Ýçim – dýþým, saðým – solum, önüm – arkam garip bir hüzünden ibaret… Mýknatýsýn demiri kendine çektiði gibi ben de nerede bir hüzün varsa üstüme çekiyorum… Arkadaþlar bile “neden düþünceli” olduðumu soruyorlar. “Yapým böyle takýlmayýn bu ifademe” desem de inandýramýyorum kimseyi… Sanýyorum bu dünyayý ve içinde yaþam sürenleri fazlasýyla ciddiye alýyorum.

Yaþadýklarýma; hayatýma deðmiþ insanlara, ruhumda izi kalmýþ hatýralara karþý garip bir mesuliyet duygusu içindeyim… Çoðu insanýn rahatça yapabildiði: “hissetmeme”, “aldýrýþ etmeme”, “vefasýzlýk”, “bencillik” gibi daha sayabileceðim bir sürü bireyci duygularý “ben de yaþayým” diyorum fakat yüreðimdeki “merhamet” denilen arkadaþ alacaðým kararlarý deðiþtiriveriyor.

Anlýyorum ki bu bir yapý meselesi… Yüce kitabýmýz Kur’an-ý Kerim’de denildiði gibi: “Herkes kendi karakterinin gereðini sergiler”… ve bizim mayamýzý da Allah, merhametle yoðurmuþ olsa gerek. Bu duygu sevgimizi, aþkýmýzý, muhabbetimizi, dostluðumuzu, arkadaþlýðýmýzý hatta ve hatta iþ aþkýmýzýn bile þekillenmesine neden oluyor..

Her ne ise, üç hafta önce yine böyle bir can sýkýntýmý bertaraf etmek için entelektüel birikiminden þüphe duymadýðým ve can dostum Yusuf abiyi ziyarete gittim. Uzun süredir görmediðim ve muhabbetini özlediðim Yusuf abi ile geçmiþten, geçmiþteki dostlarýmýzýn þimdi ne yaptýklarýndan, saðlýktan, sýhhatten biraz da gelecekten konuþtuk. Yine aralarda kitaplarla ilgili de konuþtuk tabi. Onun tavsiyesi üzerine Umberto Eco ile J.-C. Carriere’nin sohbetlerinden derlenen bir kitap tavsiye etmiþti. Bir þekilde bulup okudum. Kitabý okudukça; “Ununu eleyip eleðini asmýþ” iki yazarýn hafýzasýna, heyecanýna ve elbette sahip olduklarý koleksiyonlara hayranlýk duydum. Ýnsan kitabýn sayfalarýný çevrildikçe, bir define avcýsý gibi kazmayý her sallayýþta avuç avuç altýn çýkardýðýný sanýyor. Ýhtiyar kurtlar, “Ýlle de bize ulaþmayý isteyen kitaplar” adlý bölümde, bir kitapçý dükkânýnda yahut sahafta “eðitimli bir göz”ün nasýl ödüllendirilebileceðini konuþurlarken, Carriere, Fransa’da Ulusal Arþiv’in müdiresinin yaþadýðý bir hatýrayý naklediyor: Müdire bir gün iþe gelirken, arþivdeki hurda evraký alýp götüren kamyonlardan biriyle karþýlaþýr. Kamyon çýksýn diye kenara çekilir ve tam o sýrada büyük bir balyadan taþan sarýmtýrak bir kâðýt parçasý görür. Kamyonu derhal durdurup halatý çözdürür, balyayý açtýrýr ki bir de ne görsün! Moliere’in henüz taþrada çalýþtýðý zamanlara ait L’Illustre-Theâtre de Moliere’in bilinen nadir afiþlerinden biri… Nasýl bir histir bu? His filan deðil, diyor Carriere, “görmeyi öðrenmiþ, sýrf bunun için bekleyen bir göz”ün marifeti…

