M.NÝHAT MALKOÇ

Þiir sabýr ve tahammül ister. Ýnce bir iþtir þiir… Kuyumcu titizliði ve sabrý gerektirir. Yahya Kemal’in ömrü boyunca þiirlerini bir kitap haline getirmemesi, bir kýsým þiirlerinin tamamlanmasýný on yýllara yaymasý þiirde titizliðin önemine iþaret eden müþahhas örneklerdir.

Þiirin müþterisi okuyucudur. Siz duygusal bir üretim yaparsýnýz, okuyucu onu alýr okur; ya beðenir, ya da beðenmez. Fakat okuyucunun beðendiði þiir güzeldir, beðenmediði kötüdür kanaati saðlýklý bir þey deðildir. Öte yandan sizin yazdýðýnýz þiir okuyucunun muhayyilesinin geniþliði kadardýr. Þiir okuru nasibine düþeni alýr mýsralardan…

Þiirleri derinleþtiren ve zenginleþtirenler bilinçli okuyuculardýr. Okur þiiri tamamlayan son tashihçi gibidir. O, þiire bambaþka bir anlam zenginliði katar. Þiir ancak ruh ve mana derinliði olan okurlarýn yüreklerinde büyür, geliþir, serpilir. Aslýnda iyi bir þiir okuru iyi þairle kötü þairi çok iyi tanýr ve iyi olanýn elinden tutar; kötü olaný ise görmezden gelir.

Þiirden anlamak için dilci, edebiyatçý veya þair olmak gerekmez. Bu, ruhla alakalý bir durumdur. Ruhlarýn aynalarýnýn sýrlarý dökülmemiþse gerçek þiir o aynadan bütün ihtiþamýyla yansýr. Günümüz modern þiirinde anlam, imge yorganýyla iyice örtüldüðü için okurlara daha çok iþ düþmektedir. Ýmge yoðunluðu olan þiirleri anlamlandýrmaya çalýþan okurun iþi çok da kolay olmasa da, onun þiirden alacaðý haz, tembel okurunkiyle asla kýyaslanamaz. Zira þiir deþildikçe iç güzelliðini cömertçe sergiler. Gizler açýldýkça þiirdeki esrar perdesi kalkar.

Bilinçli okurla þiir ayný frekanslarda hareket eder durur. ‘Okur kolay anlasýn, fazla zahmet çekmesin’ diye þiiri basitleþtirmek þiire ihanettir. Zira þiir basitliðe düþünce derinliðini, yoðunluðunu ve özünü kaybeder. Þair basitleþmemeli, okur þairin ruh ve duygu mertebesini anlayacak düzeye gelme gayreti içerisinde olmalýdýr. Bilinmelidir ki þiir, duygu ve düþüncelerin yoðunlaþtýrýlmýþ halidir. Behçet Necatigil’in þu sözleri þiir-okur iliþkisini ne güzel ifade ediyor: “Modern þiirin biraz da okuyucu tarafýndan doldurulmasý gerekli boþluklar taþýdýðýný bilmeyen, böyle bir þiir tecrübesinden geçmemiþ kimselere bu tür þiirler biraz katýdýr, kapalýdýr, kabul ediyorum. Ama, þiirin ilk bakýþta çapraþýk ve bilmeceli görünmesi, onun çözülemeyeceði anlamýna gelmez. Ön planla geri plan arasýnda baðlar, belirli motif, örgüt ve atkýlarý varsa, her þiir, bir kumaþ gibi iplik iplik açýlabilir.”

Þair her zaman sözü olan, yeni þeyler söyleyen insandýr. Þair tekrara düþtüðü noktada bitmiþ demektir. Tekrar þairin felaketidir. Þairin daima bir arayýþ içerisinde olmasý gerekir. O, hayatýnýn her safhasýnda yeni duygular peþinde koþmalý, bu koþusu son nefesine kadar devam etmelidir. Zira þiir sonsuz bir ummandýr. O ummanda kayýðýný yüzdüren þair, kürek çekmekten yorulmamalýdýr. Ufuk ne kadar ötede de olsa þair daima ufkun ötesini düþlemeli, geriye dönmeyi, kýyýya çýkmayý asla düþünmemelidir. Zira geri dönenler hep kaybedenlerdir.

Günümüz gençliði boþ uðraþlarla zamanýný zayi etmektedir. Bu gençleri þiire yöneltmeliyiz. Gençlerin þiire yönelmesi onlarýn sýð ruhlarýný derinleþtirecektir. Zira þiir ruhun diriliþidir. Þiir umut denizlerinde sonsuzluða yelken açmaktýr. Çocuklarýmýza þiiri sevdirmeliyiz. Onlarýn nazarlarýný aptal kutularýna çivilenmekten kurtarmalýyýz. Bunu da okullarda ancak Türkçe ve Edebiyat öðretmenleri baþarabilir. Öðretmen arkadaþlarýmýz þiirin katý kurallarýný ezberletmek yerine, onu sevdirmeli ve gençlerin þiir okuyup yazmasýný saðlamalýdýr. Zira geçmiþin ve bugünün usta þairleri ilk þiir sevgilerini okul sýralarýnda almýþlardýr. Lakin günümüz müfredat programlarý þiiri sevdirmekten çok uzaktýr. Fakat buna raðmen öðretmenlerimiz kendi çaba ve gayretleriyle þiiri gençlerimize sevdirebilir. Bunu baþarabilirsek gençlerimizi kötü alýþkanlýklardan da önemli ölçüde kurtarmýþ olacaðýz.

Günümüzde þiir yazmaya duyulan raðbet, þiir okumaya duyulmuyor. Bunu ‘þiir yazanlar bile þiir okumuyor’ diye de deðiþtirebiliriz. Burada en büyük vazife gerçek þairlere düþüyor. Zira gerçek þair; okurunu eðiten, ona ruh derinliði kazandýran insandýr. Þairle þiir okuru þiir paydasýnda buluþur. Fakat bu öyle bir çýrpýda olmaz; bu belli bir süreçte gerçekleþir.