Sıradan bir iş günü sonunda, 19: 10 seansına yetişip yetişememe telaşını da bindiğim taksi de bırakarak, Akmerkez AFM salonlarına girebilmiştim.Benim için şimdiye kadar sıradan olan sinemaya gitme durumunu özelleştiren etkenlerinde, hemen yanıbaşımda olduğu bir akşamüstü seansındaydım.
Film başlamadan önce film hakkında bildiklerim, 8 dalda Oscar adayı olması ve başrol oyuncusunun, defalarca seyrettiğim Gladyatör filmindeki şu meşhur Russell Crowe olmasıyla sınırlıydı. Birde filmin, şu hiç sevmediğim matematikle bir ilgisi olduğunu biliyordum. Eski New York Times muhabiri Sylvia Nasar'ın yazdığı, Josh F. Nash'ın yaşam öyküsünü filmde hayal kırıklıklarına uğramamak adına mı okumamıştım; bilemiyorum. Filmi seyretmeden önce Akıl Oyunları’nı okumuş olsaydım, beni bu derece etkileyemeyeceğini hissetmiştim belki de…

Akıl Oyunları’nda beni etkileyen matematik dehası John Forbes Nash, Jr.'un yaşam öyküsü olmasımıydı?

Sadece o kadar mı? Hayır.

Arkadaşlık – Dostluk

Arkadaşlarına göre nasıl biriydi?
‘‘Son derece tuhaf, soğuk, kendini beğenmiş, tepkisiz, tarafsız, acayip, münzevi, garip.’’
Okul yılları boyunca Nash’ın dışlanışını, a sosyal davranışlarını, empatiyle izledim.

Hırs

Okul yıllarından belki de filmde gösterilmeyen Nash’ın doğum anındaki gözyaşlarıyla start alan ve yaşamı boyunca peşini bırakmayan hırsı belki de bir taktir duygusu uyandırdı bende.

Rekabet

Bir kişinin ekseninde bütün matematikçilerin dünyası, matematikçi cemaatinin birbiriyle ilişkileri, acımasızlıkla sertleşen meslek rekabeti, duygunun, mantığın hem bir arada, hem ayrı yaşama arzularının çarpışmasında bende hırslandım belki bilemiyorum.

Sevgi

Evet sevgi, matematiği ve bilimselliği fazla sevmeyen, duygusal yanım bu filmde de ağır bastı sanırım. Sevgiyi bu günlerde yanıbaşımda hissetmemin ve bu güzel filmi sevgiliyle paylaşmamın etkisini de gözardı edemem tabii.

Nesnelere anlam yüklemek…
Gökyüzüne çizilen şemsiye, ahtapot…
Sevgiliye verilen mendilin, her durumda ve her şartta anlamını koruması…
Bana gerçek çözümün aklımızda değil, yüreğimizde olduğunu düşündürdü.



Princeton Üniversitesi'nin dahisi John Forbes Nash Jr'ın zehir gibi çalışan beyni tam 30 yıl boyunca şizofreninin karanlık labirentlerinde, puslu çıkmazlarında dolaşıp durmuştu. Yıllar sonra hem de hiç beklenmedik bir şekilde sis dağıldı... A Beautiful Mind'da Russell Crowe tarafından beyazperdede canlandırılan John Forbes Nash Jr, kelimenin tam anlamıyla delilik ile dahilik arasında gidip gelen bir matematikçinin hayatındaki sis perdesinin dağılmasında ve Nobel ödülünü almasındaki en büyük etkende, onun hep yanıbaşında duran koskocaman yürek değil miydi zaten? Bütün hezeyanlar, sanrılar Nash'ın özel yaşamını olumsuz etkiliyordu ama karısı; önceleri güçlü, yakışıklı, akıllı bir adam olan ama daha sonra, hayal aleminde nefes alıp veren bir yaşayan ölü haline gelen Nash’ın hep yanındaydı.

Yani demek istediğim, hani o hep küçümsediğiniz sıradan, gündelik, küçük şeyler…

- ‘‘Şimdi bunları anlatmanın ne alemi var? Bunlarla vakit geçirmenin, oyalanmanın ne gereği var?’’ dediğimiz sıradan, insani duyguların hayatta bilimsel anlamda dahi fevkalade önemi olduğunu hissettim.

Lütfen sizde filmi bir kere daha hatırlayın; görmediyseniz mutlaka görün.

Ve sizin için hayatta önemli olan, değerlerin sıralamasını bir kez daha yapın.
Oyun kuramını bilmenin insana sağladığı faydalardan yararlanıp; uzlaşmazlık giderme yani anlaşma yeteneğimizi hep beraber arttıralım.

Uzlaşmama taraflardan biri kazanmışsa, diğeri mutlaka kaybetmiştir (win-lose) paradigmasına kilitlenmeden; gerçek hayatta iki tarafın da kazanacağı (win-win) veya iki tarafın da kaybedeceği (lose-lose) gibi hallerin mevcut olduğunu unutmamak hepimiz için faydalı olacaktır sanırım.


Ömür İsfendiyaroğlu
19.03.2002