"...Ve hepimiz az ya da çok rüyacý deðil miyiz!" -Dostoyevski |
|
||||||||||
|
Kýsaca ilk düzenli totem yapýlar içine geçiþte türümüze ait zorunlu olan kimi doðal referanslar totem yapýlar içine eksen, çevrimi oldular. Ýþin özü iþin bað enerjisi bu temel saðlatmalardý. Sosyal duygudaþlýk, ortak özellikli seçilim yasasý bu iþe katkýndý. Referans eylemleri hýzlan-dýran etkiydi. Zaman zaman ekseni çevrimin zihinsel izahý yerine kon-dular. Böylece kiþilere dek temel gereksinmelerin karþýlanmasýndaki toplam doðal zorluða karþý dayanýþma nedenle bir araya gelindi. Yani tutula-cak yol, yol içinde olan kiþileri birliyordu. Bir araya geliþin ilk andaki et-kisi kaostur. Bir araya geliþ grup hareketiydi. Kiþiler grup içine gelirken þimdiki gibi grup hareketini bilerek tasarlayarak gelmiyorlardý. Kiþiler grup içine grup hareketi yerine bencil kiþi eylemli hareketlerle geliyorlardý. Grup içinde yerli yersiz zamanla belirip saðlanmasýna yönel inen bencil kiþi hareketleri de grubun kaosuydu. Grup içinde bu kaos nedenle ne-yin nasýl ve hangi sýrayla ne biçimde ne zamanda yapýlacaðýna iliþkin zorunluluk belirmiþti. Kiþi yönelimleri çeliþip çatýþýyor grubu daðýlma yönünde bir etki ortaya koyuyordu. Doðanýn baský ve basýncý olan zorluklarýn karþýlanmasý kiþi-leri ayný yol süreci iliþkilerine tabii kýlmakla kiþileri bir araya getiren etki ortaya koyuyordu. Bu iki çeliþkin etkiler týpký Dünya’nýn eksen çevrimli çekim baðýttý ne-denle þeylerin dünya merkezine doðru çekilmeleriyle, yine þeylerin dünyadan kaþça kurtulma kuvvet savrulmasýna dönüþen etki gibi birbi-rine zýt efektti. Giriþen zýtlýklar kararlý noktalarla kararlý dengeli noktadaki en ez enerji harcanmalý kaygý izolasyonlarý nedenle istikrar veren kesim alanlarý birbirini düzenliyordu. Grup, bu tür düzen alanlarý içine düþüyor, bu alanlara doðru çekiliyor, grup bu çekicilere yöneliyordu. Bu enerji dü-zeni demekti. Kesim yerleri denge ve istikrar yerleriydi. Bu düzen alaný, bu düzen va-halarý içindeki senkronize düzenleyiþ içinde grup hareketi, grup aklý ve grup bilinci dediðimiz kolektifi oluþ ile ortaklaþma ortaya çýkýyordu. Bu kaostan çýkan güzellikti. Bu kaostan doðan yarardý. Doðal ya da temel referanslarýn karþýlanmasý içinde bir araya gelen yapý giriþmesinde; kolektif paydaþlý saðlatmalar ve kolektif birimli za-manýn zorunlu etkisi grubun, somut, nesnel ve apaçýk referanslarý ol-dular. Yukarýlarda belirttim. Grup içi davranýþlarda istenilse de sürü davranýþ-larý oluþturulamýyordu. Bir damla içinde denizdeki fýrtýnanýn kopama-masý gibi. Yani damlacýðýn etkisi denize þamil olamamakla deniz deðil-di. Sürü içindeki grubun etkisi de sürü içinde sürüye þamil olamamakla sürü içinde düzenli öbek tekrarlarý ortaya konamýyordu. Sürü içinde su tutmayan elek seleksiyonu, totem grup içinde hem su tuttu. Hem bu seleksiyon yalýtýldý. Hem de bu seleksiyon toplum sal tutumun ana ek-seni yapýlmýþtý. Temel referanslar içindeki yavru bakýmý genellikle doðuranýn omuzla-rýnda oluyordu. Yavru bakýmý ilk kes yalýtýmlý bir alan içinde kesikli sü-rekli sýralý zaman içinde kaygýdan uzak, düzenli eylem ve düþünceler içinde ele alýnmanýn konusu oldu. Düzenlemeye konu olan yavru bakýmý kolektif grup aklýyla ele alýnan bir bakýþýmdý. Deðilse kiþi aklýya bulunmuþ, kiþi aklýyla ele alýnmýþ deðildi. Kolektif etki kiþiler bilincinde bu þekilde yansýyordu. Kolektif etki kiþiye etkiyen kolektif bilinç ve kolektif baðýntýydý. Bu tür kolektif etki, kolektif baðýntý ve kolektif olanak yansýmasý nedenle konuþan, giriþen de kiþiydi. Artýk kolektifi