Bir gün karþýma biri çýkacak ve bana: "Herþey olmasý gerektiði gibi olmaktadýr, efendim" diyecektir. -A. Aðaoðlu, Yazsonu |
|
||||||||||
|
Avcý toplayýcý ve ittifaký kolektif birim zamanlar içinde doðal ve tekil za-mana ait kiþisi zorluklar, kiþisi kaygýlarýndan olabildikçe arýndýrýlmýþtý. Þimdi ortam kiþiyi, kiþisi zorluklarýndan arýndýrýlabildiði kadar KOLEK-TÝFTÝ. Ve kiþi de kiþisi zorluklarýndan arýndýrýlabildiði kadarla, kolektifti. Kiþiyi zorluklarýndan arýndýrýlabildiði kadarla ortam kiþiye kolektif etkiydi. Kolektif oluþ ve kolektif etki içinde kiþilere dek tekil zorlukla olan kaygý-lar ortaklaþtýrmýþtý. Hatta doðal süreç içinde doðal zorluklarla olan tekil kiþi þimdi sadece emmeden kesilmiþ 3-5 yavruya bakýyordu. Veya bir-likte bir iki yaþlýya bakýyordu. Veya hastaya, sakata bakýyordu. Yavru da hasta da sakatta, yaþlýda kendisinin deðildi. Ama kolektif etki nedenle kendisinin yükümüydü. Karþýlýðýnda güvenliði saðlanýyordu. Karþýlýðýnda beslenmesi olacak yiyecekler ortaya konuyordu vs. Kolektif etki içinde kolektif özneye baðlý durum içinde kavuþulan bu olanak bir kiþinin teki baþýna ortaya koyamayacaðý denli kolektif yete-nekti. Kolektif etki içinde kolektif özne davranýþlý durumlar beklenme-yen, hayal edilemeyen, ön görülmeyen deðiþmeyle, geliþmeyle, dö-nüþmeydi. Totem alanlý, kolektif tutumlu hareketlerin önemi içinden olan durumun biri de kolektif bað enerjisine konu olan bir þey, hem herkesindi. Hem de hiç kimsenin deðildi. Yavrular gelecek zaman içinde kolektif birim zamanýn kesikli sürekliliði-ni verecek olan iþleyiþi, etkileyen bað enerjisiydiler. Hem kolektif yapý-nýn gelecekte inþasýný oluþacaktýlar. Hem kolektif etkinin sürekliliði ola-cak bayrak yarýþýnda bayraðý teslim alýp, bayraðý ileri koþturacak olan-lardý Kolektifi nedenle, kolektifi oluþ içinde yavru bakýmý kolektif yükümdü. Ve yine kolektif sürece ait iþleyiþ olanaðý içinde kolektif ilik yavrular için eðitim aðýný oluþmaydý. Öðretim sürecini de ortaya koyan aktarým yü-kümdü. Hemcinsler henüz insan deðillerdi. Ama hemcinsler tekil hal ile oldukla-rý doðada kopmuþtular. Artýk ne eylemleri ne düþüncesi tekil olamaya-caktý. Olabildikçe kolektif ve pozitif olacaktý. Hemcinslerimiz kimi doðal süreçler içinde "kolektif paydaþlý, kolektif birim zamanlý" yalýtýlmýþ bir süreç inþasý nedeniyle, doðada ayrýlmýþlardý. Bu ayrýlýþ hem sürü ya-þamýn içinde ayrýlýþtý. Hem kýt kanaat ve rast gele olan tekil doðal ya-þamýn içinde ayrýlýþtý. Hem de hemcinsler kolektif birim zamanlý tutumla doðal referanslar üzerinde kendilerine yepyeni davranýþlar alaný açmýþtýlar. Hemcinsler organik doða içinde bilinçli tekrar çevrimleri bulunmayan tutum ile or-ganik doðadan ayrýlmýþtý. Hemcinsler bilinçli tekrarlarýný ürettikleri tu-tumla, bu tutumun doðadaki boþluk alaný içinde kendilerine kolektif bi-rim zamanlý bir alan açmýþlardý. Hemcinsler; bilinçli tekrarlarý ortaya konan totem alanlý etki ile totem et-kinin doða ekseninde oluþturduðu boþluk hareketi içinde kendileri için kolektif bir sosyal devinme düzeni ortaya koymuþlardý. Böylece hemcinsler bilinçli düzenli tekrarlý kolektif çevrimleriyle organik doðanýn seyri içinde ayrýlmýþlardý. Bu tecrit, küçük ama büyük bir adým-la, ayrýlýþtý. Kolektiflik senkron hareketiydi. Tekil iken kiþide senkron so-runu yoktu. Senkron bir sorunsa, getirisi bulunmaz bir yarardý. Yukarýdan beri anlatýla gelen konuyu tekrar çevrimleri içinde yeniden kodlarsak aþaðýda belirtilecek olan durumla þunlarý söyleyebiliriz. Totemi bir kolektif oluþ ile hemcinsler, birlikte karþýlýklý saðlama, paydaþlý tüketim yapma, iþ bölüþümü, kolektif birim zaman ve artýk bir kolektif zaman ortaya koymuþtular. Bunlar atalardan aktarýlan temel totem süreçlerdi. Totem zamanlý akýþ yapan sürecin