22. Uluslar arası İzmir Festivali Bu yıl Öksüz Kaldı

AKM, Muhsin Ertuğrul Sahnesi Derken Şimdi Sırada Efes Antik Tiyatro mu var?

Seval Deniz Karahaliloğlu

Telaşlanmayın. Şükürler olsun en azından (henüz) Efes Antik Tiyatro’yu yıkamıyorlar ama süresiz olarak kapatıyorlar. 22. İzmir Uluslar arası İzmir Festivali bu yıl benim için buruk geçiyor. Annemsiz ve Efes Antik Tiyatrosuz geçecek öksüz bir festival izliyorum. Öncelikle sadık bir festival izleyicisi olan annem yok. İkincisi festivalin olmazsa olmazı yok. Efes Antik Tiyatro da yok. İnanılır gibi değil. Uluslar arası İzmir Festivalinin simgesi haline gelmiş olan Efes Antik Tiyatro bu yıl festival programında yer almıyor. Müzik dünyasının efsane gruplarını, orkestralarını, tiyatro, opera ve bale topluluklarını, sopranolarını, tenorlarını ağırlamış olan, Elton John’un çalmaktan büyük keyif aldığı, ünlü Tenor Jose Carreras’nın verdiği konserlerin belki en heyecanlısına ev sahipliği yapmış olan, İzmirlilerin gurur kaynağı Efes Antik Tiyatro sudan bahanelerle konserlere kapatıldı.

İşin garibi tam tamına 22 yıldır Efes Antik Tiyatroda çalabilmek için programını ayarlamaya çalışan Zubin Mehta, sırf Efes Antik Tiyatro’da çalabilmek için Türkiye’ye geliyor. “Hayatımda orkestrayı yönetmek istediğim en büyülü yer” dediği Efes’te orkestrasını yönetemeyeceğini öğrenince acaba neler olacak?

Elton John konseri bütün dünyaya canlı olarak, eş zamanlı yayınlandığında bu başarıyı İzmir Uluslar arası Festivaline ve Efes Antik Tiyatro’ya borçluyduk. Türkiye’nin binlerce dolar harcasa da yapamayacağı bir reklamı bedavadan Elton John’a yaptırtan efsane tiyatromuz sebepsiz sualsiz kapatıldı! Tabii resmi bir gerekçemiz var (!). “Kazı ve yenileme çalışmaları”. Efes Antik Şehrinin gün yüzüne çıktığı tarihten bu yana her yıl zaten düzenli olarak devam eden bu rutin işlem ne ölçüde ciddi bir “mazeret” olarak kabul edilebilir ki?

Muhsin Ertuğrul, AKM derken sıra EFES ANTİK TİYATRO’YA geldi. “Yıkamıyoruz bari kapatalım” mantığıyla hareket edenler, sadece Türkiye’yi bütün dünyaya tanıtan Uluslar arası İzmir Festivali’ni değil aynı zamanda sanatı ve sanatçıları da baltalamaya çalışıyorlar.

Yıllardan beri sürekli onarım gören Efes Antik Tiyatro’nun belki de paha biçilemez değerinin en çok farkında ve bilincinde olan kurum Uluslar arası İzmir Festivalidir. Festival yönetimi, festival tarihi boyunca tiyatro konusunda alabildiğine özenli ve dikkatli olmuştur. Efes Antik Tiyatro’ya zarar vereceği gerekçesiyle, konser sırasında çok gelişmiş ses sistemlerinin kullanımına izin vermeyerek, tiyatronun akustik yapısına uygun konserler düzenlemeye özen göstermiştir. Özellikle tiyatroya zarar verebilecek herhangi bir teknik donanıma şiddetle karşı çıkarak, tiyatroyu “koruyarak” kullanmıştır. Bütün bunlar dikkate alındığında, İzmir Uluslar arası Festivali’nin Efes Antik Tiyatro’yu konser amaçlı kullanma talebi önceden bilindiği halde Bakanlığın “kazı ve yenileme çalışmalarını” mazeret göstererek neden izin vermediğini ve özellikle bakım çalışmalarını neden Haziran ayına aldığını anlayabilmek mümkün değil.

