M. NİHAT MALKOÇ

     Gerçek kahramanlarını tanımayan milletlerin istikbaline yön verecek gençleri, çizgi film kahramanlarını kendilerine örnek edinirler. Bu durum, tarihi olmayan devletler için fazla yadırganmasa da Osmanlı gibi dev bir devletin torunları için fazlasıyla yadırganır. Osmanlı’da altı asır boyunca devleti idare etmiş kişilerin hangisine uysanız sizi selamet sahiline götürür. Osmanlı’da vatana hıyanet eden padişah yoktur. Bunlara Vahdettin de dahildir. Durum bu iken bazı kesimlerin Osmanlı padişahlarını hain ilan etmesini anlamak mümkün değildir.

     Osmanlı İmparatorluğu, basiretli padişahların omzunda yükselerek üç kıtaya hakim olmuştur. Osmanlı’nın dev padişahlarından biri de Trabzon’da hayata gözlerini açan, Yavuz Sultan Selim’in oğlu Kanunî Sultan Süleyman’dır. Kanunî’nin babası Trabzon’da vali olarak görev yaptığı için O da bu topraklarda doğmuş ve çocukluğunu burada geçirmiştir. Çok iyi bir eğitim görmüş Sultan Süleyman… O, ilk eğitimini annesinden ve babaannesi Gülbahar Hatun’dan almıştır. Babaannesi Gülbahar Hatun’un mezarı Trabzon’da Atapark mevkiindedir. Babası Yavuz Selim’in ölümü üzerine, 30 Eylül 1520’de, henüz 25 yaşındayken Osmanlı tahtına çıkmıştır. Erkek kardeşi olmadığı için taht kavgalarıyla uğraşmak zorunda kalmamıştı.

Kanunî, Osmanlı tahtında en uzun süre kalan padişahtır. Kanunî, tam 46 yıl boyunca Osmanlı’yı başarıyla idare etmiştir. Sultan Süleyman’ın erkek çocukları İkinci Selim, Bayezid, Abdullah, Murad, Mehmed, Mahmud, Cihangir ve Mustafa’dır. Kanunî, Osmanlı’nın onuncu padişahıdır. Avrupalıların “Muhteşem” dedikleri Süleyman Han, babasından kendisine intikal eden toprakları iki katına çıkarmıştır. Şarkiyatçı Ortalon, Kanunî’yi şöyle anlatıyor: “Sultan Süleyman’ın eserleri bir araya konsa, en altta muharebeleri, onun üstünde bıraktığı abideler ve en üstte ise kurmuş olduğu ilmî ve hukukî müesseseler gelir.” Büyük bir devlet adamı, güçlü bir şair ve cesur bir komutan olan Kanunî, Zigetvar kuşatmasını idare ederken, 7 Eylül 1566’da 71 yaşında vefat etmiştir.

Kanunî’den söz edip de Hürrem Sultan’dan bahsetmemek bence bir eksiklik olur. Çünkü dünyaya hükmeden Kanunî’nin biricik eşidir Hürrem Sultan… Ukraynalı olan Hürrem Sultan’ın asıl adı Aleksandra Lisowska’dır. Hürrem Sultan’ın oğlu 2. Selim tahta çıkmıştır. Kanunî’nin Mahidevran Sultan’dan olan oğlu Şehzade Mustafa’nın babası tarafından öldürülmesinde Hürrem Sultan’ın etkisinin olduğu söylenir. Hürrem Sultan, eşinden evvel 52 yaşında ölmüştür. Hürrem Sultan’ın güzelliği ve zekiliği hususunda tarihçiler hemfikirdir.

“Kanunî Sultan Süleyman” adı Trabzon’la özdeşlemiştir. Doğumunun 500. yılı münasebetiyle 1995 yılında Trabzon’da Kanunî Sultan Süleyman’la ilgili bir vakıf kurulmuştur. Bu vakıf “Muhteşem Kanunî Sultan Süleyman Vakfı” adını taşımaktadır. Vakfın amacı, Kanunî Sultan Süleyman’ı bütün yönleriyle araştırıp, onu lâyık olduğu biçimde gelecek nesillere tanıtmaktır. Bu amaçla, her yıl 27 Nisan-2 Mayıs tarihleri arasında “Kanunî Haftası” etkinlikleri düzenlenmektedir. Bu etkinliklerde hem Kanunî gelecek nesillere tanıtılmakta, hem de Trabzon şehrinin içte ve dışta tanıtımı gerçekleştirilmektedir.

Kanunî Vakfı yetkililerine hizmetlerinden dolayı şükranlarımızı sunuyoruz. Fakat her yıl benzer şeyler yapılmaktadır. Bence öncelikle yapılması gereken şey, kapsamlı bir “Muhteşem Kanunî Sultan Süleyman Sempozyumu” düzenlemektir. KTÜ ile işbirliği yapılarak uluslararası bir sempozyum düzenlenebilir. Bu sempozyumda sunulan bildiriler kitap haline getirilerek Türkiye’deki il halk kütüphanelerine ve belli kişilere gönderilebilir. Geçtiğimiz yıllarda öğrenciler arasında şiir yarışmaları düzenleniyordu. Bu yıl yapılmadı bu yarışma. Bence Kanunî’yle ilgili Türkiye genelinde büyüklere yönelik bir şiir ve makale yarışması düzenlenebilir. Okullarda “Kanunî” konulu bilgi yarışmaları yapılabilir.

“Muhteşem Kanunî Sultan Süleyman Vakfı” bugüne kadar güzel çalışmalara imza attı ama ben bu çalışmaların çok daha ileri götürülmesi gerektiği düşüncesindeyim. Öncelikle bu güzide vakfa; alanında uzman, donanımlı, Osmanlı sevgisiyle dolu kişiler üye yapılmalıdır.