Umberto abi de diyor ki; “Gerçekten de bir koleksiyoncu, þu sözünü ettiðiniz eðitimli göze sahip olmalý.” Eco’nun o göze sahip olduðundan þahsen ben þüphe duyamam. Zira anlattýðýna göre yine o bir tarihte Granada’da Elhamra Sarayý’ný ve görmesi gereken baþka þeyleri gördükten sonra bir dostu onu eski kitaplar satan bir kitapçýya götürür. Kitapçýda pek alýþýlmadýk bir daðýnýklýk hüküm sürüyordur. Hiç ilgisini çekmeyen bir kitap yýðýnýný öylesine karýþtýrýp dururken gözü birden Ýspanyolca iki mnemoteknik kitabýna çakýlýverir! Birini satýn alýr, ötekini kitapçý ona hediye eder. Hazret, insaný hasedinden çatlatmaya kararlýdýr: “Diyeceksiniz ki bu büyük bir þans, belki kitapçýda baþka hazineler de vardý. Olmadýðýna eminim. Sizi dosdoðru avýnýza götüren, köpeklere özgü koku alma duyusu gibi bir þey bu.” Demek ki neymiþ? Bazý kitaplar, bazý raflarda yahut yýðýnlar arasýnda sizi beklermiþ! “Bir an gelir ve o kitaba yönelirsiniz.” Elbette görmeyi öðrenmiþ gözleriniz varsa…

Ýþte geçen hafta Pazar günü saat 15:00’da Taksim meydanýnda bir arkadaþýmla buluþmak için randevulaþtým. Tabi motosikletle gittiðim için çok hýzlý bir þekilde meydana varmýþtým. Hazýr buraya kadar gelmiþken sahaf dükkânlarýný þöyle bir dolaþtým. Ancak hem yorgun, hem de arkadaþým “þimdi gelir”, “birazdan arar” düþüncesi ile sahaflarý dolaþýyordum. Bir taraftan da belleðimde Eco ile Carriere’nin hikâyeleri film þeridi gibi geçiyordu. Acaba dedim benim için de o kutsal zaman gelmiþ midir? Acaba hangi rafta hangi iyi kitap beni bekliyor? Açýk konuþmak gerekirse böyle bir karþýlaþmayý yaþayamadým. Hani benimkisi bir kitapseverin asla yapmamasý gereken belki de dokuz kusurlu hareketten biri. Bu yüzden siz siz olun, yorgunsanýz ve aceleniz varsa, bir kitapçýya hele hele bir sahaf dükkânýna girip kitaplarla boþ yere ilgilenmeyin. Evet, buralar bir sahaf cenneti! On binlerce kitap resmen gözlerini dikmiþ okuyacak okuyucularý bekliyor. O daracýk zamanda, benim payýma sadece Salah Birsel’in “Aynalar Günlüðü (1988, Ada)” kitabý düþtü. Buna da þükür ettim ve ayrýldým oradan…

Yaþadýðým bu olaylarý anlatýnca bazý kitapseverlerin emenim ki burnuna belli belirsiz, eskimiþ kitap kokularý gelmiþ olabilir. Yani kendini orada, o meydanda, o sahaf senin, bu sahaf benim, dolanýr ve aranýrken düþünmüþ olma ihtimalini tahmin edebiliyorum. Ýnanýn bunun hayali bile insaný mutlu etmeye yeter de artar. Fakat bahtiyar olunuz. Alberto Manguel der ki, “Her okur, belli bir kitaba bir miktar ölümsüzlük getirmek için vardýr.” Bir gün “görmeyi öðrenmiþ bir göz”e sahip olduðunda, emin olun sizin de o eseri bulacaðýnýzdan þüphe duymuyorum. O derbeder yýðýnlar arasýnda bekleþen kitaplardan biri, eðer bu dünyadan nasibiniz henüz kesilmemiþse, mutlaka sizin de elinize gelip yapýþacaktýr hiç kuþkusuz. Madem öyle o vakit sen de çýkýp aramaya baþla…

Bu arada sahaf dükkânýnda dolaþmanýn bir okura vereceði bir sürü ders var; ama en büyük ders galiba biz yazmayý seven yazarlara olsa gerek. Toz ve küf tutmuþ on binlerce kitap, kimi üç, kimi beþ liraya hatta yok pahasýna satýlýyor… Modasý geçmiþ, elden düþmüþ, ýþýðý sönmüþ kitaplar… Onlarýn arasýna bir tane daha eklemek ister misin? Bir tarafta da raflarýn “nadir eserler” kýsmýna sarýlýp sarmalanýp konmuþ ve yüksekçe bir deðer biçilmiþ olan kitaplar… Hele ki dakika baþý sorulup da bulunamayanlar! Onlardan biri olmayacaksa, yeni bir kitap daha dünyaya getirmenin ne anlamý var? Bir yazar için sahaf gezmenin iþte böyle yakýcý bir yan etkisi var…

Ben dersimi aldým, darýsý sizin de baþýnýza olsun bakalým.

Kalýn saðlýcakla…