oluþ kiþiye mirastý. Kiþi kolektif içinde, kolektifi bir kolektif varlýk olmuþtu. Böylece kiþi kolektif bir daya-nýþma içinde ve kolektif birim zaman içinde olmanýn avantajlarýyla týpký beslenme gibi zorunlu yavru bakýmýný da grup veya topluma yüküm etti. Demek ki kolektif paydaþlý kolektif birim zamanlý bir süreciniz olmasaydý çocuk bakýmýný asla toplumsal bir yüküm yapamazdýnýz. Zaten doður-ma doðum ve doðurtma yaþamý grup içine getirildiðinde kendi kendine doðal durumla olup bitiyordu. Siz doðum sonrasý doðum süreçlerini ko-lektif olanak içinde; bakýmýyla, eðitimiyle kolektif davranýþ haline getiri-yordunuz. Denize doðan denize, deniz koþullarýna aitti. Kolektif yapý içine doðan da kolektif koþullara aitti. Siz doðal referans içinde olup biten üremeyi, yalýtýlmýþ bir alan içinde gruba ait kýldýnýz. Kolektif sýnýrlýlýkla ele aldýnýz. Üremeyi, yavru bakýmýný, hayatýn idamesini, yani sürdürüle bilir olaný, saðlamalarý kolektif birim zaman içinde toplumsal kýlmýþtýnýz. TOPLU-MA REFERANS etmiþtiniz. Bu aþamada doðal durum içinde doðuranlar ve doðurtanlar ve elbette ki doðumlar vardý. Ama doðuran ve doðurtanlar ayný aný yaþamlý duy-gudaþlýk baðý içinde deðildiler. Ayný yalýtma alan içinde ayný kolektif etkiye uðramýyordu (maruz kalmýyordu). Oysa þimdi doðal doðumlar ayný izolasyon içinde ayný duygudaþça, ayný toplumsal sahiplikti (aitlik-ti). Bunlar kiþileri ayný gereksinme düzlemi içinde senkronize edici etki-lenmelerdi. Ne var ki bu totem alanlý süreç içinde de iyi bir evlat olma, iyi bir ana, baba olma ve analýk hakký, babalýk hakký gibi bir saçmalýk hiç yoktu. Doðal referanslar içinde olup biten üreme ve yavru bakýmýydý. Doðal durum içinde olup biten bu süreç yine ayný doðallýkla kolektifi bir totem yapý içinde de olup bitiyordu. Ancak doða içinde olup biten doðumlara nazaran totem yapý içinde olan doðal doðumlara þimdi kolektif bir etki söz konusuydu. Kolektif yapý içinde doðan doðumlar kolektif etki nedenle doðuranýný serbest eylemli kýlmýþtý. Yavruya bakýyorum diye rahat savunma ya-pamayan; bir tehdit karþýsýnda rahatça savuþamayan; besin bulmada rahatça davranamayan doðuranlar kolektif etki nedenle þimdi serbestti-ler. Kolektif yapý yavru bakýmýný doðuran üzerinde almýþtý. Bunu zorunlu ve kolektif nedenle yapýyordu. Deðilse kolektif yapý yavruya bakma iþini, iþ olsun diye yapmýyordu. Ýþ bölüþümü gereði yapýyordu. Ýþ bölüþümü ortaklaþýlabilir temel davranýþlar üzerindeydi. Dahasý totem alan "kolek-tif birim zamanlý, iþ bölüþümünden kaynaklý" artý olanaklar nedenleriyle yavru bakýmýný da TOPLUMSAL YÜKÜM, TOPLUMSAL SORUMLU-LUK YAPMIÞTI.
ÝzEdebiyat yazarý olarak seçeceðiniz yazýlarý kendi kiþisel kütüphanenizde sergileyebilirsiniz. Kendi kütüphanenizi oluþturmak için burayý týklayýn.
|
|
| Þiir | Öykü | Roman | Deneme | Eleþtiri | Ýnceleme | Bilimsel | Yazarlar | Babýali Kütüphanesi | Yazar Kütüphaneleri | Yaratýcý Yazarlýk | Katýlým | Ýletiþim | Yasallýk | Saklýlýk & Gizlilik | Yayýn Ýlkeleri | ÝzEdebiyat? | SSS | Künye | Üye Giriþi | |
Book Cover Zone
Premade Book Covers
ÝzEdebiyat bir Ýzlenim Yapým sitesidir. © Ýzlenim
Yapým, 2024 | © Bayram Kaya, 2024
ÝzEdebiyat'da yayýnlanan bütün yazýlar, telif haklarý yasalarýnca korunmaktadýr. Tümü yazarlarýnýn ya da telif hakký sahiplerinin izniyle sitemizde yer almaktadýr. Yazarlarýn ya da telif hakký sahiplerinin izni olmaksýzýn sitede yer alan metinlerin -kýsa alýntý ve tanýtýmlar dýþýnda- herhangi bir biçimde basýlmasý/yayýnlanmasý kesinlikle yasaktýr. Ayrýntýlý bilgi icin Yasallýk bölümüne bkz. |