Bu ülkede, ne zaman bir erkek ile bir haným, biraz ileri düzeyde arkadaþlýk etmeye baþlasa, ikinci dereceden ne kadar akraba, eþ, dost ve arkadaþ varsa, hemen hepsi büyük bir yaygara koparýr. Hatta olayla ilgili, ilgisiz, herkes iþin içine karýþýr ve sanki kýyamet kopmuþçasýna bir telaþ ve panik içerisinde, konu ile aslen hiç ilgisi olmayan insanlar fikir beyan edip, taraflarý yalan, yanlýþ, kâh kötüler, kâh över, bu durum daha yeni birbirini tanýmaya ve sevmeye çalýþan bu insanlarýn baþýna bir kâbus gibi çöker ve insan yeni bir iliþkiye mi baþladýðýný, yoksa mahkemeye mi çýktýðýný anlayamaz.

Vatandaþlarýmýzýn çevre, kültür ve eðitim farklarýnýn bu durumu hiç etkilemediðini, istinasýz yukarýdaki kuralýn iþlediðini görürüz hep.

Ýlk olarak haným arkadaþýmýzýn en yakýn, yarenlik kýz arkadaþý arýzalanýp, yakýn bir dostunun ilgisini kaybetmenin verdiði hüzün ve telaþ içerisinde, hele oðlan iyi bir insansa, hafif de bir kýskançlýkla, ona gelip geçici bir insanmýþ muamelesi yapar, hanýmýn asýl kalýcý dostunun kendisi olduðunu, oðlanýn ise gelip geçici olduðunu ima eder. Yalnýz baþýna caddede bile yürüyemeyecek denli birbirine baðýmlý olan genç kýzlar için bu panik kaçýnýlmazdýr aslýnda.

Ayný yakýn kýz arkadaþ, bir de, yeni kýz için yakýn çevresinden söz geçirebileceði baþka bir erkeði düþünmüþ ve bir takým çöpçatanlýk çalýþmalarýna da baþlamýþsa, bu yeni iliþkiye müdahalesi daha da acýmasýz olur ve bu iliþkiyi baltalamak için tüm gayreti gösterir.

Erkek cephesinde de, bu “en yakýn arkadaþ” konusu pek farklý deðildir aslýnda. Ancak “en yakýn erkek arkadaþ”, açýkça bu kýskançlýðý belirtmez ve baþlarda iliþkiyi destekler görünür. Ancak bu sinsi bir davranýþtýr. Bu arkadaþ ileride ortaya çýkacak problemlerde, “-Býrak abi o kýzý!” þeklinde özetlenebilecek, dosthane(!) bir harekât için hazýr beklemektedir. Bu “en yakýn erkek arkadaþ” ta ayný dinamikle, biraz kýskançlýk, biraz da dostunu kaybetme korkusu ile ya da eskisi gibi birlikte vakit geçiremedikleri gibi basit bir nedenle bu þekilde davranmaktadýr.

Konu derhal, ilgili ilgisiz tüm gerekli kiþilere iletilir. Bunlara, tabii ki, her iki tarafýn, daha önceki sevgilileri de dâhildir. Kýzýn daha önceki sevgilisi,(eðer varsa) eski kýz arkadaþýný tamamen kaybettiðini, ancak o kýz baþka biri ile birlikte olduðunda anlar. O ana kadar, suçlu olan kendisi dahi olsa, “bir ara tekrar birlikte oluruz nasýlsa” diyen, ya da “beni býrakamaz” megalomanyasýnýn esiri olan eski erkek, kafasýna yeni dank eden bu acý gerçeðin etkisiyle, bir canavara dönüþerek, kýzý tekrar elde etmek için, en aðýr ve en taþ kalpli hanýmlarýn bile dayanamayacaðý bir vicdan sömürüsüne baþlar.

Yukarýda sýralanan tüm bu olaylar, yeni bir iliþkinin arifesindeki haným arkadaþýmýzýn kafasýný biraz karýþtýrýr. Bu kafa karýþýklýðýný hisseden yeni erkek, birazda duyarlý bir kiþi ise, baþarýsýzlýða uðrama ve hoþlandýðý, yeni kýz arkadaþýný muhtemelen kaybetme korkusu ile iyice keyifsizlenir ve hýrçýnlaþýr. Erkeðin, yeni kýz arkadaþýnýn inisiyatifsizliði karþýsýnda, belki de haklý olarak gösterdiði tepkisel davranýþlar, kafasý karýþan haným arkadaþýmýzýn, kafasýný daha da karýþtýrmaktan öteye gitmez.

Bunlara saðdan soldan, bir de olayý bir hafiye titizliðiyle inceleyip, psikoloji kitaplarýnda dahi zor rastlanan yorumlarla, pireyi büyük bir zevkle deve yapan ayný “yakýn çevre”, olayýn tuzu biberi olur.

