I.
Modern dünyada çocuklara yer yok. Doðal olan her þey, yerine yapay olana býrakýyor. Duygular, düþünceler ve benlik yapaylaþtýrýlýyor. Doðal olan her þey özünden uzaklaþtýrýlmasýyla, insanlar doðal olaný unutmaya baþladýlar. Yapay/yalancý dünya gerçek sanýlmaya baþlandý. Çocuklar artýk doðal deðil, yapay yetiþtirilmeye baþlandý. Yapay yetiþtirilme algýsýný oluþturma görevi de: televizyon, sinema ve internet üstlenmiþ durumda. Bu üçlü geleceðin dünyasýný inþa etme görevini üstlenirken, çýkýþ noktalarý da kuþkusuz çocuklar ve gençlerdir. Eðilimlerin istendiði gibi þekillendirilmesi en kolay olan sýnýf olmalarý nedeniyle bütün çalýþma kurgularý bunun üzerine kuruluyor. Yapay bir nesil yetiþtirmenin en kolay yolu çocuklar ve gençlerden geçiyor.

Modern tanrýlar(televizyon, sinema ve internet) geleceðin nesline istedikleri þekli vermenin en iyi yolunun ebeveynlerin býraktýðý(ilgisizlik, sevgisizlik, anlama ve beraber zaman geçirme) boþluðu doldurmak olduðunun bilinciyle hareket etmektedirler. Ebeveynlerin adeta gönüllü olarak çocuklarýný teslim ettikleri televizyon da görevini fazlasýyla yapýyor. Ebeveynlerin çocuklarýný sesini duymayayým anlayýþý ve onlarýn isteklerinden, ilgi beklentilerinden kurtulma adýna gösterdikleri televizyonun, çocuklarýnýn ruhuna yaptýðý tahribatý farkýnda deðiller, farkýnda olsalar da önemsememeleri yarýnlar için ne tehlike çanlarý çalýyor.

Televizyon özellikle çizgi filmler, ebeveynlerin çocuk eðitim görevlerini üstlenmiþ durumda. Çocuklar artýk hayatý ve kültürü çizgi filmlerden öðreniyorlar. Sabahtan akþama kadar ekrana kilitlenen çocuk bir eðitimden geçiyor ve bu büyüklerin umurunda deðil, çocuklarýný televizyona teslim edenler, büyüyen ve ucubeye dönüþen gençlerden þikâyet etme haklarý yoktur. Kendi elleriyle teslim ettikleri televizyon, kendi istediði þekilde çocuklarý eðittiðinden artýk yapacak bir þey kalmadýðý gibi, þikâyet etmenin bir anlamý da kalmýyor.

Çizgi filmler, artýk birer eðitim kurumuna dönüþmüþtür. Çizgi filmler birer kreþe, anaokuluna dönüþmüþtür. Çizgi filmler artýk anne baba, kardeþ, arkadaþ olmuþtur. Çizgi filmler hayal âlemin bir yaþam bir biçimi haline gelmiþtir. Çizgi filmler, masum deðildir, sokaklardaki yabancýlardan daha tehlikeli birer dost görünümlü yabancýlardan farký kalmamýþtýr. Çocuklarýmýzý dýþarýdaki yabancýya karþý kararlý bir koruma güdüsüyle hareket ederken, içerdeki dost görünümlü yabancýlaþtýran televizyona teslim etme gafletine düþmemeye dikkat etmeli ebeveynler.

II.

Çocuklarýn masum ve savunmasýz hayal dünyasý çizgi filmler üzerinden kuþatýlýp, bilinçaltlarý kirletiliyor. Bu modernleþme adýna, para hýrsý adýna, pasif ve sorunlu kiþilik oluþturma adýna, düþünmeyen ve pasif bireyler adýna yapýlmaktadýr.