Paha biçilemez tarihi ve kültürel mirasıyla Muhsin Ertuğrul Sahnesi ve AKM’yi, yerine yeni bir bina koyamadan sudan sebeplerle yıkmaya kararlı olan zihniyetin bu tavrı akla tek bir seçeneği getiriyor. Her türlü kültürel ve sanatsal faaliyeti sanki destekliyormuş gibi görünerek, sanatı ve sanatçıyı içten içe baltalama girişiminin somut bir ifadesi olarak İzmir Uluslar arası Festivalinin değişmez bir simgesi haline gelen Efes Antik Tiyatro’yu her türlü sanat etkinliğine kapatarak çalışamaz hale getirmek! Efes Antik Tiyatro’yu “yıkamadığımız göre bari kapatalım” düşüncesiyle hareket edenler bilerek ya da bilmeyerek (!) 22 Temmuz 2008’de yapılacak olan efsane şef Zubin Mehta yönetimindeki, Musicale Fiorentino Orkestrası Festival Kapanış Konserini ve Festivali sabote etmiş oldular!

Dünyanın en prestijli orkestralarından biri olan 95 kişilik Maggio Musicale Fiorentino Orkestrası’nı sahnesi ve kulisi olmayan Efes Celcius Kütüphanesine almak zorunda kalan festival yönetimi, bu zor konseri hem sanatçılar hem de sanatseverler için en iyi şekilde hazırlayabilmenin yollarını arıyor.

22. Uluslar arası İzmir Festivali’nin açılış konseri, 9 Haziran 2008 gecesi Bergama Asklepion’da yapıldı. Festivalin açılış gecesinde bir konuşma yapan Kültür ve Turizm bakanı Ertuğrul Günay, “Efes Antik Tiyatronun neden kullanıma kapatıldığı” konusuna bir açıklama getirmedi ama yaptığı konuşmada, “Uluslar arası İzmir Festivali’nin Asklepion’a ne kadar yakıştığından” bahsetti. Bunu oldukça “şairane bir üslupla” dile getiren Günay, akıllara acaba bakanımız Uluslar arası İzmir Festivali’ni, Bergama Festivaliyle mi karıştırıyorlar sorusunu düşürdü. “Ben, bu konseri iki gün önce İstanbul’da izledim. Çok güzel bir konser” diyerek izleyeceğimiz konserin kalitesi bakımından içimize su serpen Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay, maalesef aynı iç rahatlığını Efes Antik Tiyatro için sağlayamadı.

Şef Claudius Traunfellner yönetimindeki Viyana Oda Filarmoni Orkestrası’nın verdiği konserde, orkestraya genç neslin yetenekli piyanistlerinden Mihaele Ursuleasa eşlik etti.
Viyana Klasikleri olarak bilinen Haydn, Mozart ve Beethoven’in eserlerinden oluşan geniş bir program repertuarına sahip olan Viyana Oda Filarmoni Orkestrası, Sergei Prokofiev’in 1. Senfonisi, Re Majör op. “Symphony Classique”, Ludwing van Beethoven’in Piyano Konçertosunu No.5 Mi Bemol Majör op. 73 “Emperor” ve Mozart’ın 41. Senfonisi, Do Majör KV 551 “Jupiter Symphony” sini olağanüstü bir başarıyla seslendirdi. Tek bir konuda Ertuğrul Günay haklıydı. Konser muhteşem, orkestra mükemmel, piyanist de çok yetenekliydi. Keşke aynı duyarlılığı Efes Antik Tiyatro için de görebilseydik diye düşünmekten kendimizi alamadık.

İzmir Kültür, Sanat ve Eğitim Vakfi (İKSEV)’in düzenlediği 22. Uluslar arası İzmir Festivali
bu yıl, 09 Haziran ve 22 Temmuz 2008 tarihleri arasında yapılıyor. Bergama Asklepion Antik Tiyatrosu, İzmir Fuar Açık Hava Tiyatrosu, Çeşme Alaçatı Açık Hava Tiyatrosu, Tarihi Çeşme Kilisesi, Efes Celcius Kütüphanesi ve İKSEV Müzik Müzesi gibi tarihi mekanlarda gerçekleştirilecek olan festival programında 11 etkinlik yer alıyor.

9 Haziran 2008 gecesi Asklepion’da gerçekleştirilen Viyana Oda Filarmoni Orkestrası Açılış Konserini, 12 Haziran Perşembe günü İzmir Fuar Açık Hava Tiyatrosunda sahne alan Tokyo Balesi izliyor.

