Ankara’nýn Baþkent Oluþu 88. Yýldönümü dolayýsýyla.

‘Ankara’nýn Baþkent’ oluþu, Cumhuriyet’in ilanýndan 16 gün önce, 13 Ekim 1923’te gerçekleþti. Ama ilk haberi Türkiye’den önce, ‘Batý’ öðrenmiþti. Mustafa Kemal’in Avusturyalý gazeteci ‘Frans Hans Lazar’a 27 Eylül 1923’de verdiði beyanat, ‘Neue Freie Presse’adlý Viyana gazetesinde yayýmlanmýþ, bütün dünyaya, dolayýsýyle Türkiye’ye haber olarak verilmiþtir.

Mustafa Kemal, muhabirin bir sorusunu açýklýkla: ‘Türkiye Cumhuriyeti’nin Baþkenti Ankara olacaktýr’ diyerek, hem Ankara’nýn baþkent olmasýný, hem de Cumhuriyet’in müjdesini vermiþti.
Türkiye Cumhuriyeti’nin yeni yeri düþünülürken, Ekim 1923’de Dýþiþleri Bakaný Ýsmet Paþa ve 14 arkadaþý Ankara Meclisi’ne verdikleri bir önerge ile yeni Türkiye Devleti’nin karargah yerinin Ankara olmasýný öneriyorlardý. O dönemin bazý milletvekilleri, Ankara yerine Ýstanbul’un tekrar hükümet merkezi olmasýnda kararlýydýlar. Meclisin çoðunluðunu saðladýklarý taktirde, ilk zaferlerini kazanmýþ olacaklardý. Sonra da Meþruti idarenin geri dönmesini saðlamak isteyeceklerdi.
Baþkent tartýþmasý bir bakýma Ýstanbul-Ankara çatýþmasýna dönüþmüþtü. Ýstanbul gibi geliþmiþ bir kenti ayýrýp, tozlu bir Anadolu kasabasýnýn Baþkent yapýlmasýna karþý çýkan Gümüþhane Milletvekili Zeki Bey’di. Önerge üç günde meclisten geçerek ‘Genel Kurul’a geliyor ve 13 Ekim’de, birtek muhalif oy ile Ankara’nýn Baþkent oluþu kabul ediliyordu.
Kanunlaþan Önergenin Metni

“Lozan Antlaþmasý’nýn eklerinden olan boþaltma protokolünün uygulanmasý sona ermiþtir.Baþtan baþa yabancý iþgalinden kurtulan Türkiye’nin tamlýðý fiilen gerçekleþmiþtir. Milletimizin en deðerli mallarýndan Ýstanbulumuz, Halifeliðin “Makarrý’ (durma yeri) olan durumunu koruyacaktýr. Öte yandan Türkiye Devleti'nin idare merkezi hakkýnda meclis tarafýndan karar vermenin zamaný gelmiþtir. Bir Devletin merkezini tayin için esas olacak koþullar yeni Türkiye’nin baþkenti olarak, Ankara þehrini seçmek gereðini emrediyor. Devlet merkezinin kurulmasýna biran önce baþlamak, içerideki ve dýþarýdaki tereddütlere biran önce son vermek için aþaðýdaki kanun maddesinin kabülünü arz ve teklif ederiz.

MADDEÝ KANUNÝYE- Türkiye Devleti’nin Makarrý Ýdaresi Ankara þehridir.

Ýmzalar: Ýsmet (Malatya), Ferit (Çorum), Zülfü (Diyarbakýr), Dr.Fikret (Bilecik), Seyfi (Kütahya), Hilmi (Malatya), Mahir (Kastamonu), Rüþtü (Erzurum), Saffet Ziya (Erzincan), Rahmi(Sivas), Hüseyin Necati (Bursa), Refet (Bursa), Kazým Hüsnü (Konya), Ali Rýza (Ýstanbul), Mehmet Kamil (Afyonkarahisar).”