giriþmeleri nicelimler vermiþti. Bu niceleyiþler sonrasýnda yeni yansýmalar ortaya çýkmýþtý. Bu yansýmalar düzgünleþtirilip kolektif etki içine alýnmasý gereken ya da kolektif yapý içinde ayýklanmasý gereken öngörülmezlerdi. Kolektif etki, yapý içindeki kolektif birimlerin enerji tüketimini saðlýyorsa ve üretim nesneleri kolektif sahipli kullanýmsa bu kolektif etki süreçlerin ön görülen bir kolektif etkisidir. Kolektif etki ile baþlayýp, kolektif etki içinde deðiþip, dönüþüp kolektif etki ile süren bir yapý; yeni bir nitelik deðiþmesi içinde kiþisi sahipliði ve mülk benim diyen El mana anlayýþlý bir yansýma yapýyorsa; bu o ana kadar gelen sürecin ön görülmeyenidir. Süreç böylece ikinci tür yansýmalarýný ortaya konmuþtu. Totemi süreç henüz geliþmiþ bir üreten iliþki olmamakla, bu tür ön görülmez yansýmalarý ortaya koymasýna daha çok vardý. Ama totem dönem sonundaki kolektif etkili üreten süreç totem yasanýn karþýsýna üreten grup iradesi ortaya koymuþtu. Ýþte bu nicelim daha baþtan totem yapýnýn ön göremediði bir yansýmaydý. Totemin sözüne karþý, totem yasaya karþý üreten etkinin irade koymasý, üretim iliþkisi nedeni ile oluþuyordu. Totemi yapý içinde üretim iliþkisine baðlý ön görülemez durumla bir karar alýcý grup oluþtu. Bu geliþme totemi mananýn yanýna her an grup söylemli bir iradi mananýn konmasý demekti. Ýradeyi ortaya koyan ön görülmez nicelim, totem ya da grup mesleðiydi. Dahasý bu irade toteme karþý konuþmakla kalmýyor grubu dýþ iliþkiler içine sürüklüyordu. Grup mesleði dýþa akýþ yapan, haliyle grup iradesini ve grubun dýþa açýlma kararýný veren ilahi iradesini olmuþtu. Üreten irade totemi manadan kýsmen ayrýlmýþtý. Totemi surda gedik açmýþtý. Üreten gruplar totemi tecrit içine gireli den beri ilk kes bilerek ve isteyerek dýþ dünyayla iletim içine ve temas içine geçeceklerdi. Bu temas eden giriþmeye ittifak hareketi denecekti. Ýttifaklý hareket demek ittifak arasý giriþme demekti. Ýttifaklar arasý giriþme de totem meslekli ilahi gruplar arasý üretim hareketi demekti. Tekil zorluklarý entegre etme yerine þimdi üreten iliþkileri entegre etmek, vardý. Entegre bir üretim hareketi ile bir araya gelen grup iradeleri; her bir ilahi grup iradesiydi. Bu nedenle ittifaký ortam çok dikkat çekici zorunlu ama sancýlýydý. Takastý zorlama dýþýnda ve sosyal olucu nedenlerle bu iþin nasýl yapýlacaðýna dair yol iz yoktu. Bu sorunlardan biri de ittifak içinde birçok tekil grup meslekli ilahlar veya gruplar vardý. Ýttifak ilahlar veya gruplar nedeniyle, çokluktu. Politeisttik bir görüntüyle politeistti. Çokluðun zýddýna dönüþü ile ittifakýn tekil olma sorunu vardý. Ýttifakýn tekilliði nedenle ortam monoteizm. Uzun erimde giderek bu ittifaklar El ve dinlerdi. Ýþte kolektif etkili giriþen yapý içinde ön görülemeyen üçüncü tür yansýmalardan bazýlarý da bunlardý.
ÝzEdebiyat yazarý olarak seçeceðiniz yazýlarý kendi kiþisel kütüphanenizde sergileyebilirsiniz. Kendi kütüphanenizi oluþturmak için burayý týklayýn.
|
|
| Þiir | Öykü | Roman | Deneme | Eleþtiri | Ýnceleme | Bilimsel | Yazarlar | Babýali Kütüphanesi | Yazar Kütüphaneleri | Yaratýcý Yazarlýk | Katýlým | Ýletiþim | Yasallýk | Saklýlýk & Gizlilik | Yayýn Ýlkeleri | ÝzEdebiyat? | SSS | Künye | Üye Giriþi | |
Book Cover Zone
Premade Book Covers
ÝzEdebiyat bir Ýzlenim Yapým sitesidir. © Ýzlenim
Yapým, 2024 | © Bayram Kaya, 2024
ÝzEdebiyat'da yayýnlanan bütün yazýlar, telif haklarý yasalarýnca korunmaktadýr. Tümü yazarlarýnýn ya da telif hakký sahiplerinin izniyle sitemizde yer almaktadýr. Yazarlarýn ya da telif hakký sahiplerinin izni olmaksýzýn sitede yer alan metinlerin -kýsa alýntý ve tanýtýmlar dýþýnda- herhangi bir biçimde basýlmasý/yayýnlanmasý kesinlikle yasaktýr. Ayrýntýlý bilgi icin Yasallýk bölümüne bkz. |