1996 yılında 10. İzmir Festivali kapsamında İzmir’e gelen “Tokyo Balesi” unutulmaz gösterileriyle hafızalara kazınmıştı. Aradan 12 yıl geçtikten sonra, yine İzmir Festivali programında yer alan dünyanın en seçkin topluluklarından biri olan Tokyo Balesi, geçen yıl hayata gözlerini yuman büyük ustası Maurice Bejart’ın anısına adadığı muhteşem bir gösteri sunuyor. Bale dünyasının tartışmasız en önemli isimlerinden biri olan Maurice Bejart’ın Tokyo Balesi için yazdığı Bhakti, Bugaku, Ateş Kuşu ve Yunan Dansların başlığı altında toplanan bu özel gösteri, Bejart’ın çeşitli ülkelere yaptığı seyahatlerin izlerini taşıyor. Maurice Bejart’ın anısına adanan gösteri, “Bejart’ın Asya İmgeleri” adıyla sahneleniyor.

“Müsenna” ya da öbür adıyla “Barok Karnavallar ve Osmanlı Şenlikleri”, bizi tarihin derinliklerine doğru çeken bir şölen olacak. Görsel sanatlar, dans, tiyatro, şan ve müzik gibi sanatın farklı disiplinleri arasında ustalıkla gezinen bir yapının adı Müsenna. Soprano Çimen Seymen’in özel bir projesi olarak hayata geçen bu gösteri, 21 Haziran 2008 Cumartesi günü Çeşme’deki tarihi Kilise’de sanatseverlerle buluşuyor. 17 yüzyılda iki kültürün, Osmanlı Kültürü ile Batı Kültürünün nasıl bir etkileşim içine girdiğini göz önüne sererken Osmanlı Sarayı ile Avrupa Saraylarının eğlence biçimlerine de göndermeler yapıyor. İzmir Fransız Kültür Merkezinin işbirliği ile gerçekleştirilen sahne gösterisi, eğlencenin ortak diliyle var olan kültürlerin öyküsünü sahne sanatlarının zengin olanaklarını kullanarak anlatıyor. Müsenna, 2009 yılında Fransa’da, “Türkiye Yılı” etkinlikleri çerçevesinde de sergilenecek.

Festivalin dördüncü etkinliğinde, Yunanistan’ın en büyük seslerinden biri olarak kabul edilen Mario Frangoulis, 3 Temmuz Perşembe günü Efes Celcius Kütüphanesinde sahne alıyor. Geleneksel Türk – Yunan Sanat Buluşmaları kapsamında, Euripidis’in “Phaethon” adlı “son bulunan tragedyasının dünya prömiyeri” yapılacak. İki ayrı etkinliğin sahneleneceği gecede, ilk bölümde Mario Frangoulis’in baş rolünü oynadığı “Phaethon” yer alıyor. İkinci bölümde ise Tanrı Apollon’a adanmış olan antik metinlerden oluşan müzikli şiirsel bir eser olan “Dorion Phos” sahneleniyor.

İKSEV Müzik Müzesinin bahçesinde 4 Temmuz Cuma günü dünyaca ünlü trompet sanatçısı Muaffak Falay çalıyor. Caz dünyasının en büyük isimleriyle çalışan Miles Davis’i havalimanında trompet solosuyla karşılayan ve Miles Davis’in “büyük yetenek” dediği efsane trompet ustası Muaffak Falay İzmir Festivalinin konuğu oluyor. Caz dünyasında bilinen adıyla Maffy Falay, kendi kurduğu beşlisiyle birlikte caz severlere unutulmaz bir caz ziyafeti çekecek.

Festivalin altıncı etkinliği opera dünyasının büyük bestecisi Puccini’ye ayrılmış. Doğumunun 150. yılı kutlamaları kapsamında, 8 Temmuz Salı gecesi Efes Celcius Kütüphanesinde İtalyan Konsolosluğunun katkılarıyla “Puccini Gecesi” gerçekleştiriliyor. Sopranolar Raffaella Angeleti ve Roberta Canzian, Tenor Marco Berti ve Bariton Vladimir Stojanov, piyanist Paolo Ballarin’in piyanosu eşliğinde Puccini’nin yazdığı operalardan sevilen eserler seslendirecekler.

