ÝSKENDERUN’A ÝKÝ MEKTUP VAR

Mektup bu; mutlaka sahibine ulaþtýrýlmalý. Yoksa kiþiyi vebal altýnda býrakýr. Bana zarfsýz, katlanmýþ iki mektup geldi. Okudum. Ýlginç buldum. Bu iki mektuptan biri tarihi bir vesika idi, mektup formatýnda yazýlmýþtý. Ýþte ilk mektup:

Sevgili Ýskenderun Halký, Biz, Bizþimdi ‘Þehit ve Gaziler Derneði’nin bulunduðu evde doðduk: Aðbeyim, ablam ve ben. Ýskenderun þimdikinden çok farklýydý. O dönemi hatýrlayan þimdi ki yaþlý kiþiler herhalde, özlüyorlardýr eski Ýskenderun’u…
Deniz kenarýnda aðlarýný diken balýkçýlar, iskelede 2.50 liraya verilen kiralýk kayýklar. Emirgan çay bahçesi, eski Deniz Kulübü, her hafta yapýlan dans þampiyonasý… Tabii genellikle ben kazanýrdým. Ýyi dans eder, ara sýra da þarký da söylerdim. Eski Kanatlý Sinemasý; kýþýn kedi gibi fareler panik yaratýrlardý. Yazlýklar çekirdek ve gazozla geçerdi. Ýlk Kafeyi Toni Yýldýrým açmýþtý, sene 60’lý yýllardý. Ýlk tostu orada yemiþtim. Herkes kardeþ gibi geçinirdi. Evlerde balkonlarda yatýlýrdý yaz geceleri, çok sýcak olurdu geceleri. Ýskenderun tabi o zamanlar Fener mahallesinin arkasýnda bataklýk var… Sivrisineklerden korunmak için annelerimiz cibinlik kullanýrlardý, yoksa her tarafýn kaþýntýdan yara alýrdu. Ali Baba’nýn bilardo salonu; en çok o salona gider, bilardo, ping pong, masa topu oynardým. Tabi, Toni aðbinin Tillo’sýnda tavla partilerini saymýyorum. Çok çok samimi bir þehirdi Ýskenderun. Demir çelikten sonra dýþarýdan iþçiler geldi. Esas kültürünü yavaþ yavaþ kaybetmeye baþladý.
Evlerimizin kapýlarý açýktý, anahtarlarý ya paspas altýna ya da saksýnýn altýna koyardýk. Þimdi gelin koyun bakalým, balkonda tek katlý evin terasýnda yatýn bakalým…
Sevgili kardeþim, Ferda Kitap evinin sahibi Kemal bey’le 1997 ‘de tesadüfen tanýþtýk, aðabeyi rahmetli Mehmet çok yakýn dostumdu, çok þeyi beraberce paylaþtýk. Ruhu þad olsun. Hala da aðbi- kardeþ görüþürüm Kemal bey’le hanýmý ve oðullarýna saygým büyüktür. Birkaç kez beni Haluk Arlý’nýn gazetesinde misafir etti; yazýlarýmla… teþekkür ederim.
Þimdi Cem Erman olarak yine Ýskenderun’da yaþýyorum. Þöyle, böyle hatýrlarýmla yaþýyorum. Eh! Hatýralar çok olunca; güzel oluyor. Ýyi ki yaþamýþýz diyorum.
Eski Ýskenderunum’u arýyorum; bulamýyorum. Eski sahibi, eski terbiyesi maalesef çok geride kaldý; ileride olmamýz lazýmken. Burada kültür seviyesinin eksikliðini hissetmemek mümkün deðil. Ýnþallah yeni Baþkanýmýz Yusuf Civelek ve yardýmcýsý Haluk Arlý bey kültür faaliyetleri ile biraz ilgi ve alaka gösterirler; içimdeki ses her þey daha iyi olsun diyor, Sevgili Ýskenderunlu hemþerilerim
Cem Erman

Ýkincisi mektuptan ziyade tarihi bir yapýnýn tanýtýmý: Þimdilere Ayþe Barutçu Kültür Merkezi olarak Belen’de etkinliklerini sürdüren bir tarihi yapýnýn tanýtýmýna ait bir broþürden alýntý yaptým. “Kanuni Sultan Süleyman Kervansarayý” Belen’de bulunan muhteþem bir tarihi eserdir. Ýskenderun’dan – Antakya – Halep karayolu istikametinde 12’nci kilometrede. Ýskenderun ve Antakya’dan günün her saatinde ulaþým imkaný var. Belen ilçesinin Kaymakamlýk ve Belediye binasýnýn yakýnýndadýr. Ayný tarihte yapýlmýþ camii ve hamam ile külliye özelliði taþýmaktadýr. Osmanlý Padiþahý Kanuni Sultan Süleyman tarafýndan 1553 yýlýnda yaptýrýlmýþtýr. Ýstanbul’da Mekke’ye uzanan. Ýpek yolu üzerinde Suriye kapýsý olarak adlandýrýlan Belen geçidinde inþa edilmiþtir. Mimar Sinan’ýn eseri olan Kervansaray’ýn kapýsýnýn üzerinde ki kitabede: “Bismillahirrahmanirrahim. Bu büyük haný en büyük sultan en azametli hakan Allah’ýn yeryüzünde gölgesi insanlarýnýn sultanlarýnýn sultaný, Arap ve Acem sultanlarýnýn efendisi Mekke ve Medine’nin yardýmcýsý Sultan Selim Þah oðlu Sultan Süleyman Han Allah hükümdarlýðýný ve saltanatýný daim kýlsýn salât ve selamýnýn en faziletlisinin üzerinde olduðu Nebinin( Peygamber) hicret yýlý itibariyle 957 senesinin Þaban’ý Muazzam ayýnda yapýlmasýný emretti.” yazýlýdýr.