Her çizgi film, kendi merkezine bir mesaj alýr ve bunu çocuklarýn sofrasýna kor. Belki çocuklar hepsini yiyemez ama tadýný alýrlar. Çizgi filmlerin mantýðýnda bu yeterlidir. Çocuklar tadýný alsýnlar, gerisini nasýl olsa getirirler. Çocuklarýn ayný çizgi filmi izleme ýsrarýn altýnda bu tat alma yatar.

Türkiye de sinema ve televizyon programlarý taklit üzerine kurulu olsa da bu taklit sadece þekilse deðil, içerik olarak da taklit edilmektedir. Hatta modernleþme ve batýlýlaþma adýna içerikler abartýya bile kaçýyor.
Uzun bir süre bir kanalda çocuklarýn ilgiyle izlediði Köstebekgiller, tüketim mantýðý çerçevesinde sinema uyarlanmasý yapýldý ve vizyon da yerini aldý.

Tabii konusuna girmeyeceðiz sadece önemli gördüðümüz çocuklara yönelik algý oyunlarýna deðineceðiz.

Filmin açýlýþ sahnesinde çocuklarý coþturmak, hareketlendirmek ve filme ýsýndýrma adýna yoðun bir müzik ve çocuklarýn eþlik etmesi bizi karþýlýyor. Gayet normal bir durum. Anormal olan ise çocuklarýn kitap okumaya karþý ilgisizleþtirme yani okumayý deðersizleþtirme mesajýn araya sýkýþtýrýlmasýdýr. Bir yandan radyodaki müziðe eþlik eden Caner, Pelin, Anne ve Süslü bir yandan kitabýn masalsý dünyasýný gerçek diye sayýklayan Boyo vardýr. Caner, Boyo’nun ýsrarlý kitap okumasý üzerine kitabýný elinden alýp, on koltuða yani Boyo’nun ulaþamayacaðý yere býrakýr. Arabadakiler Boyo’yla dalga geçerler. Müziðe kendini býrakmasýný isterler.

Manzara ilginç deðil mi, kitap okuma, boþ ver müzik dinle mesajý nasýlda araya serpiþtirilmiþ. Çocuklara yönelik bir filmde kitap okumama algýsý dolaylý ama planlý bir þekilde verilmeye çalýþýlýyor. Birçok seyirciye gayet normal görünmesi algý oyunun zaten kendisini hissettirmemesinin özelliði olmasýdýr.

Ýkinci bir algý oluþturma operasyonu ise, Fahri Fýrfýr’ýn yardýmcýsý Þehnaz’ýn gereksiz bir sahne toplumu oluþturan temel taþý olan aileden nefret ediyorum demesidir. Çocuklara ve aileye yönelik bir filmde aileden bir de toplumu oluþturan vurgusunu yaparak söylemesini nasýl okumak ya da nasýl anlamak gerekiyor acaba. Çocuklarýn bilinçaltýna aileyi kötülemek neyi hedeflemektir. Öylesine bir cümle mi bu? Hem de söylenen sahne de söylenecek söz deðilken ara da sürekli aile ve çocuklara yönelik olumsuz söz ve davranýþlar bu cümleyi zihinde pekiþtirmek için ön hazýrlýk yapýldýðýný söyleyebiliriz.

Ormaný koruma ve sevme temasý sözde iþlense de film boyunca aþk temasý kadar net ve doðru dürüst dillendirilmediði kesindir. Kapitalist jargonla çocuklara ormanlara zarar verilmeye çalýþýlýyor mesajý ne kadar yerini buldu bilemeyeceðim ama aþk ve paranýn her þey olduðu mesajý yerini bulduðunu rahatlýkla söyleyebilirim.

Aile, kitap, para, aþk temalarýn merkeze alýndýðý bir filmde bunlarýn olumsuz vurgularý çok belirgin ve tehlike sinyali verirken baþka algý oyunlarýna deðinmeye gerek kalmadýðýný düþünüyorum. Çocuklarýn küçük ama büyük dünyasýna algýlarla etkileme yöntemi fark edildiðini umut ediyoruz.
Osman Tatlý
osmantatli@gmail.com
www.osmantatli.com.tr