Son olarak, can havliyle ailelerden gizlenmeye çalýþýlan iliþki, hele kýz tarafýnýn ailesi tarafýndan da öðrenilince cendere tamamlanýr, “genel ahlak ve toplum kurallarý” çerçevesinde, iliþkinin icabýna bakýlýr ve bir kýr çiçeðine, ya da yeni baþ gösteren bir tomurcuða benzeyen yeni iliþki, arkaik ve dehþet verici, vahþi sayýlabilecek negatif düþünceler ve hislerle, elbirliði ile bir kâbusa dönüþtürülür.

Ýþte size acýklý bir “mutsuz son” sahnesi…

Yukarýdaki sosyolojik olgular, sanat alanýnda, önemli bir “Türk Filmi” ve “Senaryo” külliyatýnýn birikimine neden olmuþtur biliyorsunuz.

Þimdi sahneyi biraz deðiþtirelim…

Viyana’da, “Kunsthistorisches Museum”, yani ünlü Sanat Tarihi Müzesi’nde, Flemenk Ressam Bruegel’in tablolarýnýn önündeyiz. Burada gözümüze ilk çarpan, köylü insanlarýn, ortaçaðda hasat zamanýný kutlamak için kadýnlý erkekli ayný masada yiyip, içip, þarký söyleyerek eðlendiklerini görürüz.

Elimizdeki kitapta, “Hümanizm, insana ve insan deðerlerine en büyük aðýrlýðý veren düþünsel yaklaþým, Rönesans’ýn temel kültürel akýmýdýr.” yazmaktadýr. Aklýmýza, Ýtalya’da gördüðümüz, çýplak insan bedenlerinin süslediði duvarlar gelir. Hümanizm’i daha iyi kavrarýz. “insan’a ait olaný sevme”, “insan’a ait olandan utanmama”nýn adýdýr hümanizm.

Bu güzel Pazar günü gezisinden sonra, Pazartesi olur ve herþeyin insanlar için yapýldýðý sokaklardan, insanlar için inþa edilmiþ olan lokal taþýt araçlarýný ve metrolarý kullanarak, insanlar düþünülerek yapýlmýþ kanunlarýn gölgesinde, huzurlu, kendisine deðer ve kýymet verildiðinin bilincinde, ofisin yolunu tutar insan. Kiþiye sadece huzur içinde çalýþmak ve üretmek kalmýþtýr.

Ofiste, hoþ bir kýz size gülümser, siz de ona gülümserken, diðer insanlar bunu hemen fark ederler. Onlar da gülümsemektedir. Akþamüstü saat tam 18:00’de paydos olur. Siz, size gülümseyen kýzla, birlikte ofisin arkasýndaki kahve salonuna geçersiniz, diðer insanlarda gelip size katýlýrlar, siz sohbet ederken, size getirdikleri çay, ya da kahveyi yudumlarken, yeni baþlayan arkadaþlýðýnýzýn çevrenizde yarattýðý ortak sevinci izlersiniz hayretle, buna hiçte alýþmamýþ bir insan olarak.

Edindiðiniz farklý ve sevimli statü, tüm çevrede içten bir sevinç yaratmýþtýr gizlice. Gülümseyen kýzla, yeni baþlayan arkadaþlýðýnýz, bir kutlamaya dönüþür böylece, safça ortak bir sevinç yaratýr tüm çevrede. Ýlerleyen günlerde sizi fazla rahatsýz etmemek için, yalnýz býrakmaya gayret edecek, sizi kýrmamaya özen göstereceklerdir. Toplum olarak bu birlikteliðe deðer ve kýymet verilecek, saygý gösterilecektir. Nasýl, yeni açan bir tomurcuðu, aðaçlarý, hayvanlarý, çevreyi, kendilerini ve tüm tabiatý koruyup, kolladýklarý gibi, yeni baþlayan “insan iliþkisi”ni de öylesine sevinçle karþýlayacak, onu koruyup gözeteceklerdir. Hiç tanýmadýðýnýz bir histir bu. Aklýnýza bir gün önce, Pazar günü gördüðünüz 450 yýl öncesine ait Bruegel tablolarý gelir.

Adem ve Havva ile baþlayan bu ilahi birliktelik, kutsaldýr bu resimlerde.

Bizde ise utanýlacak ve kötü bir þeydir. “Dünya nimetleri” ve “Ýnsan” kötüdür bizde. Bu þekilde, bütün bir hayat kalitesiz ve boþa geçer. Umutlar ise, doðal olarak, baþka bir sefere….

Geliþmenin ve ilerlemenin, “insan” olarak kendimizle barýþmamýzýn kolay bir þey olmadýðýný kavrarsýnýz bir kere daha…