"Ölümü Beklemek Ya Da Onun Seni Beklemesine Alýþmak”

Ölüm, canlýlarýn hayatlarýnýn sona ermesi olarak tarif edilebilir. Günümüze kadar da hiçbir canlý bu kaderinden kurtulamamýþtýr ve kurtulamayacaktýr. Bir canlý için hayatýnýn sona ermesinden daha etkileyici mesele olamayacaðýndan, insanoðlunun ölüme karþý tutumu incelenmeye deðer bir konudur.
     
Albert Camus, Yabancý adlý romanýnda insanýn (belki de yirminci yüzyýlýn insanýnýn diye özellikle belirtmek gerek) ölüme karþý tutumunun nasýl olmasý gerektiðini, bir olay örgüsünde þöyle açýklamaktadýr:

“Ama herkes bilir ki, hayat yaþamaya deðmez. Aslýna bakarsanýz, insan ha otuzunda ölmüþ ha yetmiþinde, pek önemli deðildi. Çünkü her iki halde de, pek doðal ki, baþka erkekler de baþka kadýnlar da yaþayacaklardý, hem de binlerce yýl. Sözün kýsasý, hiçbir þey böylesine açýk deðildi. Þimdi de olsa, yirmi yýl sonra da olsa yine bendim ölecek olan. Þu anda beni bu düþüncemde biraz üzen þey, yirmi yýl daha yaþamayý düþünürken, yüreðimin korkunç derecede hoplamasýydý. Ama onu bastýrmak için yirmi yýl sonra yine o gün gelip çattýðý zaman, düþüncelerimin ne olduðunu hayal etmek yetiyordu. Deðil mi ki, insan ölecekti, öyleyse bunun ne zaman ve nasýl olacaðý pek önemli deðildi…”

Yukarýdaki bu sözler, bir insanýn ölüm duygusuna ne kadar alýþtýðýnýn veya alýþabileceðinin göstergesidir. Bu alýþkanlýðýn büründüðü gerekçe de ortadadýr: madem sonuçta ölüm duygusu tadýlacaktýr, o halde ne zaman ya da nerede olduðunun bir önemi yoktur. Standart bir insanýn kabul edebileceði bir düþüncedir bu ve bence de böyle kabul edilmelidir. Bu kabullenmenin gerekçesine bir örnek verelim:

Yazýnýn kaþifi olan Sümerlerin birçok edebi türde eserleri vardýr. Bunlardan biri de Gýlgamýþ Destaný’dýr. Gýlgamýþ bir kraldýr ve çok sevdiði dostu Enkidu’nun ölümü onu çok üzmüþ ve etkilemiþtir. Esasýnda onu etkileyen bir dostun ölümü deðil bizzat “ölüm”ün kendisidir. Çünkü dostunun ölümü üzerine þöyle demektedir Gýlgamýþ: “

“Ben de ölmeyecek miyim Enkidu gibi,
Ben de yok olmayacak mýyým onun gibi”

Ve bunun üzerine Gýlgamýþ sonsuzluðu yani ölümsüzlüðü aramaya baþlar. Baþýndan türlü türlü olaylar geçer ama baþarýlý olamaz. Sonuçta yapmasý gerekeni anlar ve ölümü bekler. Ölümün kaçýnýlmaz bir gerçek olduðunu, eninde sonunda öleceðini kabullenmiþtir artýk. Ýþte bu arayýþ bize 4.500 yýl önceden, insanýn ölüme karþý tutumunun nasýl olmasý gerektiðini göstermektedir: Eninde sonunda ölüneceðini kabul etmenin yanýnda ne zaman ve nerede öldüðünün de önemi yoktur. Madem biziz ölecek olan, tadacaksak mutlaka o duyguyu, bundan kaçmanýn ne anlamý var? Ýþte bu sorunun karþýlýðý beraberinde çok önemli bir soruyu da akla getirmektedir: “Öyleyse, hayat çok da ciddiye alýnacak mahiyette deðil midir?” Tam da burada Peygamber’in bir hadisi akla geliyor:

“Hiç ölmeyecekmiþ gibi bu dünya için, yarýn ölecekmiþ gibi Ahiret için çalýþ.”
Bu hadis günümüz düzeninin devamý için þarttýr elbet ama bizim vardýðýmýz sonuç, bu hadisin temel mantýðýna belki çoðu yönüyle zýt olmaktadýr. Bizim vardýðýmýz sonucu bu hadis üslubuyla anlatýrsak sanýrým þöyle olur:

“Bugün ölecekmiþ gibi kendin için,, yarýn ölecekmiþ gibi yine kendin için yaþamana bak.”

Elbette bu kompozisyonda bir sonuca varmak gerek. Benim vardýðým sonuç ise Albert Camus’un ve kendisi arasýnda 4.500 yýl fark olan ama yine de bu konu hakkýnda ayný sonuca varan Gýlgamýþ’ýn fýsýltýlarýdýr:

“Hepimiz öleceðiz Enkidu gibi,
Hepimiz yok olacaðýz onun gibi,
Öyleyse ne önemi var korkmanýn,
Ölecek olan bizsek eðer?
Ha otuz yaþýnda, ha yetmiþ
Ne fark eder
Ölecek olan bizsek eðer?”