Demokrasi, genellikle devletlerin yönetim biçimi olarak deðerlendirilmesine raðmen, her türlü organizasyonda ( bir sendika, bir siyasi parti, bir okul derneði,.. vb.) kullanýlabilecek olan bir idare þeklidir. Bu çalýþmada da, kelime anlamýyla “halk zümresinin iktidarý” demek olan bu kavramýn, Türkiye’de güncel hayat içindeki iþleyiþi incelenecek; bu noktada da Türk-Ýþ Sendikalar Konfederasyonu örnek olarak kullanýlacaktýr.
Türkiye tarihinde Türk-Ýþ, demokrasinin temellenmesi için kapitalizmin içinden, sistemli bir iþçi hareketinin patlak vermesi gerektiðini savunan Wood’a karþýt görüþ olarak öne sürülebilecek güzel bir örnektir. “Ülke çapýnda hemen hemen tüm iþkollarýný kapsayan ilk örgütlenme” olarak tarif edilen ve 1952 yýlýnda oluþturulan konfederasyon, günümüze kadar, devletle ve hükümetlerle “iþbirliði” yapmýþ olmak sebebiyle eleþtirilmiþtir.
Türk-Ýþ’in, bir konfederasyon olarak, sýnýf temelli örgütlenme yerine, milliyetçiliði ön plana çýkaran, anti-komünist bir tutum sergilediði görülebilir. Yüksel Akkaya, bu tavýrla, iþçilerin sýnýfsal temelde düþünmeleri engellenmeye çalýþýldýðýný söylemektedir. Yýldýrým Koç da bu noktada, “Sosyalist nitelikli bir programý benimseyen ve ‘iþçi’ ‘çalýþan’ veya ‘emekçi’ kimliðini öne çýkaran siyasal örgütlenmeler (…) iþçiler tarafýndan benimsenmedi” demektedir.
Konfederasyon, kurulduðu 1952 yýlýndan 1960’a kadar Demokrat Parti ile Cumhuriyet Halk Partisi arasýnda kalmýþtýr. Ýþçilerin çoðunun DP’yi desteklediði, partinin de onlarýn desteðini alabilmek için, bu sýnýfa çeþitli haklar ve özgürlükler verdiði söylenebilir. Ancak DP bu dönemde, sendikalarý kendi çizgisinde politize etmeye çalýþmýþtýr. DP’nin, bu üst örgütü, “iþçilerin resmi temsilcisi olarak tanýmaktan çok, kendi siyasal iktidarýna baðýmlý kýlmak için çabala[dýðý]” söylenebilir.
Hükümetten bu kadar baský gören konfederasyon, ülkeyi darbeye taþýyan sürecin sonunda, 27 Mayýs’a destek vermiþ, DP’li olduðu bilinen Baþkanýný ve Yönetim Kurulu üyelerini ihraç etmiþ, Baþbakan Adnan Menderes’e baðlýlýk mesajý gönderdiði için Genel Sekreterine zorunlu izin vermiþtir. Türk-Ýþ’in, açýkça destek verdiði tek antidemokratik uygulama bu deðildir. Konfederasyon, Türkiye tarihinde darbe olarak nitelediðimiz 12 Mart’a ve 12 Eylül’e de açýkça destek vermiþtir.
Türk-Ýþ Baþkanlar Kurulu 12 Mart’tan sonra, “Bugüne kadar, Anayasa düzenine, dolayýsýyla demokratik rejime baðlýlýðýn en güzel örneklerini vermiþ bulunan Türk Silahlý Kuvvetlerinin, duruma, ortada hiçbir sebep yokken müdahale ettiðini söylemek mümkün deðildir” açýklamasýný getirmiþtir. 12 Eylül askeri darbesinin ardýndan da benzer bir açýklama gelmiþ, Türk-Ýþ Yönetim Kurulu “ 12 Eylül’den sonra, yurdumuzun en büyük iþçi kuruluþu olarak Milli Güvenlik Konseyi’ne yardýmcý ve destek olmayý bir vatanperverlik saymaktadýr.” demiþ ve Türk-Ýþ Genel Sekreteri ( Sadýk Þide ) askeri yönetimin Sosyal Güvenlik Bakanlýðý görevini ifa etmiþtir.
Buradan da görülebileceði üzere; demokrasinin iþlemesi, iþçi sýnýfýnýn, kapitalizmin karþýsýnda ayakta kalabilmesi için bir yol olarak öne sürülen sendikalar, Türk-Ýþ örneði üzerinden ele alýrsak, Türkiye’de saðlýklý bir geliþme evresinden geçememiþtir. Ýþçi sýnýfýna devrim için gerekli olan dinamizmi, Türk-Ýþ gibi konfederasyonlarýn veremeyeceði açýktýr. Ayrýca, antidemokratik uygulamalarýn en baþýnda sayýlabilecek askeri darbelere, ülkede her görüldüðünde destek veren, açýk ve net bir þekilde ordunun yanýnda, ona destekçi bir tavýr alan bu konfederasyonun “demokrasi” bilinci de tartýþmalýdýr.