"Kolektif alan kiþiler için dýþtan sürdürülebilir bir depo enerji alanýdýr". Toplum geçici olarak sizle ama sizden önce ve sizden sonra da vardýr. Siz olmasanýz bile toplumlarýn sizden, sizin bilincinizden baðýmsýz sürdürülebilir bir varlýðý vardýr.

Toplumun varlýðý sizin dýþýnýzda, insanlýðýn sürdürülebilir bir depo enerji kaynaðý olmakla; "yapý ve inþa kolektiftir". Totem dönemden beri kolektif alan dün de vardý, bugün de vardý, gelecekte de olacak.

Hayatýn dýþýnda doðal olan "yerel bir coðrafi alan (dýþ dünya alan) etkisi" vardý. Oysa insanýn dýþýnda, yerel bir doðal etkinin yanýnda ikinci bir dýþsal etki daha vardýr. Bu etki kolektif alanlý ve toplumsal etkidir.

Kolektif alan izole bir ortam içindeydi. Yalýn groteskti duygu ve düþünceleri "totem" üzerinde ortaklaþmaktý (mana-fetiþ-sembolizm-simgecilik veya cisimleþme üzerinde ortaklaþmýþtý).

Yani mana totemle cisimleþtirmiþti. Somutlaþtýrmýþtý. Totem anayý elle tutulur gözle görülür hale getirmiþti. Totem alan bilgi ve davranýþlarý kaybolmadan böylesi bir izole alanla yalýtmýþtý. Böylece dýþtan ikinci bir depo enerjili alan ortaya konmuþtu.

Depo enerji tekrar tekrar veya yeniden ve yeniden ortaya konmuþtu. Böylece ortak alanda adresi belli tutum ve davranýþlar ortaya konmuþtu. Kolektif alanýn yol haritasý veya yol pusulasý ortaya konmakla; ortam herkesçe bilinir olmuþtu. Kolektif senkronizasyon, kolektif birim zaman vs. ortaya çýkmýþtý.

Toplumlar üreten iliþkilerle vardý. Üreten iliþkilerin kaynaðý totem etkili kolektif alan içinde kolektif birim zamanlý bir karþýlýklý transfer emeklerin ortaya çýkýþýdýr.

Kolektif senkronizasyon, kolektif birim zaman, depo enerji, transfer emek vs. hepsi kolektif alanýn üs sel yansýma açýlýmýdýrlar.

Diðer hayatlar sürdürülebilir þekilde "kolektif etkiyi" ortaya koyamadýlar. Kolektif depo enerjiden yararlanamýyorlardý.

Ýnsaný insan eden kolektif etkilerden en temeli kolektif akýldýr. Kolektif yapabilirliktir. Kolektif depo enerji kullanýyor olmasýdýr. Özgeciliðidir. Üretimin ve bilginin gerisindeki billurlaþmýþ bir kolektif emekle, canlý kolektif emektir. Yani kolektif kaynak ve kolektif akýþtýr.

Ýnsanýn insanlaþmasý türün alet kullanmasýyla deðildir. Elbette alet kullanmak türümüzün el, zihin ve konuþma özellikleriyle bunlarýn koordinasyon eytiþimle evriminde vaz geçilmez güçlü katkýlarý vardýr.

Ýnsanýn insanlaþmasý dýþ sal etkili bir þeye karþýlýk gelmekledir. Bu þey türümüzün izole alanlý etnik bir totem aitlik bilincini aþacak olan düþünsel ve eylemsel akitler (ahitler) bütünüdür.

Þimdiden geri baktýðýmýzda bu ahit veya akitler ittifaklý anlamsal bütünün ortaya çýkmasý için de totem alaný dýþa açacak bir üreten iliþkisi giriþimi ortaya konmalýydý.

Dýþa açýlacak üretim iliþkili temaslar sosyolojik çatýþma ve çeliþkilerin ortaya koyacaktý. Bu çatýþmalar çok travmatikti. Kanlý, kurbanlý, þölenli kazan kaynatmalý geçiþ ritüeli taþýyan ahitlerdi.

Kýsacasý sosyal çatýþmacý ve travmalý sosyolojik ve etnik kültürel çeliþkilerin aþýlmasýyla insan oluþ mümkündü. Kültürel ve etnik özellikler bileþimli melez insanýn manasý bunlardan mündemiçtir.

Ýþte bizi diðer hayatlardan ayýran özellik kolektif akýldý. Örneðin, maymunlarýn belli bir yardýmlaþma dayanýþma, araç kullanma gibi becerileri olsa da maymunlar bunlarý kolektif alan etkili kolektif alanýn üs sel durum çevrimlerine sokamamalarýydý.

Nasýl ki erken dönemde türümüz her þeyin ölçüsü olmakla bir yýðýn hata ve eksikleriyle insaný kolektif alan düzeyine getirmekle kolektif enerjiyi ortaya koyup; bizi kolektif enerjiden yararlandýrtmýþsa; yerellik bazýnda her þeyin ölçüsünün toplum olmasý da bir yýðýn eksiklerine raðmen uzayýn kapýlarýný önümüze sermiþti.

Pusu iþi, avý ürkütme ve pusuya doðru avý yönlendirme iþi, geride kalaný koruyuculuk, barýnma alanýnda ateþi sürekli yanar tutma iþi, bekçilik, yavru bakýmý vs.nin tümü bileþik alanlý, kolektif birim zamandýrlar. Kolektif birim zaman ayný anmalýktýrlar (eþ zamanlý). Yerelliktir.

Kolektif birim zaman bileþik alanlýdýr. Çünkü bin bir iþin içine biri oluyorken diðerleri de ayný anda oluyor demektir. Her bir organize iþ diðerlerinin geri beslenmesine karþýlýk gelmekle oluþan tümleþikler (entegrasyonlar) bileþik alan merkezine doðru entegredirler.

Þeyler yerellik ve genellik baðlamýnda ölçüydü. Kýsaca ölçü yerelden genele, evrensel ölçüydü. Özel baðýntýlý durumlardan genel baðýntýlý durumlara doðruydu. Genel baðýntýdan da özel baðýntýyaydý.

Elektrik ve manyetizma yasalarý, ýþýðýn hýzý bu evrende geneldir ve bu evrene göredir. Suyun 100 derecede kaynamasý, yer çekimi, zaman vs. yereldir. Evrensel deðildirler.