Her insanın boş zamanlarında değişik uğraşıları vardır. Kimi kitap okur, kimi sinemaya, tiyatroya gider. Kimileri de hayvan besler. İnsana en sadık hayvan olan köpeği beslemek çok büyük sorumluluk ister. Kedi de öyle. Aşı ister, temizlik ister. Üstelik onları bir balkona ve ya divan altına hapsetmek bence pek hoş bir tutku değildir. O hayvanların genetik yapısı doğada özgürce dolaşmalarını gerektirir. Üstelik alerjik yapıya sahip olan insanlar için evde beslenmelerinde sakınca vardır. Muhabbet kuşu ve papağan için de aynı şeyler geçerlidir.
     Evlerde yeterince hayvan sevgisini tatmak için en ideali akvaryum balıkçılığıdır. Sağlık uzmanlarına göre akvaryumdaki balıkları seyretmek hem bedeni hem gözleri dinlendirir. Çıkardığı buharla oda neminin korunmasını sağlar. Odadaki hava nemliliğinin solunum yollarında olumlu etkisi vardır.
Bazıları akvaryum balıkçılığının çok külfetli olduğunu söylerler. Eğer akvaryum balıkçılığı bilinçsizce yapılıyorsa evet. Bilinçli yapılıyorsa hayır. Peki külfet değil de zevk olması için ne yapmak gerekir? Önce akvaryumun boyutları çok önemlidir. Genişliği en az yetmiş santim, derinliği yirmi beş santim, yüksekliği de otuz beş santim olmalıdır. Aydınlatma çok önemlidir. Genişliği yetmiş santimden fazla olursa atmış santim uzunluğundaki yirmi vatlık bir florisantla aydınlatılması büyük yarar sağlar. Işık bitkiyi geliştirir. Bitkilerin yapraklarında oluşan algler, balıkları doğal ortamlarına uygun olarak beslenmelerini sağlar. Balıkların dışkıları bitkilerin daha hızlı gelişmelerini neden olur.
Belirtilen özelliklere sahip bir akvaryum hazırlandıktan sonra kurulum aşamasına gelinir. Akvaryumun tabanına döşenecek kumun deniz kumu olması gerekir. Akar su kumlarındaki kili temizlemek çok zordur. Kum iyice yıkandıktan sonra akvaryumun tabanına boşaltınız. Şehir şebeke suyuyla doldurunuz. İçine bolca tuz atınız. Ayrıca bir tablet permanganat veya metil mavisi denilen mavi tozdan yeterince atınız. ( Su iyice mavileşmelidir ) En az bir gün beklettikten sonra boşaltıp, yeniden doldurunuz. Doldururken kumun üzerine temiz bir kağıt ve ya naylon koyunuz. Bu önlem suyun bulanmaması için gereklidir. Suyun klorsuz olması gerekir. Her olasılığa karşı yine suya hafif mavileşmesini sağlayacak kadar metil mavisi veya permanganat ilave ediniz. Önce balıklara yaşadığı doğal ortamı sağlayacak olan bitkileri satın alarak kuma dikiniz. Bu durumda üç gün bekletildikten sonra içine konulmak istenilen balıklar satın alarak akvaryuma bırakınız. Balıklarda vücut ısısı kontrolü yoktur. Bu yüzden vücut ısıları sudaki ısıya denktir. Ani ısı değişikliği balıkların hastalanmasına, daha beteri ölmelerine neden olur. Bu yüzden naylon torba içerisinde getirdiğiniz balıkları torbasıyla birlikte suya bırakınız. Bir süre bekledikten sonra torbayı açarak balıkları özgürce yaşayacakları yeni yurtlarına bırakınız.
Balıkların en doğal besini suyun içinde ve bitki yapraklarında oluşacak olan alglerdir. (yosun ) Eğer yavru almak istiyorsanız yumurtalardan çıkacak olan yavrular için bitkiler doğal koruganlardır. Yavru anne bedeninin arka kısmındaki kuluçkalıktan atıldığında on iki saatlik gıdaları vardır. Bu yüzden hemen yem aramaya çıkmazlar. Üstelik anüsten atıldığında kısa bir baygınlık geçirirler. Bu an çok önemlidir. Eğer bitki yoksa saklanamayacaklarından anında başka balıklara veya öz annesine yem olurlar.