9 Temmuz Çarşamba gecesi, İtalyan Virtüözleri şef ve baş kemancı Alberto Martini yönetiminde Efes Celcius Kütüphanesinde, Oda Müziği Literatürünün en seçkin eserlerini seslendirecekler. Etkinlik İzmir İtalyan Konsolosluğu işbirliğiyle gerçekleşiyor.

16 Temmuz Çarşamba günü Fuar Açık Hava Tiyatrosunu hayaletler basacak. “Operadaki Hayalet” Müzikalinden doğan “Hayalet Fantezisi” Andrew Lloyd Weber’in unutulmaz bestesini, şef Anthony İnglis yönetimindeki İzmir Festival Orkestrası seslendiriyor. Orkestraya çello sanatçısı Julian Llyod Weber ve keman sanatçısı Lucia Micarelli eşlik ediyor. Konserde Julian Lloyd Weber tarihçesi 1690’lı yıllara uzanan “Barjansky” Stradivarius yapımı bir çello çalıyor.

İzmir’in efsane başkanı Ahmet Piriştina, 18 Temmuz Cuma günü Çeşme Alaçatı Açık Hava Tiyatrosu’nda Akademi İKSEV Yıldızlarının vereceği bir konserle anılıyor. Sanata ve sanatçıya olan desteği nedeniyle her yıl festival kapsamında özel bir etkinlikle anılan Ahmet Piriştina için bu kez Keman Ustalık Sınıfı öğrencileri Bremen Gençlik Senfoni Orkestrası eşliğinde sahne alacaklar. Şef Heiner Buhlmann yönetimindeki Bremen gençlik Orkestrasına, keman sanatçıları Alican Süner, Can Güçkan ve Tuna Uğur ile trompet sanatçısı Sarah Kluge ve flüt sanatçısı Ariane Schnelle eşlik ediyorlar.

Festivalin kapanış konseri çağımızın en önemli şeflerinden Zubin Mehta’ya ayrılmış. 22 yıl önce Efes Antik Kentini ziyaret ettiğinde, Efes Antik Tiyatro’dan çok etkilenen efsane şef Efes Antik Tiyatro’da çalma hayalini İKSEV’e iletmişti. Programının yoğunluğu nedeniyle bir türlü gerçekleştirilemeyen bu konser, 22 Temmuz Salı günü Efes Celcius Kütüphanesi’nde yapılacak. Çıktığı Avustralya Turnesinin hemen öncesinde özel jetiyle İzmir’e gelecek olan de Zubin Mehta, onursal şefi olduğu Maggio Musicale Fiorentino Orkestrası’nı yönetiyor. Konser programında Beethoven’in 7.senfonisi ile Çaykovski’nin 6. senfonisi yer alıyor.

22. Uluslararası İzmir Festivali’nin biletlerini bu yıl da Biletix satıyor. Biletler 27 Mayıs Salı gününden itibaren Biletix satış noktaları ve İKSEV’in Fuar Lozan kapısındaki gişesinden edinilebilir. Özel bölüm VİP biletlerin 150 YTL olarak belirlendiği Festivalin bilet ücretleri 70 ila 30 YTL arasında değişiyor. Her yıl olduğu gibi öğrenci, öğretmen, emekli ve 60 yaş üstü yüzde elli indirim uygulanacak. Ancak VIP bölümde ve 250 YTL’den sadece 500 biletin satılacağı ve “zorunlu olarak” Efes Celcius Kütüphanesine alınan kapanış konserinde biletlerde indirim uygulaması yapılamıyor.

İzmir Büyükşehir Belediyesi önceki yıllarda olduğu gibi bu yıl da 22. Uluslararası İzmir Festivali’nin yapılacağı mekânlara “ücretsiz olarak” otobüs kaldırıyor. Bütün etkinliklerin 21.30’da başladığı festival programı kapsamında, Sabancı Kültür Merkezi yanından kalkacak otobüsler festival mekânlarına 18.30 – 19.30 saatleri arasında hareket ediyor.

22. ULUSLARARASI İZMİR FESTİVALİ -9 HAZİRAN – 22 TEMMUZ 2008

AÇILIŞ KONSERİ
9 Haziran 2008, Pazartesi
Yer :Bergama Asklepion Tiyatrosu
Etkinlik: VİYANA ODA FİLARMONİK
Claudius Traunfellner, şef
Mihaela Ursuleasa, piyano
150 YTL.(VIP), 40 YTL.

