Trabzon’un geçmiþi M.Ö.7000 yýlýna kadar uzamaktadýr.Pek çok medeniyetin beþiði olmuþtur.Buraya ilk olarak Tibarenler,Mosklar ve Marlar yerleþmiþlerdir.Þehir zamanla Medler,Persler ve Makedonyalýlar’ýn eline geçmiþtir.1080 yýlýnda Anadolu Selçuklularý’nýn eline geçmiþtir.1461’de Fatih Sultan Mehmet tarafýndan Osmanlý topraklarýna katýlmýþtýr.Burasý o zamanlar eyaletti.Yavuz Sultan Selim bu eyaletin valiliðini yapmýþtýr.Kanunî Sultan Süleyman’ýn çocukluðu bu þehirde geçmiþtir.1916 senesinde Ruslar’ýn iþgaline uðramýþtýr.Fakat 24 Þubat 1918’de geri alýnmýþtýr.
     Trabzon,tarihî eserler bakýmýndan zengin bir durum arzetmektedir.Þehirde Roma,Bizans,Osmanlý eserleri bulunmaktadýr.Trabzon Kalesi, Kalepark, Cephanelik,Yeni Cuma Camiî,Ayasofya(Hanhia Sophia),Fatih Ortahisar Camiî,Küçük Ayvasýl Kilisesi(St.Anna Kilisesi),Molla Nakip Camiî,Kudrettin Camiî,Hüsnü Göktuð Camiî,Santa Maria Kilisesi,Kýzlar Manastýrý(Panagia Thaoskepastos),Kaymaklý Manastýrý,Vazelon Manastýrý,Kuþtul Manastýrý(Gregorius Peristera),Sumelâ(Meryemana) Manastýrý,Gülbahar Hatun Camiî(Büyük Ýmaret),Ýskenderpaþa Camiî,Çarþý Camiî,Vakýfhan(Taþhan),Alacahan,Bedesten,Fatih Hamamý,Hacý Arif Hamamý,Tophane Hamamý,Sekiz Direkli Hamam,Meydan Hamamý,Atatürk Köþkü,Memiþaða Konaðý þehrin belli baþlý tarihî eserleridir.
     Trabzon adý üzerine deðiþik rivayetler mevcuttur.Þarl Teksiye’ye göre meþhur Ksenofon silahþörleriyle Trabzon’a girdiðinde kaleyi masaya benzetmiþ ve kendi dilinde masa karþýlýðý olarak buraya Trapezos demiþtir.Bir deðiþik görüþe göre buraya daha önceleri Orta Asya Türk kavimlerinden Turanlar’a baðlý Tirabenler ve Elizonlar yerleþmiþlerdir.Bunlar,sonra birleþmiþler,neticede “Tibaren-Elizon” adýný almýþlardýr.Bu zamanla deðiþerek bugünkü hâlini almýþtýr.Evliya Çelebi’nin belirttiðine göre Fatih,Trabzon’u fethedince buranýn havasýný çok beðenmiþ ve can alýcý,lâtif manasýnda “Tarab-Efzun” ismini vermiþtir.Yine “Trabzon Tarihi” adlý eserin yazarý Þakir Þevket’e göre Trabzonlu bir Türk pehlivaný bir altýn paranýn tuðrasýný parmaðýyla silip bozuyor.Bu hadiseden sonra þehre “Tuðrabozan” adý veriliyor.Bu zamanla þimdiki þekle dönüþüveriyor.
     Trabzon’un nüfusu,geçmiþten günümüze kadar zaman zaman dalgalý bir seyir izlemiþtir.Þarl Teksiye’ye göre Trabzon on yedinci yüzyýlda on sekiz bin evden oluþan bir yerleþim yeriydi.Bouillet’in dediðine göre burasý Birinci Dünya Savaþý’ndan evvel 87 bin nüfuslu bir þehirdi.
     Evliya Çelebi,Seyahatname’sinde Trabzon’un hamsisine de geniþçe yer vermiþtir.O zamanlar hamsinin kebabý,çorbasý,pilavý ve baklavasýnýn yapýldýðýný söylüyor.Ayrýca hamsinin her derde deva olduðunu belirtiyor.
     Eskiden Zaðnos Köprüsü asma imiþ;makaralara takýlý zincirlerle gündüzleri indirilir,geceleri kaldýrýlýrdý.Bu köprü Zindankapý ile Ýmaret Kapýsýný birbirine baðlamaktadýr.Üst üste kemerli iki gözü vardýr.Þehre nostaljik bir görünüm kazandýrmaktadýr.
     Güzel Trabzon’umuzun dört bir yanýnda mâziyi solumak mümkündür.Burasý padiþahlar þehridir.Bu kentin mirasçýlarý olan bizler,tarihî dokuyu hiç deðiþtirmeden,olduðu gibi muhafaza etmeliyiz.Ancak böylelikle ceddimize vefa borcumuzu ödemiþ oluruz.



e-mektup: mnihatmalkoc@hotmail.com