Aðustos ayýnýn ilk haftasýnýn ilk yarýsýndayýz. Gök kýþ aylarýný aratmayacak þekilde gürlüyor. Ülkenin her yanýný yaðmurun neden olduðu felaketler sarmýþ. Kimi yerde dolu yaðýyor. Kimi yerde aðaçlar devriliyor. Kimi yerde yýldýrýmlar ve seller can alýyor. Oysa üç gün önceki haberlerde sýcaktan ölümler yer alýyordu. Ozon tabakasý delinmiþ, küresel ýsýnma nedeniyle kutuplarda buzlar eriyor. Bilim adamlarý geleceðe kefen biçiyorlar.
Bilim adamlarýnýn biçtikleri kefenler kimin umurunda. Ormanlar yanýyor cayýr, cayýr. Büyük tonajlý gemiler sintinelerini arýtmadan körfezlerde boþaltýyorlar. Doða kirliliðine bizim de katkýmýz olsun diye. Kirlenen denizlerde yaþam yok oluyor. Aymazlýk yakamýzý öylesine yakalamýþ ki kurtulmak olasý deðil.
Ýzmir’in bir bölümü sel sularýna teslim olmuþ. Evlerini, iþ yerlerini sel sularý basmýþ olanlar feryat ediyorlar. Belediye nerede diye bas bas baðýrýyorlar. Ülkenin her yanýnda naylon poþet savurganlýðý. Selden zarar görenler ellerindeki deðneklerle lagarlarý týkayan naylon poþet ve benzeri pislikleri temizleyip suya akýþ saðlamaya uðraþýyorlar.
Ne zaman bu aymazlýklardan kurtulacaðýz, ne zaman? Sokaða çöp atýlmayacaðýný ne zaman öðreneceðiz? Çok zor mu çöpleri evlerde ve iþ yerlerinde ayrýþtýrýp torbalamak ve çöp kamyonlarýna teslim etmek. Avrupa’daki görüntülere dikkat edin. Bir tek çöp bidonu görebilir misiniz?
Foça’da Çevre Bakanlýðý cam, þiþe, kaðýt ve metallerin atýlmasý için özel çöp bidonlarý koydurmuþ. Üzerlerine yalnýzca cam, þiþe, metal ve kaðýt atýnýz. Çöp atmayýnýz diye yazdýrmýþ. Gök görmediðinin biri üþenmeden tüm bidonlardaki cam yazýsýnýn c sini silerek iþe baþlamýþ. Bir baþka gök görmedik elindeki kavun kabuklarýný az ilerideki çöp bidonuna götüreceðine Çevre bakanlýðýnýn kuru atýk için koydurduðu bidona atýyor. Adama,
Sen ne yapýyorsun dediðinde,
Sana ne diyor. Hadi yap bakalým vatandaþlýk görevini. Kime gidip þikayet edeceksin? Belediye yöneticileri kararlý. Vatandaþý ceza yazarak incitemeyiz. Ya ne yapacaksýn? Uyaracaðýz diyorlar. Adam uyarýdan anlayacak kapasitede olsa o kavun kabuklarýný oraya atar mý?
Naylon poþet ve benzeri naylon mamulleri, pet þiþelerin yok olma süreci yüz yýldan fazla. Bunlarda geri dönüþüm saðlanamadýðý için doða göz göre göre hýzla kirleniyor. Kirlilik lagar kapaklarýný kanalizasyonlarý týkýyor. Bu denli basit bir oluþumu basit önlemlerle önleyemiyoruz. Paçamýz tutuþtu mu, belediye neredesin diye bas bas baðýrýyoruz.
Menemen’in görevden alýnan eski belediye baþkaný yalnýzca Menemenlilere deðil, tüm çevre belediyelerine muþtulamýþtý. Fransa’nýn desteði ve Çevre Bakanlýðýnýn katkýlarýyla öyle bir çöp fabrikasý kuracaðýz. Yalnýz Menemen’in deðil, çevre belediyelerin de çöplerini ayrýþtýrýp gübreye dönüþtüreceðiz. Dünyanýn en ucuz gübresini çiftçilerimize sunacaðýz demiþti. Sormuþtum kendisine, kuracaðýnýz çöp fabrikasý son model, camý, mýknatýslarýn etkilemediði sarýyý, alüminyumu, plastiði, petleri ve eloksallýlarý ayýraþtýracak mý? Yoksa sadece demiri mi ayýraþtýracak? En son teknoloji demiþti. Hele fabrika kurulsun. Seni de fabrikaya müdür yaparýz.
Bir küçümseme miydi bu öneri, yoksa sus payý mý. O günlerde yerel gazete Menemen Haber Postasýnda eski sistem, özellikle camý ayýraþtýramayan bir çöp fabrikasýnda üretilen çöpleri cam kýrýklarý nedeniyle hiçbir üreticinin satýn almayacaðýný belirttiðim bir yazým çýkmýþtý.
Ne ters iþlerimiz var. Tarlalarýmýza güç versin diye kara boya adýyla tanýnan demir oksidi veririz. Çöp fabrikalarý yalnýzca demiri mýknatýslarýyla ayýrýrlar. Oysa demir diðer madenlere göre çok kýsa bir zamanda oksitlenerek çürür ve kara boyaya dönüþür. Çürüyüp yok olmasý en az yüz yýl süren diðer metaller ve naylon türleri elle ayýklanýr. Bu ayýrma iþini genelde taþeronlar yaparlar. Ýþlerine geleni alýrlar. Ýþlerine gelmeyenleri görmezlikten gelirler. En azýndan çoðu gözden kaçar.
Menemen’in yeni belediye baþkaný Tahir Þahin atýl vaziyetteki hiçbir iþe yaramayacak olan eski teknoloji çöp fabrikasý yüzünden iþ yapamaz duruma düþmüþ. Çöp fabrikasýna ödenmesi gereken borç taksitleri yüzünden belediyenin tüm gelirleri hacizli. Eski baþkan beni de yaktý tüm Menemenlileri de diyor.
Çöp baþlý baþýna bir büyük sorun. Çöplerden doðayý olumsuz etkileyen çöp daðlarý yaratmaktansa, onu iþleyip gübreye dönüþtürmek en akýlcý yoldur. Bunun içinde çöplerin ayrý, ayrý toplanýlmasý gerekir. Bu da belediyelerin ve çevre koruma görevlilerinin uygulamayý göze alacaklarý aðýr cezalarla mümkün olur. Adam sendecilikle deðil. Ýþte o zaman sokaktaki çöp bidonlarýndan taþan görsel ve fiziksel kirliliklerden kurtulmuþ oluruz ve çöpü ekonomimize kazandýrmýþ oluruz.
                         Özcan Nevres 4 Aðustos 2001