TOKYO BALESİ
12 Haziran 2008, Perşembe
Yer : Kültürpark Açıkhava Tiyatrosu
Etkinlik: “MAURICE BÉJART’DAN ASYA İMGELERİ”
Maurice BÉJART, koreograf
150 YTL.(VIP), 100 YTL. 60 YTL. 30 YTL

MUSENNÂ SAHNE GÖSTERİSİ
21 Haziran 2008, Cumartesi
Yer : Çeşme Kilisesi
Etkinlik: MUSENNÂ - BAROK KARNAVALLAR VE OSMANLI ŞENLİKLERİ
LA TURCHESCA TOPLULUĞU & CEVHER-İ MUSİKİ TOPLULUĞU
Çimen SEYMEN, sanat yönetmeni, soprano
150 YTL.(VIP), 40 YTL

MARIO FRANGOULIS SÖYLÜYOR
3 Temmuz 2008, Perşembe
Yer: Efes Celcius Kütüphanesi
Etkinlik : EURIPIDES’İN - ‘PHAETHON’UNDAN BÖLÜMLER & MÜZİKLİ ŞİİRSEL ESER “APOLLON- DORION PHOS”
‘LOXIAS’ ORKESTRASI & 'EN PHONAES' KOROSU
(Antik ve modern Yunan şiirlerinden Apollon için ilahiler)
Nikos Charalambous, yönetmen (Phaethon)
Elias Malandris, yönetmen (Dorion Phos)
Michalis Christodoulidis, besteci (Dorion Phos) & şef
Giorgos Papakostas, şiirler (Dorion Phos)
Orpheus, Hesiodus, Proclos, Kallimachus, Kolotas şiirleri
Mario Frangoulis, solist
150 YTL.(VIP), 40 YTL.

MÜZİK MÜZESİ BULUŞMALARI
4 Temmuz 2008, Cuma
Yer:İKSEV Müzik Müzesi, Alsancak
Etkinlik: MAFFY FALAY QUINTET
Maffy Falay, trompet
Fredrik Lindborg, tenor saksofon
Carl Fredrik Orrje, piyano
Kağan Yıldız, bas
Ferit Odman, davul
150 YTL.(VIP), 30 YTL.

PUCCİNİ GECESİ
8 Temmuz 2008, Salı
Yer: Efes Celcius Kütüphanesi
Etkinlik: “PUCCINI GALA GECESİ”
Raffaella Angeletti, soprano
Roberta Canzian, soprano
Marco Berti, tenor
Vladimir Stojanov, bariton
Paolo Ballarin, piyano
150 YTL.(VIP), 40 YTL.

İTALYAN VİRTÜÖZLERİ
9 Temmuz 2008, Çarşamba
Yer : Efes Celcius Kütüphanesi
Etkinlik: İTALYAN VİRTÜÖZLERİ
Alberto Martini, şef
150 YTL.(VIP), 40 YTL.

HAYALET FANTEZİ
16 Temmuz 2008, Çarşamba
Yer: Kültürpark Açıkhava Tiyatrosu
Etkinlik : ANDREW LLYOD WEBBER “HAYALET FANTEZİ”
İZMİR FESTİVAL ORKESTRASI
Anthony Inglis, şef
Julian Llyod Webber, viyolonsel
Lucia Micarelli, keman
150 YTL.(VIP), 70 YTL. 50 YTL. 20 YTL

AHMET PİRİŞTİNA ANISINA
AKADEMİ İKSEV YILDIZLARI ÇALIYOR
18 Temmuz 2008, Cuma
Yer : Alaçatı Açık Hava Tiyatrosu, Çeşme
Etkinlik : BREMEN GENÇLİK SENFONİ ORKESTRASI
Heiner Buhlmann, şef
Ariane Schnelle, flüt
Alican Süner, keman
Can Güçkan, keman
Tuna Uğur, keman
Sarah Kluge, trompet
150 YTL.(VIP), 30 YTL

KAPANIŞ KONSERİ : ZUBIN MEHTA EFES’TE
22 Temmuz 2008, Salı
Yer : Efes Celcius Kütüphanesi
Etkinlilk : MAGGIO MUSICALE FIORENTINO ORKESTRASI
Zubin Mehta, şef
250 YTL. (İndirim uygulanması yoktur)