Akvaryumda balık seçimi de çok önemlidir. Japon balıkları onca güzelliklerine rağmen üretim yapması istenilen balıklarla aynı akvaryumda bulundurulması sakıncalıdır. Japon balıkları için suyu ısıtmak gerekmez. Buz altında bile yaşarlar. Bitkileri yediklerinden onlar için hazırlanan akvaryuma bitki ve ısıtıcı koymak gerekmez. Sadece hava vermek yeterli olur. Bettalar da ( Siyam Canavarları )sorunlu balıklar sınıfına girer. Erkekleri olağan üstü güzel olmalarına rağmen çok kavgacıdırlar. İki erkek bettayı aynı akvaryumda yaşatma olasılığı yoktur. Biri diğerini öldürünceye kadar kavga ederler. Üstelik üretimi de çok zordur. Çift solunumlu olduklarından sularına hava vermek gerekmez. Bu özellikleri nedeniyle sıradan bir fanus içerisinde barındırılmasında sakınca yoktur.
Tetrazonlar, guramiler ve zebralar çok yırtıcıdırlar. Bu özellikleri nedeniyle üretim düşünülen akvaryuma konulmaması gerekir. Japon balıkları gibi iri balıklara bile zarar vere bilirler. Üstelik tetrazonlara canlı yem vermek gerekir. Canlı yemler bataklıklardan çıkarılan minik kurtçuklardır. Genelde mantar hastalığı taşırlar. Bu yüzden kaş yapayım derken göz çıkarmaya neden olurlar. Japon balıklarına yağsız, ince kıyılmış dana kıyması verilir. Japon balıklarının konulduğu akvaryumda kum gerekmez. Yüzerken neden oldukları su sirkülasyonu suyu bulandırır. Üstelik ağızlarına aldıkları kumu atamadıklarında yem yiyemezler ve hiç te istenilmeyecek bir şekilde ölürler.
Üzüntüsüz, eziyetsiz ve zevkli bir akvaryum için lepistes, blekmoli, kılıçkuyruk ve ay kuyruk blekmoli yeterlidir. Üstelik lepistesler olağan üstü güzellikte renklerle donanmışlardır.Bu balık türlerinden sadece ay kuyruk blekmolilerinde üretim zordur. Diğerleri çok kolay ürerler.
Ölümlere en çok neden olan mantar hastalığıdır. Yüzgeçlerde beyaz pulcuklar oluşur. Bu durumda yapılacak olan, bitkiler sökülür, suya tuz ve metil mavisi veya az miktarda permanganat konulur. Suyun ısısı artırılır. Karanlık bir ortamda üç gün tutulur. Bitkiler permanganatla dezenfekte edildikten sonra yeniden dikilir. Akvaryumu güneş gören bir yere koymamak gerekir. Direk güneş gören yerde bulunan akvaryumdaki blekmolilerin beyinleri yer değiştirerek dengesiz yüzmeye başlarlar ve feci bir şekilde can verirler.
Su hiçbir zaman tamamen boşaltılmamalıdır. Hafif sararmış su balıkların doğal yaşam ortamlarıdır. Gerek görülürse üçte bir oranında suyu değiştirilir. Suyu sık değiştirmek mantar hastalığına davetiyedir. Fazla yosunlanmış camlardan sadece odaya veya salona bakan tek cam eski bir naylon çorapla temizlenir. Diğer camlardaki yosunlar balıkların doğal yemleridir. Bu yüzden onları temizlememekte yarar vardır.
Akvaryumculukta balıklara yem vermek çok önemlidir. Balık yemsizlikten ölmez. Fazla yem ise balıkların ölümlerine neden olur. Fazla atılan yemler tüketilemeyeceğinden dibe çöker ve orada fermatosyona uğrar. Bu sırada çıkardıkları gazlar sudaki oksijen dengesini bozar ve balıkların ölmelerine neden olur. Verilen hava da çok önemlidir. Fazla ve iri taneli hava vermek sakıncalıdır. Filtrelerin sık temizlenmesinde yarar vardır.
Sorunsuz bir akvaryum dileğiyle
                                   Özcan NEVRES