Alman düþünürü Goethe: ”Üç binlik yýllýk geçmiþin hesabýný yapamayan insan günü birlik yaþayan insandýr.” demiþ. ‘Tarihini bilmeyen insanlar günübirlik insanlardýr ’þeklinde kýsaltýlabilir de bu söz. Mezarlarýn üzerine bir taþ koyup bu dünyadan göçen þahsiyeti anmayý bile çok gören bedevi kültürü, bize de yavaþ yavaþ sirayet ediyor. Oysa bizim tarihimizde yazý hep yer almýþtýr. Ýþte Kervansarayýn kitabesi… iþte tarihi eserlerimiz hepsinin ne olduðu kim tarafýndan yapýldýðý az da olsa belli; bilgi var belge var. Bize düþen o bilgileri çoðaltmak zenginleþtirmek. Tarihine sahip çýkan yarýnýnda da ülkesine de ulusuna da sahip çýkar.
Yakýn tarihini bilen insan yaþadýðý coðrafyaya önem verir, büyüklerine saygý duyar, bu topraklarý emanet edeceði çocuklara da sevgi gösterir.
2001 yýlýnda Lütfiye Vural’ýn “Babam Ben ve Çocuklar” adlý kitabýndan, 20 adet tanýdýk biri getirmiþ; “Yaþlý bir teyze yazmýþ bu kitabý, Hatay tarihi ve kültürüyle ilgili çok önemli bilgiler var; senin yanýna uðrayacak, satýlýrsa parasýný kendisine verirsin demiþti.” Sonralarý Lütfiye teyze geldi. Kitabýný sordu. Ben de çoðunlukla önererek sattýðým kitaplarýn parasýný kendisine verdim. Zaman zaman kitabevine gelirdi. Yazdýðý þiirleri ve derlediði masallarý bana okurdu. Hatýralarýndan bahsederdi. Huzurevinde kaldýðýný söylerdi. 33 yýl hemþire olarak görev yaptýðýný ve sonra emekli olduðunu, þimdi hastalýklarla boðuþtuðunu söylerdi. Bir zaman geçtikten sonra hiç gelmez olmuþtu. Sonra vefat ettiðini duymuþtum. Sohbetlerimizden birinde, Lütfiye Vural bir gün bana evinde Atatürk’ün masasý olduðunu ve bana vermek istediðini söyledi. Pek inandýrýcý gelmemiþti bana; Atatürk’ün masasýnýn kendisinde olmasý.. Biraz daha anlatmasýný istedim. Bu masa da Atatürk’ün yemek yemiþ olduðunu söyledi. Ben kendisine “saðol teyze, baþkasýna verirsin” dedim. O ýsrar etti “bu masanýn kýymetini baþkasý bilmez, Sana vereceðim.” dedi. Birkaç gün sonra masayý yanýnda bulunan iki kiþiyle birlikte dükkana getirdi. “Masanýn sadece üstüne getirebildim, ayaklarýný araba almadý.” dedi. Bende “olsun, iþte esas bölümü gelmiþ ya.” dedim.
Lütfiye teyze bana anlattýðý kadarýyla Hatay tarihine gül dikenlerden biriydi. Kitabýnýn þöyle bitirmiþ:”Düþünüyorum da bir katýr yükü altýnla Hatay’a gelen ailemiz bir anda yok olmuþ vaziyettedir. Bende artýk babamýn yanýna gitmek üzereyim. Zaten babamý çok özlemiþtim iþte geliyorum baba az daha bekle.”
Pek çok insan, günümüzde kendilerini dinleyecek, ifade edecek, düþüncelerini paylaþacak bir arkadaþ bir dost arýyorlar, bir ortam arýyorlar, bulamýyorlar. Sarýmazý’da oturan bir Ali Bey vardý. Ýki, üç yýl önce vefat etti. Sýk sýk kitabevine gelirdi. Dertleþirdik. Eski günlerden bahsedersi. Bir gün kitabevine gelmiþti.. “Bir þiir yazdým okuyacaðým, ancak dinleyecek kimsem yok.” demiþti. Eþim’de; “ ben dinlerim, bana oku.” demiþti. Ali amca ne çok memnun olmuþtu. O Köy Enstitütüsünü bitirmiþ, yýllarca saðlýk memurluðu yapmýþ Ýskenderun’da. yazdýðý þiiri dinletecek kimseyi bulamamýþtý. Ýþte bu kentin böyle düþünen insanlarý buluþturan bir mekana ihtiyacý var. Yaþadýðýmýz zamanýn en büyük problemi yabancýlaþma. Bunu kýrmanýn yolu da kültürel faaliyetlerden geçiyor. Çünkü sanat ve edebiyat insanlarý yakýnlaþtýrýr. Ýþte bu nedenlerle, insanlarý geçmiþte yaþanan ortak yaþama kültürünü arýyor geçmiþi yaþýyorlar. Oysa bugünün dünden daha iyi olmasý gerekiyor.