayımlanan belgelerin yer aldığı Gazi Paşa'ya Suikast adlı kitabı basıldı.

7 Mayıs'ta Cumhuriyet Gazetesi'nde yapılan yönetim değişikliği üzerine yeniden Gazetesine döndü.

Hizbullah, PKK ve kontrgerilla konularını irdeleyen makaleler yazdı. "Hizbulkontra!.."

1993 13 Ocak'ta İstanbul'da Harp Akademilerinde gazetecilik üzerine bir konferans verdi. Öldürülmeden önce, PKK ve Kürt sorunu üzerinde çalışmalar yapmaktaydı. Ayrıntı Kürt Dosyası

Son yazısı "Zeyilname" .

24 Ocak Pazar günü arabasına yerleştirilen bomba ile öldürüldü”.

Kaynak; http://www.umag.org.tr/